. Жаңақала жалпы орта білім беретін мектебінің физика пәнінің мұғалімі Рахметова Ләззат Ғабитқызы.

Сабақ № 37
Пәні: Физика Күні:
Сыныбы: 10
Сабақ тақырыбы: Газдың ішкі энергиясы. Ішкі энергияны өзгерту тәсілдері.
Термодинамиканың І заңы.
Сабақ мақсаты: а) Ішкі энергия, өзгерту тәсілдері, Термодинамиканың
заңы туралы түсінік алуға жағдай жасау.
ә) Оқушылардың өз бетінше ғылыми ой-қорытындыларын
жасай білуге жетелеу, ғылыми дүниетанымын
қалыптастыру.
б) Жауапкершілікке, еңбекқорлыққа тәрбиелеу.
Сабақ әдісі: баяндау, сұрақ –жауап.
Өзектілігі: Ішкі энергия формуласын, термодинамиканың І заңын жете
түсіне отырып, есептер шығару дағдысын қалыптастыру.
Күтілетін нәтиже: 1) Ішкі энергия формуласын қорыта алады және
термодинамиканың І заңын тұжырымдай алады.
2) Қорытылған формулаға есептер шығара алады.
3) Теорияның алған білімдерін тәжірибемен
байланыстыра алады.
Жаңалығы: Ішкі энергия температураға тәуелділігі және жылу көп атомды
газ, ішкі энергия өзгертулерін жаңалық ретінде қалыптастыру.
Көрнекіліктер: инт. тақта, слайдтар, есептер, тәжірибеге арналған құралдар.
Сабақ құрылымы:
Ұйымдастыру бөлімі.
Үй тапсырмасын тексеру. Анықтама кестесі.
Жаңа сабақ мағынасын түсіну.
Білімді бекітуге арналған есептер (ҰБТ)
Тәжірибе.
Бекіту сұрақтары: Физикалық диктант.
Үйге тапсырма.
І. Ұйымдастыру бөлімі.
ІІ. Үй тапсырмасын тексеру. Анықтама кестесі

р/с Физикалық шама Белгісі Формуласы анықтамасы
1 М.К.Т.ның қағидалары, теңдеуі
2 Зат мөлшері және wk
3 Молекулалар концентрациясы
4 Менделеев-Клапейрон теңдеуі
5 Изопроцестер
6 Дальтон заңы
7 Ван- дер- Ваальс теңдеуі

ІІІ. Жаңа сабақ (Логикалық сұрақ қою арқылы атын қою) ΕΡ ΟΕΚ
O OU
Денелердің ішкі күйіне тәуелді болатын энергия бар. Бұл – ішкі энергия.
Ішкі энергия оның барлық микробөлшектің Ек мен Ер қосқанға тең.
Демек U =(Wκ+Wn)∙Ν
Идеал газдың ішкі энергиясы
U = Wk *N
Wk=(3 )/2 κτ . Ν=νΝΑ=m/M NA
Wk=(3 )/2 κτ∙m/M NA = 3/2 m/M RT ⇒ △U=3/2 m/M R△Т формула
R=kNA
Жаңалық

Ішкі энергия температураға тәуелді
Ішкі энергияны өзгертуге бола ма?
Ол үшін тәжірибе жасайық. Тиынмен үйкелеу арқылы, плиткаға су қою арқылы.

Ішкі энергияның өзгеру тәсілі

А Q
Осындай термодинамиканың І заңы шығады.

Формуланы анықтап шығару.
ІV. Есептер шығару. (2013 тест жинағынан) Енді алған білімдерімізді жинақтау үшін есептер шығару.
4) Көлемі V=500 м3 аэростат p=105Па қысымдағы гелиймен толтырған. Күннің қыздыру нәтижесінде аэростаттағы газ температурасы 100С – тан 200С өзгерді. Ішкі энергиясы қаншаға артты.
Бер: V=500 м3 Талдау: U1=3/2 m/M RT_1
P= 105Па U_2=3/2 m/M RT_2
t1 =100C △U=U_2-U_1=3m/2M R(T_2-T_1 )
t2=250C PV=m/M RT_1⟹m=PVM/(RT_1 )
△U-? ∆U=3/2 PVM/(RT_1 M) R(T_2-T_1 )=3/2 PV/T_1 (T_2-T_1 )=3/2 PV(T_2/T_1 -1)=
=3/2∙〖10〗^5∙500(298/283-1)==3/2∙〖10〗^5∙500∙0,05=39,7∙〖10〗^5≈4.〖10〗^6 Дж
1) 2013.10.22 ХБЖ Талдау Шешуі:
Бер: t=270C =300К U=3/2 m/M RT υ=(2.15∙〖10〗^3)/(3.8,31∙300)=4моль
U=15кДж =15*103Дж U=3/2 υRT⟹
R=8,31Джк.моль
υ-?
2) 2013.18.23
Бер: m=2кг Талдау Шешуі:
Сутегі Q=∆U+A Q=2,5m/M RT=2,52/(2∙〖10〗^(-3) ) 8,31∙10
T=10k ∆U=3/2 m/M RT = 207.103≈2.105Дж
Изобарлы қыздыру A=p∆V=m/M RT
Q-? Pv=m/M RT
М (Н2)=2*10-3кг/моль Q=3/2 m/M RT+m/M RT
V. электрондық оқулықтан тәжірибе көрсету
VI. Бекіту сұрақтары:
Ішкі энергия дегеніміз не?
Формуласы неге тәуелді?
Ішкі энергияны өзгертуге болады ма?
Термодинамиканың І заңын қалай тұжырымдайды?
Мәнгі қозғалтқыш болуы мүмкін емес екенін дәлелдеңдер.
Өздеріне белгілі энергия түрін атандар және энергияның бір түрден екінші түрге айналу құбылыстарына мысал келтіріңдер
Дененің ішкі энергиясын өзгерту үшін қандай параметрлерін өзгерту керек.
№4 Егер қысым 6 есе артып, ал көлемі 2 есе кемісе бір атомды идеал газдың ішкі энергиясы қалай өзгереді?
∆U=3/2 m/M RT0=3/2P0V0=3/2 6/2 P0V0=3/2 [3U_0 ] PV=m/M RT0 3 есе артады7

Үйге тапсырма: § 5.1 , 5.2
Бағалау:
Қорытындылау .