. Астана қаласы № 53 мектеп-лицей
қазақ тілі мен әдебиет пәні мұғалімі:
Қабыл Динара Төлендіқызы

Сабақтың тақырыбы: Ұлттық спорт түрлері. Ортақ етіс.
Сабақтың мақсаты : « БиС» технологиясы бойынша «Алгоритм» картасы арқылы жаңа сабақты түсіндіру, практикалық жолдармен меңгерту.
2.Оқушылардың сөздік қорларын молайту,есте сақтау қабілеттерін дамыту,ойлау жылдамдығын дамыту, зейіндерін бір жерге жинақтау.
3.Ұйымшылдыққа, тиянақты болуға, достыққа жетелеу, тілге деген құрметін арттыру.
Сабақтың түрі: түсіндіру, сұрақ – жауап, баяндау.
Сабақтың көрнекілігі : суреттер, плакат.
Сабақтың барысы: 1. Ұйымдастыру кезеңі.
2. Жаңа сабақ: Сабақты түсіндіру. Үйымдастыру кезеңі.Ұлттық ойындарға тоқталу. Ортақ етісті түсіндіру, етістерді қайталау.
Көшбасшы сөзі.
I кезең. Байқау. 1 шапалақ.
ТКШ
Берілген сөйлемдегі етіс түрін табыңдар. Бапкерлер ақылдасты.(ортақ етіс)
АКШ
Берілген сипаттама бойынша көкпардың түрлерін ажыратыңдар.
1 – 2 (жаппай көкпар)
2 – 4 (дода көкпар)
3 – 1 (айналма көкпар)
4 –3(мәре көкпар)
ЖКШ
Суретке қарап 3 сөйлем құрастыр. «Асық» ойыны.
5б.+30 сек.
Қаламды қойып, дәптер алмастырылады. Тақтаға дұрыс жауаптары жазылады.
II кезең. Бекіту. 2 шапалақ.
ТКШ
Етіс түрлерін тап.
Сөйлесті –
Жазғызды –
Жуынды –
Оқылды –
АКШ
Мақал – мәтелді аяқтаңдар.
Дені саудың – жаны....(сау)
Денсаулық – зор....(байлық)
ЖКШ
Сөйлемді дұрыс құраңдар.
1.мектепте,жарыс,біздің,спорттық,өтті.
2.қатысты,оқушылар,барлық,оған
3.команданы,сыныптастарымыз,жеңді,барлық,футболдан,бізді.
4.баскетболдан,жеңіп,орын,қыздарымыз,бірінші,алды.
5б.+30 сек.
Қаламды қойып, дәптер алмастырылады. Тақтаға дұрыс жауаптары жазылады.

III кезең. Есте сақтау 3 шапалақ.
Суретке қарап ойын түрлерің табыңдар.
ТКШ
Ұлттық ойын түрлерін табу.

АКШ
Сөз тіркестерін құрастыру.
«Қыз қуу» ойыны, тоғызқұмалақ
ЖКШ
Сөйлемдер құрастыру (3 сөйлем)
Мысалы, наурызда сыныбымызбен «қыз қуу» ойынын ұйымдастырдық.
Жұмысты аяқтау

Сабақтың тақырыбы: Сәбидің дүниеге келуіне байланысты өлең – жырлар

Сабақтың мақсаты: Білімділік мәні:Сәбидің дүниеге келуіне байланысты өлең – жырларды оқыта меңгерту.
Тәрбиелік мәні: Жаңа ғасыр ұрпағы дені сау, рухы мықты, ұлтжанды, ана тәрбиесін бесіктен көрген азамат болып өсуге үйрету.
Дамытушылық мәні: Халықтық тәлім – тәрбие тұрғысынан кешегі мен бүгінгіні салыстыруға , баспасөз материалдары арқылы жаңаны ой-өрістерін өздіктерінен қорытынды шығаруға үйрету.

Сабақтың түрі: Сын тұрғысынан ойлау сабағы.

Сабақтың әдіс-тәсілі: Топтастыру, ой-толғау, сұрақ жауап.

Сабақтың көрнекілігі: 1. Тақтаға сызба нұсқалар ілінеді.
2.Ұлағатты сөздер жазылған плакат.
3.Сын тұрғысынан ойлау бағдарламасы.

Сабақ барысы: 1. Тақтаға «Бала тәрбиесі-бесіктен» деген жазуы бар плакат ілінеді. Сонымен қатар, Көмек Ыбыраевтың өлеңі ілінеді.
Қайта оралмас жас күнің,
Бұл –атам сөзі күндегі.
Қазақтың салтын, дәстүрін,
Жалғастыр, балам, ілгері.

Сабақтың ұранынан соң сын тұрғысынан ойлаудың ішкі құрылымы – 3 деңгейден тұратын оқыту мен үйретудің моделі ілінеді.

Сын тұрғысынан ойлау

Қызығушылықты ояту Мағынаны тану Ой толғаныс
1. Ой қозғау 1.Мәтінмен жұмыс Өзіне, басқаға
2. Топтастыру «Түртіп алу» сын көзбен
V – білемін қарау.
+ жаңалық 1. түсініктеме
(жаңа ақпарат) күнделігі
? мені таңқалдырады 2. Еркін жазу
әдістері
1. Қызығушылықты ояту кезеңі
Тақтаға төрт жолды өлең жазылады, бұл өлең мағынасына қарай қандай тұрмыс-салт өлеңі?
Әлди, бөпем, әлди-ай!
Айналайын шырағым,
Көлге біткен құрағым.
Жағамдағы құндызым,
Аспандағы жұлдызым
Әлди, бөпем, әлди-ай!
Бұл кімнің махаббаты?
2. Топтастыру

Мал бақ Еліңді жаудан қорғай біл
Елін қорғаушы

Өнер үйрен Дені сау

Кәсіп қу
Еңбек сүйгіш Өнерлі

2. Мағынаны тану. Жигсо

Бала туралы Ырымдар Тиым сөздер Қолданылу кезеңдері
Нәрестенің дүниеге келуі

12-14 айлық бала

1-1,5жасындағы бала

Бала 4-5 жасқа толды

Азан шақырып ат қою
«Шілдехана»
Жасау
«Жарыс қазан»
«Қалау»

«Тұсау кесу»

«Тілашар» тойы

«Атқа мінгізу» тойы

«ала жіпті аттама»

«аты сүрінбесін»
«жау шаппасын»
«ұрыс іздеме» Қазіргі таңда халық арасында кең етек алған әлі күнге дейін сақталған.
Ел арасында көп кездеспейді.

Қазіргі кезде қолданылады

Көп кездеспейді

Әрбір топқа бос тақырыпшалары жазылған парақшалар таратылады. Сол парақтың бос жерлерін бір-бірімен ақылдаса отырып толтырып шығады, содан счоң, бір оқушы (топ басшы) шығып қорғайды


«Түртіп алу» жүйесі

Білемін
V Білдім
+ Білгім келеді
?
«Шілдехана»
Тұсау кесу Тілашар туралы білдім
«Атқа мінгізу» туралы білдім Бұдан басқа ырым салттарды білгім келеді.

3. Ой толғаныс

І топ – «Мен-анамын»
ІІ топ – «Салт-дәстүрді жеткізушімін»
ІІІ топ – «Кубизм» стратегиясы бойынша салт-дәстүрлерді,
ІV топ - ырымдарды сипаттап жазу

Оқушылардың жазған «Мен салт-дәстүрді жеткізушімін» атты ой толғауларынан мысал.

Мен ұлттық дәстүрді насихаттаушы боламын. Шыққан тегім – халық, соның ішінде қазақ халқының салтын, ырымын қорғаушысы десем де болады. Жас сәби шыр етіп дүние есігін ашқанда оның бойына ұлттық қазынаны құямын. Ұлттық мәңгүрттіктен сақтап, әдет-ғұрып, салт-дәстүрді мол білуге үйретемін. Тілің барда салт-дәстүрің де салтанат құрмақ. Оған бар күш – жігеріңді салсаң болғаны!

4. Оқушылардың бүгінгі сабақ туралы ойларын тыңдау.
Үйге: 1,2 топқа «Салт – дәстүрді білу – ескіліктің белгісі емес пе?» өз ойын жазып келу.
3,4 топқа: «Бұл ырымдарды көзіміздің қарашығындай
сақтауымыз керек» пікірталас сұрақтар ұйымдастыру.

Сабақтың тақырыбы: Мақал-мәтелдер

Сабақтың мақсаты: Мақал- мәтелдер туралы мағлұмат бере отырып,
білімділігін арттыру.
Сабақтың міндеттері: 1.Мақал мен мәтелді ажырата білуге үйрету.
2. Мақал-мәтелдің қолдану аясын түсіндіру.
Сабақтың әдіс-тәсілі: Қызығушылығын ояту, ой толғау.

Көрнекіліктер: Ортаның аттары:
- Туған жер, Отан туралы орта
- Ынтымақ, Бірлік туралы орта
- Батырлық орта
- Ел жұрт, халық ортасы
- Адамның қасиеттері туралы орта

Пәнаралық байланыс: Музыка, қазақ тілі

Сабақтың барысы: 1. Ұйымдастыру кезеңі.

І Қызығушылықты ояту сатысы:
Топтастыру

Жұмбақтар Шешендік сөздер Лиро эпостық жырлар

Ертегілер Эпостық жырлар

Айтыс өлеңдер Тарихи жырлар

Тұрмыс салт жырлары

Жас нәрестеге Төрт түлікке Егіншілікке

Асқа беретін бата

Жас келінге Ел қорғаушы азаматқа

Жасқа толған жас нәрестеге Аңшылыққа Шаруашылыққа

Қол өнерге
Бата тілек пен мақал- мәтелді топтастыра отырып оқушының сабаққа деген қызығушылығын, үй жұмысы мен жаңа сабақтың байланысын тауып отырады.

ІІ Мағынаны тану немесе ашу
Жигсо стратегиясы
1. Мақалдар отаны
2. Мәтелдер отаны
1. Мақалдар отанына берілетін тапсырма:
Мысалы: «Ақыл - жастан, асыл - тастан» дегенде «шығады»сөзі
қалып қойған жоқ. Мақалдарды жасаудағы көркемдік тәсілдердің
бірі-әсірелеу. Мысалы: «Көп түкірсе – көл», «Жақсы – ай мен
күндей, әмбеге бірдей». Сондай-ақ салыстыру әдісі жиі
қолданылады. Мысалы: «Жақсы қыз-жағадағы құндыз, жақсы
жігіт-аспандағы жұлдыз»
2. Мәтелдер отанына берілетін тапсырма: Мысалы: «Қызым, саған
Айтам, келінім сен тыңда», «Тоқпағы күті болса, киіз қазық жерге кірер», «Не ексең, соны орасың»т.б. мәтелдерді айтпасақ ой астарлы мағынада ишарамен беріліп отыр. Мәтелдерде қорытынды ой, түйін айтылмайды, бейнелі сөз айшығы арқылы берілген ойды тыңдаушы өзі топшылайды, тұжырым жасайды. Мысалы, «Көппен көрген – ұлы той» дегенде тұспал бар, бұл жерде мағынаны тыңдаушының өзі қорытуына тура келеді.

Оқушыларға мәтін жазылған парақтар беріледі. Талдап болған соң, өз жанұяларына оралып, өздерінің оқып-білгендерін жанұяларына айтады.
№1 бірге жанұя
№2 бірге бір жанұя
Бәрін қорытып, бір параққа жазып, бір оқушы оны қорғайды.

ІІІ Ой толғаныс

Оқушылар:
1. «Мен-мақалмын» эссе жазу.

Қорытынды: Үйге: «Өз шығармашылығым» шығарма жазу. .