. О.Ағыбайұлы атындағы жалпы орта мектебінің
химия пәні мұғалімі Усерова Лаура
Пәні: Химия
8-сынып

Сабақтың тақырыбы: Судың құрамы. Химиялық және физикалық
қасиеттері
Сабақтың мақсаты:
Білімділік: Судың құрамы, химиялық-физикалық қасиеттері туралы
толық мағлұмат беру.
Дамытушылық: Оқушыларға бағыт-бағдар бере отырып, өз бетінше жұмыс
жүргізе білуге үйрету, сөздік қорын молайту.
Тәрбиелік: Ізденімпаздыққа, жауапкершілікке, ұйымшылдыққа
тәрбиелеу.
Сабақтың түрі: Аралас сабақ.
Сабақтың әдісі: Сұрақ-жауап, баяндау.
Сабақтың көрнекілігі: интерактивті тақта мен кестелер, химиялық
тәжірибе көрсету.
Сабақтың барысы:
І. Ұйымдастыру (2 мин).
1. «Ой қозғау» шытырман (1 мин).
2. Сұрақ-жауап (3 мин).
3. Үй тапсырмасын сұрау (3 мин).
ІІ. Жаңа сабақ (15 мин).
1. Мағынаны ашу.
2. Электрондық оқулықпен жұмыс.
3. Тәжірибе көрсету (3 мин).
4. Сабақты пысықтау тапсырмалары: сұрақ-жауап.
5. Есептей білсең, есің түгелденеді. (5 мин).
ІІІ. Қорытындылау. Тест диктант (5 мин).
ІҮ. Бағалау (2 мин).
Ү. Үйге тапсырма.
1. Ұйымдастыру:
Оқушыларды түгелдеу.
Керекті оқу-құралдарын әзірлеу.
Оқушылардың көңіл-күйлерін, назарын сабаққа аудару.
2. Ой қозғау. Шытырман.
Торкөздегі әріптерден химиялық элементтердің атын құрастыру. Бір минутта қанша химиялық элемент құрастырасыз?
3. Сұрақ-жауап бөлімі:
1. Ерітінді дегеніміз не?
2. Еріген затты қалай анықтаймыз?
3. Ерітіндінің массасын қалай анықтаймыз?
4. Проценттік концентрация дегеніміз не?
5. Тұздың суда еруі ерітіндіге жата ма?
6. Тұрмыста ішіп жүрген шайымыз ерітінді ме?
4. Үй тапсырмасын пысықтау: Төмендегі қосылыстарды жіктеңдер.
Оксид Негіз Қышқыл Тұз

Na2O, H2SO4, CaCl2, FeCl3, Ca(OH)2, CO2, Mn,O7, NaOH, NaHCO3, H3PO4, K2SO4.
Жаңа сабақ барысы:
Су жүргізер тіршіліктің тамырын,
Су жоқ болса, тіршілік тәмам бауырым.
Судың біздер біле тұра маңызын,
Көп болған соң ұмытамыз қадірін.
1. Табиғатқа ең көп тараған зат?
2. Судың формуласы?
3. Судың салыстырмалы молекулалық массасы?
4. Судың газ күйі қалай аталады?
5. Су туралы мақал-мәтел білесіңдер ме?
«Су деген қан емес пе, жан емес пе, анаың ақ сүтіндей күн емес пе, ауаңды тазартып па, сылаң қағып, ағатын әнге қосып жыр емес пе?»

Судың ашылу тарихы:
Суды алғаш 1781-1782 жылы ағылшын ғалымы Г.Кавендиш синтездеді. 1873 жылы А.Лавуазье сутек жанғанда оттекпен қосылыспауға айналатынын дәлелді. 1875 жылы Ж.Менье судың сандық құрамын анықтады. Су оттектің бір атомы мен сутектің екі томынан құрылған күрделі зат.
Судың табиғатта таралуы:
 Су табиғатта үш түрлі агрегаттық күйде кездеседі. Сұйық (су), қатты (мұз), газ (бу).
 Теңіз мұхиттарда - 1,4 млрд.
 Мұздықтарда – 30 млн.шқ.
 Қар түрінде – 250 мың.шқ.
 Өзендерде – 250 мың.шқ.
 Көлдерде – 6 мың.шқ.
 Атмосферада – 10000 млрд.т.

Судың физикалық қасиеті:
Су – түссіз сұйықтық, иіссіз, дәмсіз, 100 С қайнайды. 0С қатады.
Адамның бүкіл салмағының 3/2 бөлігі судан тұрады.
Өсімдіктердің 75-95%-ын, жануарлардың 60-98%-ын су құрайды.
Судың химиялық қасиеттері:
1. Судың жәй және күрделі заттармен әрекеттесуі.
2. Li+2H2O=2LiOH+H2
3. Ca+2H2O=Ca(OH)2+H2
4. CaO+H2O=Ca(OH)2
5. SO3+H2O=H2SO4
6. Na2SO4+2H2O=2NaOH+H2SO4
Тәжірибе көрсету:
1. CaO+H2O=Ca(OH)2
2. Na+2H2O=2NaOH+H2
Есептей білсең есің түгелденеді.
№1. 14 г натрий сумен әрекеттескендетүзілетін натрий гидроксидінің массасын табыңдар?
№2. 6% ас тұзының ерітіндісін дайындау үшін қажетті тұз бен судың массаларын анықта.
Сабақты пысықтау сұрақтары:
1. Судың с.м.м. қаншаға тең?
2. Су молекуласындағы оттектің валенттігі?
3. Жер шарындлағы судың пайызы?
4. Судың қатты күйі?
5. Судың қату температурасы?
6. Сутек жанғанда алынатын зат?
7. Жердің су қабаты?
8. Астана қай өзеннің жағасында орналасқан?
9. Суды кім қай жылы ашқан?
Сабақты қорытындылау: Тест, диктант
1) Атомды құрайтын бөлшек:
А) Ядро
Б) Молекула
В) Электрон, протон, нейтрон
2) Су молекуласының құрамы неден тұрады?
А) Үш атомнан
Б) Екі атомнан
В) Бір атомнан
3) Суды алғаш синтезден алған кім?
А) Г.Кавендиш
Б) Д.Менделеев
В) А.Лавуазье
4. Молеклалар өзгеріске ұшырап бұзылады?
А) Физикалық құбылыс
Б) Химиялық құбылыс
5. Су қышқылдық оксидпен қосылып не түзеді?
А) Қышқыл
Б) Негіз
В) Тұз
6. «Атом» және «молекула» сөздерін қажетті пайдаланып төмендегі сөйлемдерді аяқтаңдар.
А) Су ... құрамына оттек және сутек ... кіреді.
Б) Ауаның құрамында азот және оттек ... бар.
В) Хлордың ... массасы, оның ... массасынан екі есе ауыр.
Г) Адам және жануар тыныс алғанда оттек ... пайдаланылады.
Д) Қатты қыздырғанда су ... сутек пен оттек ... ыдырайды.
Жауаптары:
1 2 3 4 5 6
В Б А Б А А

Оқушыларды бағалау: бағалау парағына қарай отырып, оқушылардың білімдерін бағалау.
Үйге тапсырма: §3040 №3,4,5 жаттығуларды орындау.

№ Оқушының аты-жөні Үй тапсырмалары Жаңа сабақ Қорытынды





1. Бүгінгі сабақтан қандай әсер алдыңдар?
2. Түсінбеген сұрақтар болды ма?
3. Қандай ұсыныстарың бар? .