. Мерзімі :
Пәні: Қоғамтану
Тобы:
Оқытушының аты-жөні: Әбдіғұл С. Н.

Сабақтың тақырыбы: «Адам туралы жалпы түсінік».

Сабақтың мақсаты:
Білімділік: Оқушыны ізденіске жетелеу, оқығанын талдап, мәнін аша білуге үйрету, оқушының өзіндік пікірінің қалыптасуына ықпал жасау, ой қорыта білуге, аз сөзбен түйіндеуге дағдыландыру.
Дамытушылық: Оқушының жеке тұлға болып қалыптасуына ықпал жасау,
танымдық ойлау қабілеттерін дамыту. Философиялық көзқарастарын қалыптастыруға баулу.
Тәрбиелік: Абай тағылымдарынан ғибрат алуға, адамдық асыл қасиеттерге
ұмтылуға, ізгілікке, имандылыққа тәрбиелеу. Ұлы ойшылдың насихат сөздеріндегі өмірлік тағылымдардың мағынасын ашып, бүгінгі өмірге байланыстылығын жете түсіндіру. Адами қасиеттерді бойына сіңіре білуге дағдыландыру.
Сабақтың типі: Жаңа білімді меңгеру.
Сабақтың түрі: Ойын сабақ. Ғылыми негіздегі іздену.
Сабақтың әдісі: сұрақ – жауап, слайдтармен жұмыс, басқа пәнннен алған білімін пайдалана отырып, әңгімелеу.
Сабақтың көрнекілігі: видео үзінді, портреттер, қанатты сөздер, сызба, кесте (слайд негізінде).
Пәнаралық байланыс: қазақ әдебиеті, тарих, өмірмен байланыс
Пайдаланылған әдебиеттер:
1) Күнқожаев Н. Р. “Адам және Қоғам” Алматы, 1998 ж.
2) Игенбаева Б. Қ. «Мен - Адаммын» Алматы, 2000 ж.
3) Арын Е. М. «Человек и общество» Алматы, 2003 ж.

Сабақтың жоспары:
1) Ұйымдастыру (сабақ ережесі)
2) Мұғалімнің кіріспе сөзі.
3) Адамның пайда болуы туралы теориялар және ғылыми фильмнен үзінді.
3) Сұрақ – жауап.
4) Слайдтармен жұмыс: Абай тағылымы
5) «Баға беру» ойыны.
6) Бала сезіміне бақылау жасау.
7) Қорытынды.

Сабақ барысы:
І Ұйымдастыру кезеңі
1. Алдын – ала сабақ басталмастан бірнеше апта, күн бұрын проблемалық сұрақтар беріліп, оқулықтан тыс Абай шығармаларын іздеп, танысуға тапсырмалар беріледі.
5мин.
Мұғалім:

1 Слайд:

2 Слайд:

Слайд:

Ауызша
баяндау:
Сұрақ:
Ұйымдастыру сәті. Cонымен, біз сабағымызды жалғастырамыз. Бүгінгі сабағымыздың тақырыбы «Адам туралы жалпы түсінік». Сабағымыздың мақсаты: Адам туралы, оның пайда болуы, жалпы қасиеттері туралы жалпы түсінік беру. Басқа пән материалдарын дұрыс пайдалана білу және іс жүзінде қолану. Слайдтармен жұмыс жасай отырып, өз ойын еркін жеткізу.
Сабақ ережесі:
• Белсенді қатысу
• Тыныштық сақтау
• Бірін-бірі тыңдау
• Ойын ашық айту
• Бір-бірін сынамау
• Ынтымақтылық
Сабақтың қанатты сөзі:
Өзіңді-өзің бағалай біл !
Өз сеніміңе сенудің өзі күш береді.

В. А. Сухомлинскийдің «Нағыз адам» әңгімесі

Не себепті нағыз адам деп атады?
ІІ Оқушылардың өзіндік ізденісі: 15 мин.

Сан ғасырдан бері адамзатты адам қайдан пайда болды деген сұрақ қызықтырды. Бірақ оның жауабы табылған жоқ. Әр ғылым саласы өз болжамын ұсынуда. Бүгінгі күні ғылымда бірнеше теориялар бар. Енді соны қарастырайық:


Ал, енді осы айтқандарымызды мына кино үзіндіні көре отырып, тұжырымдайық
Видео ролик: «Адамның пайда болуы»

Сұрақ: «Балалар, адам туралы қазақ ғұламалары қандай пікірде
болған?»

І оқушы:

ІІ оқушы:
ІІІ оқушы:

Сұрақ:

Мұғалім:
7 Слайд
б/ша
түсінді-
реді:

Мұғалім:

Слайд:

Сұрақ:

Слайд:

13, 14, 15
слайдтар

16 Слайд:

17 слайд

Сабақ
қорытын
дысы:
18 слайд
Абай. «Ғылым таппай мақтанба»
Орын таппай баптанба
Құмарланып шаттанба
Ойнап босқа күлуге
Бес нәрседен қашық бол
Бес нәрсеге асық бол
Адам болам десеңіз.
Абай өлеңдерінен
Абай қарасөздерінен.

Абайдың «Адам болам десеңіз» сөзінің мән – мағыналарын ашу біздің мақсатымыз. Абайдың айтқан сөзі өмірлік мазмұнын жоймайды - деп филолог Мекемтас Мырзахметов айтқанындай бірнеше сұрақтарға да өз ойымызды білдірейік.
1.Қазіргі қоғамдағы адамның ролі қандай?
2.Адам болу міндетіміз бе?
3.Бақытты болу дегенді қалай түсінеміз?
4.Өмірдегі менің мақсатым не? Келешекте мен өз өмірімді қалай құруым керек?
5.Абайша айтсақ: Үш - ақ нәрсе адамның қасиеті, ыстық қайрат, нұрлы ақыл, жылы жүрек – дегенді қалай түсінесің?

ІІІ Слайдтармен жұмыс


Сонымен, өздеріңнің ой - пікірлеріңді ашық жеткізе білдіңдер. Ұлы философ Абайдың бірнеше қара сөздерінен мысалдар келтіре отырып, пікірлеріңді дәлелдедіңдер.
Әл-Фараби: «Адамға ең бірінші білім емес тәрбие беру керек» деген.
Ақыл - парасат күші- адамның ойлауына, пайымдауына, ғылым мен өнерді ұғынуына және жақсы қылық пен жаман қылықты айыруына көмектесетін күш, - деп айтқан.
Ендеше қоршаған ортаға оң әсер ету үшін адамдар бойында парасаттылық болу керек. Физикалық құбылыстардағы оң және теріс зарядтар тәрізді адамдардың күнделікті әрекетінде де оң және теріс істер болады.

 «Атымды Адам қойған соң қайтып надан болайын» деп, Ұлы Абай айтқандай енді Абайдың адам туралы ой-пікірлерін қорытындылайық.
Заман ортақ

Білімі мен білігін басында еркі жоқ, суға
жұмсап заманды билеушілер аққан қаңбақтай беті
ауған
жаққа кетушілер

заманды алға сүйреушілер заманды артқа
сүйреушілер

ақыл – парасатқа жүгінушілер

Ақылымен, парасатымен заманды алға сүйреу үшін қандай қасиеттер болу керек? Сұраққа жауапты мына жоба бойынша жауап беріңдер:

Адам бойындағы қасиеттер
+ -

Ал, енді өз жауаптурыңды мына жауаптармен салыстырыңдар:
Адам бойындағы қасиеттер
+ -

Ізгілік күншілдік
мейірімділік қатігездік
сыпайылық дөрекілік
имандылық имансыздық
адамгершілік аманатқа қиянат
ар – ұят надандық
адалдық арсыздық
парасаттылық көрсе қызарлық
ізденімпаздық жалқаулық
талап, еңбек, терең ой, Өсек, өтірік, мақтаншақ,
қанағат рахым ойлап қой – Еріншек бекер мал шашпақ
бес асыл іс, көнсеңіз
бес нәрсеге асық бол,
адам болам десеңіз...

ІV Ойындар 7мин
Біз бүгінгі сабағымызда адамды жан – жақты танып білуге тырыстық. Енді бірнеше ойын арқылы ойымызды түйіндейік
І «Баға беру» ойыны. Портреттерге қарап, ондағы адамдардың мінез-құлқын, қасиеттерін ажыратып беріңіздер
Бұл ойын оқушының адамды тани білуіне, келбетіне қарап, мінез-құлқын ажырата білуіне көмектеседі.
Келесі мына слайдтан біз нені көріп тұрмыз?
Жауабы: Ортасында қара ноқаты бар үлкен ақ кеңістік. Өмірдің көптеген көріністерінен біз оны қоршап құрған ақ түсті аңғармай, тек «қара ноқатты» көреміз. Былайша айтқанда, бізге әр адамда міндетті түрде бар жақсы сапаларды байқаудан гөрі оның кемшілігі мен әлсіздігін көру әлдеқайда жеңіл.

V Сабақты қорытындылау
Сабағымызды қорытындылай келе, бүгін біз адам туралы жалпы түсінік беруге тырыстық. Енді, мына кестені дәптерімізге бір – екі сөйлеммен толтырайық.
Нені білдім Нені түсіндім
Адам бойындағы қуатты дұрыс пайдаланған жағдайда ғана рухани жағынан жан-жақты өркендеу жолында болатынын көріп отырмыз. Сендердің алдарыңда сәл ғана уақыттан соң өмір сахнасына жол жатыр, оның соқпақты, соқпақсыз жолдарын кездестіресіңдер, тек ақыл оймен әр нәрсені шешу арқылы ғана нағыз адам атануға болады. беріңдер демекпін.
VІ Бағалау. VII Үйге тапсырма: Адам туралы жалпы түсінік.

15 мин

3мин

МАЗМҰНЫ:

1. Сабақ жоспары.

2. Сабақ барысы:

2. 1. Ұйымдастыру кезеңі.

2. 2. Оқушылардың өзіндік ізденісі.

2. 3. Ғылыми фильмнен үзінді.

2. 4. Слайдтармен жұмыс.

2. 5. Ойындар.

2. 6. Сабақты қорытындылау.

2. 7. Бағалау. Үйге тапсырма. .