. Батыс Қазақстан облысы
Тасқала ауылы
Ы.Алтынсарин атындағы ЖОББ мектеп
I санатты қазақ тілі мен
әдебиет пәнінің мұғалімі Г.О.Султангереева

Сабақ тақырыбы:
«Шоқаны бар ел,шоқтығы биік ел!»
Мақсаты:білімділігі:Шоқан саяхат сапарының ғылыми маңызын,айналысқан ғылым салаларына шолу,оның беделдігін,білімділігін таныту,өмірі мен еңбектеріне қорытынды сабақ ретінде жалпы шолу.
Дамытушылық:оқушылардың өз бетінше ізденушілік қабілетін ұштау,тұжырымды пікір айтуға үйрету,қосымша деректерді саралауға дағдыландыру.
Тәрбиелік:Шоқан өмірін үлгі ете отырып оқушыларды саналыққа ,еңбексүйгіштікке тәрбиелеу,пәнге ынтасын арттыру,ұлы адамдар өмірінен ізгі қасиеттерін бойына дарыту.
Сабақ түрі:ауызша журнал көрнекіліктер:
1.«Шоқаны бар ел,шоқтығы биік ел!» ауызша журнал
2.Шоқан суреті,ол туралы мағлұмат туралы плакат
3.Сөзжұмбақ «Шоқан»
4.Географиялық карта
5.Шоқан саяхат оқушылар салған картасы
6.Викториналық сұрақтар
7.Шоқан туралы кітап,журнал,суреттер.
Сабақ барысы:
А) Ұйымдастыру кезеңі
«Ұлылыр туралы ұлы сөз»
Шоқан Ыбырай Абай
Н.И. Веселовский:
«Шоқан Уәлиханов –шығыстану әлеміне құйрықты жұлдыздай жарқ етіп шыға келгенде шығысты зерттеуші ғалымдар оны ерекше құбылыс деп мойындады». «Оренбургский листок» газеты: «Ы.Алтынсарин –қазақ арасынан шыққан тұңғыш кемеңгер адам еді,ол қараңғы халқының ішіне Еуропалық мәдениеттің жарық сәулесін таратты». М.Әуезов:
«Абай-қазақтың классикалық поэзиясының шұғылалы шыңы».

ә)Жүрналмен жұмыс
1.Тектіден текті туар қайталанбас.

Абылайдың Уәлиінен
Шыңғыс


Шоқан
Жақып
Әбілмақыжан (Мақы)
Мақымет
Сақыпкерей (Қазеке)
Нұрмұхамед

Абылай арғы бабасы Ш
Айғаным әжесі О
Шорман би нағашысы Қ
Айсары әйелі А
Н

2.Ортасынан өза шыққан тұлпар талант,орыс достары.
Шоқан өмірі,өміріндегі елеулі өзгеріс,оқуы,айналасындағы орыс достары.
1-2 тапсырма беру,екі топқа бөлу.
3.Жер тарихын,ел тарихын зерттеуші,шежіресі әдебиет зерттеуші.
Оқушыларды 2 топқа бөлу )әдебиетшілер тобына сөз),
4.Ғылымның әр саласын меңгерген ғұлама,саяхатшы (ғалымдар тобына сөз).
А)керуен туралы әңгіме,адам саны,түйе,жылқы,зат саны туралы,
тарихилылығы,Әлімбай туралы,Қашқария саяхаты,тұңғыш қазақ саяхатшысы туралы.
ә)географиялық карта бойынша түсіндіру,өздері салған карта топтамасын тақтаға іліп,өз ойларын ортаға салу.
5.Қазақ халқының тұңғыш суретшісі.
Екі топ Шоқан салған суреттер тобын әңгімелеу,жинақтау,альбом жасау.
6.Білімді өлмес-істген аты қалар,
Ұста өлмес-істеген заты қалар.
Шоқан бейнесін ашу мақсатында әзірленген сұрақтар тізбегі,оқушылардың жылдамдығын анықтау.
7.Шоқан қазақ
тұңғыш
«Ең тұңғыш» анықтап,түсіндіру айдары.
Ә)қазақ халқының жарық жұлдызы
Шоқан туралы жазылған көркем туындылар туралы,Ғ.Мүсіреповтің Шоқан туралы ой-пікірімен аяқтау.
Үйге тапсырма: «Қазақтың Шоқаны-халықтың атағы мен абыройы» атты шығарма жазып беру.
Шоқан Уәлиханов
Ш.Уәлиханов бейнесін ашу мақсатында сұрақтарға жауап берейік:
1.Қазақ ағартушылары Шоқан мен Ыбырай көзқарастарында ұқсастық бар ма?
2.Шоқан шын аты кім?
3.Шоқан кім?
4.1856-1862 ж кіммен хат алысып, «қимас дос болды?»
5.Шоқанның демократиялық,гуманистік ой –пікірінің толысуына күшті әсер еткен орыс досы?
6.Шоқанның хат жазған Петербургтегі ақын досы кім?
7.Уәлиханов жайында «Современник» журналында мақала қашан айтты?
8.1859 ж Қашқария саяхатынын есебін қай қалада жазды?
9.Қай жылы Петербургте «Жоңғария очерктерін жазумен айналысты?»
10.Көкшетау,Сырымбет,жайлауында ақын-(жырларын) жыршылар,қобырын-күйшілермен қай жылдың көктемінде кездесті?


1 тапсырма
Қамшының сабындай қысқа ғұмыр кешкен
Шоқанның өмірбаянындағы елеулі оқиғаларды жинақта.



2 тапсырма

1.Әдебиет саласындағы ғылыми ізденністері төңірегінде не айтар едің?
2.Қырғыз фольклорын зерттеудегі Шоқанның өзіндік ерекшелектері.
3.Географиялық қоғам тапсырмасы жүйесіндегі елеулі еңбектері қандай?
4.Қашқария сапарына қатысты ғылым зерттеулерінің маңызы туралы өз ойынды білдір. .