. Сабақтың тақырыбы: Жер шар тәрізді дене. Глобус – Жердің дәл үлгісі
Сабақтың мақсаты:
1.Жер туралы,глобус жердің дәл үлгісі екенін өз бетімен оқып білуіне,өзіндік жұмыстар арқылы меңгеруіне,алған білімдерін қолдана білуіне жағдай туғызу;
2.әрбір оқушы үш деңгейлік тапсырмаларды біртіндеп орындауына жағдай жасау арқылы оның қабілетін дамыту;
3.өз бетімен жұмыс жасауға,жауапкершілікті сезінуге,нәтижеге жету үшін ұмтылуға,ізденуге бағытталған тапсырмалар беру арқылы тәрбиелеу.
І кезең. Ұйымдастыру кезеңі (кілті)
«Көпір» тапсырмасы (Жаңа тақырыпқа қажет болатын өткен материалдардың қайталау тапсырмаларын үйден орындап кел.)
1.Жер де әлем денесі. Оның әлемдегі орнын қалай өрнектеуге болады?
Жауабы: Жер шары Күн жүйесі Галактика
Галактикалар тобы Әлем(ғарыш)
2. Жерді қоршаған бүкіл дүние не деп аталады?
Жауабы: Әлем немесе Ғарыш
3.Ғарышқа жол қай жылы ашылды?
Жауабы: 1957 жылы 4 қазанда ашылды
4.1961 ж 12 сәуірде адам баласы тарихында ғарышқа ұшқан кім?
Жауабы: Юрий Александрович Гагарин
5.Күн неше планетадан тұрады?
Жауабы: 9 ірі планетадан тұрады
6.Жерге ең жақын жұлдыз?
Жауабы: Жерге ең жақын жұлдыз-Күн
7. Күн мен Жердің орташа қашықтығы қанша?
Жауабы: Күн мен Жердің орташа қашықтығы-150 миллион шақырым
8. Күннің беткі қабатының қызуы қанша?
Жауабы: Күннің беткі қабатының қызуы – 60000С
9.Күнді неше ғаламшар айнала қозғалады?
Жауабы: Күнді 9 ғаламшар айнала қозғалады
10.Жер бетіндегі тіршілікке Күннің әсері қандай?
Жауабы: Күн жарық сәуле мен жылу таратады.
11. Ертедегі адамдар Жердің пішіні қандай деп ойлаған?
Жауабы: Ертедегі адамдар Жерді тегіс деп ойлаған

ІІ кезең.
Жаңа тақырыпты өз бетіңмен меңгеріп көр.
Теориясы «Білу»
(Кім? Не? Қашан? Қайда? Не істеді? )
1.Жазық жерде тұрып, қараған адамға Жер беті қалай болып көрінеді?
Жауабы: Ертедегі адамдар Жер тегіс оның үстіне аспан күмбезі төңкеріліп қойылған деп білген.
2. Жер не тәрізді?
Жауабы: Жер шар тәрізді
3.Жер бетінің ¾ бөлігін не алып жатыр?
Жауабы: Мұхиттар мен теңіздер
4.Жер шарындағы мұхиттарды ата.
Жауабы: Атлант, Тынық, Үнді, Солтүстік Мұзды мұхит
5.Құрлықтың мұхиттармен қоршалған ірі бөліктері не деп аталады?
Жауабы: Материк
6.Материктерді ата.
Жауабы: Еуразия, Африка, Солтүстік Америка, Оңтүстік Америка, Антарктида, Аустралия
7.Қазақстан қай материкте орналасқан?
Жауабы: Еуразия материгінде
8.Антарктиданы қандай материк деп атайды?
Жауабы: Мұз құрсанған материк деп атайды
9.Жердің кішірейтіліп жасалған дәл үлгісі не деп аталады?
Жауабы: Глобус деп аталады
10.Глобус қай тілден аударылған, не деген сөз?
Жауабы: Латын тілінен аударылған, шар деген сөз
11. Жер шарында 2 полюс бар, олар қалай аталады?
Жауабы: Оңтүстік полюс, Солтүстің полюс
12. Глобуста полюстерден бірдей қашықтыққа жатқан сызық?
Жауабы: Экватор сызығы
13. Экватордың ұзындығы қанша?
Жауабы: 40 000 шақырым
14.Параллельдер мен меридиандар глобустың бетін тор көздерге бөледі, оны не деп атайды?
Жауабы: Глобустың градус торы деп атайды
Теориясы «Түсіну» (неліктен? Себебі? Не үшін? Неге?) Ертедегі адамдар Жер тегіс оның үстіне аспан күмбезі төңкеріліп қойылған деп білген.
Себебі, Күмбезге Күн, Ай және сансыз көп жұлдыздар бекітілген деп түсінген

Теориясы «Талдау»
(салыстыр, ерекшелігі неде? ең бастысын бөліп шығар.

Мұхиттар

Материктер
1.Тынық
2.Атлант
3.Үнді
4.Солтүстік Мұзды мұхиты 1.Еуразия
2.Африка
3.Солт.Америка
4.Оңт.Америка
5.Аустралия
6.Антарктида
Теориясы «Жинақтау»
(Қорытынды шығар, анықтама бер, мазмұнды жүйеле, кесте, сызба, сөзжұмбақ, ребус құрастыр) Сұраққа жауап беру арқылы бос торларды толтыр.


1. Глобус- Жердің дәл үлгісі
2. Жер- шар тәрізді дене
3. Глобус латын тілінде – Шар деген сөз
4. Ең үлкен мұхит-Тынық мұхиты
5. ҚР-Еуразия материгінде орналасқан
Практикасы «Қолдану» (қарапайым тапсырмалар) Материктердің атын ата.
1.Еуразия
2.Африка
3.Солт.Америка
4.Оңт.Америка
5.Аустралия
6.Антарктида
Практикасы «Баға беру»
(сен қалай ойлайсын? Не істер едің? Глобус- Жердің дәл үлгісі. Сен қалай ойлайсын, Жер тегіс пе, дөңгелек пе?
Менің ойымша......................................................................
.................................................................................................
.................................................................................................
ІІІ кезең.
Деңгейлік тапсырмаларды біртіндеп орындап, балл жинаңдар.
1-деңгей (5 балл)
Теориясы «Білу»
(Кім? Не? Қашан? Қайда? Не істеді? ) 1.Жер шарында неше мұхит бар?
А)3
В)4
С)5
2. Жер шарында неше материк бар?
А) 4
В)5
С)6
3.ҚР қай материкте орналасқан?
А)Африка
В)Еуразия
С)Антарктида
4. Ең ірі мұхитты ата.
А) Тынық
В)Атлант
С)Үнді
Теориясы «Қолдану»
(ІІ кезеңдегі қолдану үлгісі бойынша) Мұхиттарды ата.
1.Тынық
2.Атлант
3.Үнді
4.Солт.Мұзды мұхит
ІІ деңгей (5 балл+4 балл=12 балл)
Теориясы «Түсіну» (Неліктен? Себебі? Не үшін? Неге?) 1.Жер бетінің ¾ бөлігін не алып жатыр?
А)су
В)құрлық
С)шөл
2. Глобус дегеніміз не?
А)жердің үлкен бөлігі
В)Жердің дәл үлгісі
С)жауап жоқ
Теориясы «Талдау» (Салыстыр, ерекшелігі неде? Мұхит Ортақ қасиеті Материк
Су Жер бетінде Құрлық
Практикасы «Қолдану» (өзгертілген жағдайда) 1.Ең үлкен мұхит – Тынық

2.Адам қоныстанбаған материк – Антарктида

ІІІ деңгей.
(5 балл+4 балл+3 балл=12 балл)
Теориясы «Жинақтау» (қорытынды шығар, анықтама бер, мазмұнды жүйеле, кесте, сызба, ребус)



Практикасы «Баға беру»
(сен қалай ойлайсын? Не істер едің?) Метериктердің ішінде Антарктидада адам қоныстанбаған. Сен қалай ойлайсын? Өйткені, оны түгелдей дерлік мұз басып жатыр. Сондықтан оны мұз құрсанған материк деп атайды.

Оқушы дәптері
І кезең. Ұйымдастыру кезеңі (оқушылар үшін)
«Көпір» тапсырмасы (Жаңа тақырыпқа қажет болатын өткен материалдардың қайталау тапсырмаларын үйден орындап келу.)
1.Жер де әлем денесі. Оның әлемдегі орнын қалай өрнектеуге болады?
Жауабы: Жер шары __________ Галактика
_________________ Әлем(ғарыш)
2. Жерді қоршаған бүкіл дүние не деп аталады?
Жауабы: _________ немесе _________
3.Ғарышқа жол қай жылы ашылды?
Жауабы: _______жылы ____ қазанда ашылды
4.1961 ж 12 сәуірде адам баласы тарихында ғарышқа ұшқан кім?
Жауабы: __________Алексеевич _________
5.Күн неше планетадан тұрады?
Жауабы: _____ ірі ______________ тұрады
6.Жерге ең жақын жұлдыз?
Жауабы: Жерге ең жақын жұлдыз-________
7. Күн мен Жердің орташа қашықтығы қанша?
Жауабы: Күн мен Жердің орташа қашықтығы-_________________шақырым
8. Күннің беткі қабатының қызуы қанша?
Жауабы: Күннің беткі қабатының қызуы – _________
9.Күнді неше ғаламшар айнала қозғалады?
Жауабы: Күнді ____ғаламшар айнала қозғалады
10.Жер бетіндегі тіршілікке Күннің әсері қандай?
Жауабы: Күн __________ сәуле мен _________ таратады.
11. Ертедегі адамдар Жердің пішіні қандай деп ойлаған?
Жауабы: Ертедегі адамдар Жерді _________ деп ойлаған

ІІ кезең.
Жаңа тақырыпты өз бетіңмен меңгеріп көр.
Теориясы «Білу»
(Кім? Не? Қашан? Қайда? Не істеді? )
1.Жазық жерде тұрып, қараған адамға Жер беті қалай болып көрінеді?
Жауабы: Ертедегі адамдар Жер ________ оның үстіне __________күмбезі төңкеріліп қойылған деп білген.
2. Жер не тәрізді?
Жауабы: Жер _______ тәрізді
3.Жер бетінің ¾ бөлігін не алып жатыр?
Жауабы: _____________ мен _______________
4.Жер шарындағы мұхиттарды ата.
Жауабы: _________, Тынық, ________, Солтүстік _________ мұхит
5.Құрлықтың мұхиттармен қоршалған ірі бөліктері не деп аталады?
Жауабы:_______________
6.Материктерді ата.
Жауабы: Еуразия, _________, Солтүстік Америка, _______________, Антарктида, ___________
7.Қазақстан қай материкте орналасқан?
Жауабы: ____________ материгінде
8.Антарктиданы қандай материк деп атайды?
Жауабы: _________ құрсанған ___________ деп атайды
9.Жердің кішірейтіліп жасалған дәл үлгісі не деп аталады?
Жауабы: __________ деп аталады
10.Глобус қай тілден аударылған, не деген сөз?
Жауабы: __________ тілінен аударылған, ____ деген сөз
11. Жер шарында 2 полюс бар, олар қалай аталады?
Жауабы: _________ полюс, ___________ полюс
12. Глобуста полюстерден бірдей қашықтыққа жатқан сызық?
Жауабы: ____________ сызығы
13. Экватордың ұзындығы қанша?
Жауабы: ____________ шақырым
14.Параллельдер мен меридиандар глобустың бетін тор көздерге бөледі, оны не деп атайды?
Жауабы: Глобустың ___________ деп атайды
Теориясы «Түсіну» (неліктен? Себебі? Не үшін? Неге?) Ертедегі адамдар Жер тегіс оның үстіне аспан күмбезі төңкеріліп қойылған деп білген.
Себебі, Күмбезге ______, Ай және сансыз көп ______________ бекітілген деп түсінген

Теориясы «Талдау»
(салыстыр, ерекшелігі неде? ең бастысын бөліп шығар. Мұхиттар Материктер
1.Тынық
2._________
3.Үнді
4.__________________ 1.Еуразия
2.___________
3.Солт.Америка
4._____________
5.Аустралия
6._________________
Теориясы «Жинақтау»
(Қорытынды шығар, анықтама бер, мазмұнды жүйеле, кесте, сызба, сөзжұмбақ, ребус құрастыр) Сұраққа жауап беру арқылы бос торларды толтыр.


1. ___________- Жердің дәл үлгісі
2. ________- шар тәрізді дене
3. Глобус латын тілінде – _________ деген сөз
4. Ең үлкен мұхит-__________ мұхиты
5. ҚР-______________ материгінде орналасқан
Практикасы «Қолдану» (қарапайым тапсырмалар) Материктердің атын ата.
1.Еуразия
2.___________
3.Солт.Америка
4.____________
5.Аустралия
6.______________
Практикасы «Баға беру»
(сен қалай ойлайсын? Не істер едің? Глобус- Жердің дәл үлгісі. Сен қалай ойлайсын, Жер тегіс пе, дөңгелек пе?
Менің ойымша......................................................................
.................................................................................................
.................................................................................................
ІІІ кезең.
Деңгейлік тапсырмаларды біртіндеп орындап, балл жинаңдар.
1-деңгей (5 балл)
Теориясы «Білу»
(Кім? Не? Қашан? Қайда? Не істеді? ) 1.Жер шарында неше мұхит бар?
А)3
В)4
С)5
2. Жер шарында неше материк бар?
А) 4
В)5
С)6
3.ҚР қай материкте орналасқан?
А)Африка
В)Еуразия
С)Антарктида
4. Ең ірі мұхитты ата.
А) Тынық
В)Атлант
С)Үнді
Теориясы «Қолдану»
(ІІ кезеңдегі қолдану үлгісі бойынша) Мұхиттарды ата.
1.__________
2.Атлант
3.____________
4.Солт.Мұзды мұхит
ІІ деңгей (5 балл+4 балл=12 балл)
Теориясы «Түсіну» (Неліктен? Себебі? Не үшін? Неге?) 1.Жер бетінің ¾ бөлігін не алып жатыр?
А)су
В)құрлық
С)шөл
2. Глобус дегеніміз не?
А)жердің үлкен бөлігі
В)Жердің дәл үлгісі
С)жауап жоқ
Теориясы «Талдау» (Салыстыр, ерекшелігі неде? Мұхит Ортақ қасиеті Материк

Практикасы «Қолдану» (өзгертілген жағдайда) 1.Ең үлкен мұхит – _____________

2.Адам қоныстанбаған материк – _________________

ІІІ деңгей.
(5 балл+4 балл+3 балл=12 балл)
Теориясы «Жинақтау» (қорытынды шығар, анықтама бер, мазмұнды жүйеле, кесте, сызба, ребус)



Практикасы «Баға беру»
(сен қалай ойлайсын? Не істер едің?) Метериктердің ішінде Антарктидада адам қоныстанбаған. Сен қалай ойлайсын? Өйткені, оны түгелдей дерлік мұз басып жатыр. Сондықтан оны мұз құрсанған материк деп атайды. .