. Қарағанды облысы
Шет ауданы
Өспен ауылы
Сәкен орта мектебі
Биология мұғалімі
Жетекшісі Удешова Роза Аманбаевна

Тақырыбы: Жемістер
Мақсаты :оқушылардың танымдық дағдыларын қалыптастыру
Білімдерін тереңдету арқылы,тақырыптың негігі идеясын ұғындыру
Ойларын, пікірлерін сөйлеу арқылы жеткізуге дағдыландыру

Сабақтың әдісі :іздену, салыстыру, анықтау.

Сабақтың түрі:жаңа материалды талдау
Көрнекіліктер:мүсіндер,жемістер, тірек-сызбанұсқалар.
Тірек білім мен біліктер:шырынды, құрғақ,жидек, бұршаққап, быршаққын, қауашақ, дәнек, тұқымша, жаңғақ.

Сабақ құрылымы:
1.Ұйымдастыру
2 .Өткен материалға шолу
3. Жаңа материалды талдау
4. Пысықтау
5.Қорытынды
6. Үйге тапсырма

1.Ұйымдастыру 2 мин.
2. Өткен материалға шолу 10 мин
”Ой шақыру”

1.Жынысты көбею деген не?
2.Тозаңдану деген не?
3 Экрандағы берілген суретке мұқият қараңыз, не берілген,анықтап түсіндір.
(Өздігінен тозаңдану-бір гүлдің өз аталық тозаңының сол гүлдің аналығының аузына түсуі). Сұрақ: Бұл қандай гүлдерде болады? (қос жынысты гүлдерде)
Б)екінші суретте не берілген? (айқас тозаңдану, бір гүлдің аталық тозаңның екінші гүлдің аналығының аузына түсуі.Бунақденелер, жел арқылы.
4Жынысты көбеюге гүлдің қандай бөлімдері қатысады ?
5.Ұрықтану деген не?( аталық және аналық жыныс жасушаларының қосылуы.Ұрытану тозаңданғаннан кейін болады.)
6.Ұрықтану суретінің мәнін аш.Аналық құрылысына тоқталып өт.

3Жаңа материалды талдау 15 мин

”Мағнаны тану”

1.Электрондық оқулығының көмегімен ''Жемістер'' тарауын мұқият оқимыз,жемітер тулалы мағұлмат алайық: жеміс-көбею мүшесінің соңғы даму сатысы.3 топқа бөлінеді:
Шырынды,құрғақ, жинақталған

Анықтама: шырынды жемістер шырыны мол, жұмсақ.Олар жидек тәрізділер, сүйекті, қабығы қалың, қатты. М:апельсин, лимон, мандарин.Сыртқы қабығы жұқа, етті, тұқымы біірнешеу жемістер, мысалы :алма, алмұрт,сүйекті: шие, өрік, алхоры, шабдалы.
Анықтама:құрғақ қабы қатты, сүректенген, құрғақ(кебу) емен жаңғағы,орамжапырақ,итмұрын,грек жаңғағы.
Анықтама: жинақталған таңқурай, жидек

“Ой толғаныс” 14 мин

1Тапсырма.4 оқушы:Арна, Медет, Мағжан; Темірлан кез келген жеміс суретін салып сипаттау
2 тапсырма:Ботагөз,Айбек,Думан,Үміт экрандағы кестені толтырып,түсіндіру
3 тапсырма:Арна,Үмсалимат,ӘлішерНұрбота, Айназар кестемен жұмыс, толтыр

Түйін.:
Зерттеу алманы, апелсинді лимонды, итмұрынды. Меңдуананы.
Суреттеу: табиғаттағы, адам өміріндегі маңызын
Анықтау:Қажеттілігін

Қортындылау.оқушыларды бағалау, 3 мин


1 мин

Үйге тапсырма: Өздеріңе таныс жемістер жайлы мәлметтер жинақтау арқылы қызыты хабарлама дайындаңдар.


Сәкен орта мектебі

Ашық сабақ


Тақырыбы: Жемістер

6 сынып





Пән мұғалімі: Р.А. Уде шова



2011-2012 оқу жылы

Мақсаты:Оқушыларды ізденуге, тез ойлануға, алғырлыққа, тапқырлыққа баулу.

Қажетті заттар: жасанды көкөністер,піскен көкөністер, түрлі- түсті қарындаштар, пластилин.

Әр топ өздеріне ат қойады.
Таныстыру: 5ұпай

I кезең:Топ басшыларына сұрақтар, әр жауап 1 ұпай.

1 Бөлінуге қабілетті ұлпа (түзуші)
2.Ұрық тамыршасынан пайда болған тамыр қалай аталады?( негізгі тамыр)
3. Өркен неден дамиды ?(тұқымның ұрық бүршігінен)
4 Қандай жасушалардың бөлінуінен сабақ жуандап өседі?( камбий)
5. Беде өсімдігінің гүлшоғыры( шоғырбас)
6. Су және онда еріген минералды заттар, сабақтың қандай ұлпалары арқылы жылжыйды? ( сүзгілі түтіктер)
7.Түйнек деген не?( түрі өзгерген жер асты өркен)
8 Ұрықтанғаннан кейін тұқымбастамадан не дамиды?(Тұқым)
9.Жүгері өсімдігінің гүлшоғыры( собық)
10Жапырақтың түсуіне не себеп? (темпераураның төмендеуі, күннің қысқару).

II кезең: Бұл не сұрақтары.

1. Үстіне тігіп көк шатыр, астында қызғылт дәу жатыр. Бұл не? (қызылша)
2. Біреу бердім, көп алдым. Бұл не? (тұқым немесе дән)
3. Атасы қисық ағаш, анасы жайма шелпек, бір сабақта құж-құж жентек. Бұл не? (жүзім)
4. Жерде жатып желіндейді, күз түскенше желінбейді, үндеместен төлдеп жатыр, су беріндер шөлдеп жатыр. Бұл не? (қауын, қарбыз)
5. күннен көзін алмайды, мойны бірақ талмайды. Бұл не? (күнбағыс)
6. Ақ көйлекті, көк желек, орманда орны бөлек. Бұл не? (қайын)
7. Дауылға нық күшті, ағаштың мықтысы. Бұл не? (қарағай)
8. Жасыл болып жыпырлап өнеді, сары болып үзіліп түседі. Бұл не? (жапырақ)
9. Күн нұрымен піседі, уылжып қолға түседі. Бұл не? (жеміс)
10. Ең ұзын сабақты өсімдік. Бұл не? (ротанг пальмасы биіктігі 200-300м)
11. Тіршіліктің қуатын, өз бойына жинайтын, жинай-жинай азықты, адамзатқа сыйлаймын. Бұл не? (өсімдік)

III кезең: 5 ұпай.

"Мүсіндер" сайысы. Пластилиннен көкеністер мүсінің жасау, атын атау және өсуіне сипаттама беру.

IV кезең: 10 ұпай.

"Анаграмма" сайысы. Топ ойыншылары көкеніс аттаррының дұрыс жазылуын реттеп айтады: ышұрб-бұрыш, ыпрұт-тұрып, лакабанж-баклажан, ашылқыз-қызылша, зібәс-сәбіз, ужа-жуа, зықан-қызан, крокамө-көкорам, яриқ-қияр.

V кезең: 5 ұпай.

"Суретшілер" сайысы.. Топ ойыншыларының сурет салу жарыстары: сәбіз, көкорам, қияр т.б.

VI кезең. 10 ұпай.

"Қара жәшік" сайысы.
1. Орта ғасырлада жауынгерлер бойтұмар ретінде кеуделеріне іліп жүрген. Оларша бұл көкеніс қылыштан, оқтан сақтайды деп есептеген. (жуа)
2. Ұзақ уақыт ботаникалық бақтарда егілді және дәрі-дәрмектер бақшасында егілді. Гүлдерін әдемілік үшін шаштарына таққан. 200 жылдан кейін ғана шаруалар өздерінің егіндеріне егіп пайдалана бастады. (картоп)

VII кезең. 6 ұпай.

"Эрудиттер" сайысы. Ғалымдар жайлы мәліметтер. Сайыста көрермендер де ойынға қатысады.
1. "Өсімдіктану" оқулығын жазған ғалым. Ол кім? (Ж. Күдерин)
2. Қазақстан Республикасының өсімдіктерін зерттеп, 130 түрін ашқан ғалым. Ол кім? (Н. В. Павлов)
3Қазақстанның еңбек сіңірген зоотехнигі, малдың қолтұқымы ақбас сиырын шығаруға қатысқан үшін мемлекеттік сыйлықтың лауреаты атағын алған ғалым. Ол кім? (Б. Мусин)
4.Фотосинтезде хлорафилдің рөлін алғаш сипаттаған ғалым. Ол кім? (К. А. Тимирязев)
5." Жануартану" оқулығын жазған ғалым. Ол кім? (Х. Досмұхамедов)
6. Өсімдіктердің ұрықтану үрдісін ашқан ғалым. Ол кім? (С. Г. Навашин)
7. Өте ұсақ майда ұяшықтарды микроскоп арқылы көріп, жасуша деп атаған ғалым. Ол кім? (Р. Гук)
8. Жасуша теориясының негізін салған ғалымдар. Ол кім? (Т. Шван мен М. Шлейден)
9. 6-сынып биология оқулығының авторлары. ( Қ. Жұмағұлова, К. Жүнісқызы, Р. Әлімқұлова)
10. Ең алғаш жарық микроскобын ойлап тапқан ғалымдар . (Янсендер)

Сәкен орта мектебі





" Көкөністер әлеміне саяхат"

( Танымдық сайыс)

6-7сыныптар


Пән мұғалімі: Р.А. Уде шова

2011-2012 оқу жылы .