. Атырау облысы
Құрманғазы ауданы
Абай атындағы орта мектебі
Хайруллина Гүлдана
Биология және химия пәндерінің мұғалімі

Биологиядан сабақ жоспары
сыныбы: 8 в (эксперимент)
Сабақтың тақырыбы: Жорғалаушылар класы
п-24 Тіршілік әрекеті, сыртқы құрылысы және ішкі құрылысының ерекшеліктері
Сабақтың мақсаты
Білімділік мақсаты: Оқушыларға жорғалаушылар туралы сипаттама беру,жорғалаушылардың сыртқы, ішкі құрылысы мен тіршілік әрекетінің ерекшелігін көрсете отырып, жер бетіндегі омыртқалы жануарлармен салыстыру
Дамытушылық мақсаты: Оқушылардың белсенділігін арттыру, ойлау қабілеттерін, шапшаңдығын дамыту, өз бетімен білім алуға баулу
Тәрбиелік мақсаты: Қоршаған ортаны қорғауға, өз білгенін ортаға салып, бөлісе білуге, ізенушілікке тәрбиелеу.
Сабақтың көрнекілігі: интерактивті тақта, суреттер, қима қағаздар, бағалау парағы
Сабақтың түрі: ЖАҢА САБАҚТЫ МЕҢГЕРТУ
Сабақтың әдісі: топпен жұмыс
І. Ұйымдастыру бөлімі


Топқа бөлу (Мозайка әдісі ) арқылы сабақтың тақырыбын шығару арқылы жаңа сабаққа көшу

Жоспар:
• Жалпы сипаттама
• Жорғалаушылардың тіршілік әрекеті
• Кесірткенің сыртқы құрылысы
• Ішкі құрылысы асқорыту,
• зәршығару, жүйке жүйесі, тынысалу, қанайналым жүйесі
Ақпараттық талдау кезеңі
o Жорғалаушылар-құрлықта тіршілік ететін алғашқы омыртқалы жануарлар
o Казіргі кезде жер бетіндегі омыртқалы жануарлар саны-
o 8 мыңнан астам түрі бар
o Атмосфера ауамен өкпесі арқылы тыныс алады
o Іштей ұрықтанады, дара жынысты, жұмыртқа салады
o Көпшілігі құрлықта, суда, ағаш басында, топырақ астында тіршілік етеді
• Екінші рет суда тіршілік етуге бейімделген
Тіршілік ортасы:
Күн көзі жақсы қыздыратын ашық далалы, орманды, таулы жерлерде жиі кездесетін ширақ хайуанат Теңізден тауға дейінгі 1500м биіктікке дейін кездеседі
Күннің ыстығынан, түнде және жауынан қорғану кезінде басқа жануарлардың інін пайдалану мен бірге өзі де ін қазып, соған жасырынады

Кесірткенің сыртқы құрылысы
• Тұрқы 15-20см
• Денесі бас, мойын, тұлға, құйрық және бес саусақты аяқтардан тұрады
• Бас пен денесін мойын жалғастырып тұрады, сол арқылы басын жан-жаққа басын бұрып қарайды
• Түсі сұр немесе жасыл
• Саусағында тырнақтары бар
• Бунақденелілермен қоректенеді
Кесірткенің қаңқасы


Сүйір тұмсықты басы бар
Басының жанында көзі қозғалмалы қабақты болып келеді, астыңғы қабағы қозғалады, үсті қабағы қозғалмайды
Көздің артында құлақ кіреберісі орналасқан,өте жақсы естиді
Ұшы айыр, жіңішке және ұзын тілімен сипап сезеді
Иіс сезу мүшесі танау қуысында
Мағнаны танып біл... Қозғалыс әрекеті
Қосмекенді, Жорғалаушылар
Екі өкілдің қаңқасының орналасуында қандай ерекшелік бар?
Топпен жұмыс Ұйымдастыру-іздену
І топ Асқорыту мен зәршығару жүйесі
ІІ топ Тыныс алу жүйесі
ІІІ топ Қанайналым жүйесі
ІҮ топ Көбею
Түйін:
1. Жорғалаушылар нағыз құрлық жануары
2. Денесі бас, тұлға, құйрық және аяқтан құралған
3. Атмосфера ауамен өкпесі арқылы тыныс алады
4. Терісі құрғақ,бездер өте аз.Терінің сырты мүйізді қабыршақпен, қалқаншамен, сауытпен қапталған.
5. Іштей ұрықтанады
Рефлексифті-түзету Сұрақ-менен, жауап-сізден
1.Жорғалаушылардың сыртқы құрылысыны қандай ерекшеліктері құрлықта
тіршілік етуіне бейімділігі болып табылады?
2. Жорғалаушылардың қаңқасының құрылысының ерекшеліктері қандай?
3. Не себепті қосмекенділерге қарағанда жорғалаушылардың өкпесі жақсы
дамыған?
4. Неліктен жорғалаушылардың дене температурасы қосмекенділердегі
сияқты төмен және тұрақсыз?
5. Жорғалаушылар мен қосмекенділердің жүйке жүйесінің айырмашылығы
қандай?
6.Қосмекенділермен салыстырғанда жорғалаушылардың көбеюі мен дамуының
жылдамдығы қандай?
7.Бақа уылдырығының құрылысы мен кесіртке жұмыртқасының құрылысының
айырмашылығын немен түсіндіруге болады?
8.Кесірткелердің ұрықтануының типі қандай?
9. Кесіртке регенерациясы дегеніміз не?
Қанадай пікір дұрыс "иә", "жоқ
• Жорғалаушылар- алғашқы нағыз құрлық омыртқалылары.
• Кесірткенің мойын бөлімі сегіз омыртқадан тұрады.
• Қазіргі жорғалаушыларды 7 отрядқа біріктіреді.
• Жорғалаушылардың денесі мүйізді қабыршақтармен қапталған.
• Бақаның кеуде қуысы бар.
• Жорғалаушылардың терісі құрғақ, тері бездері болмайды.
• Кесірткелер терісімен және өкпесімен тыныс алады.
• Жорғалаушылардың жүрегі үш камералы,қарыншасы толық бөлінбеген.
• Кесірткелердің мишығы жақсы дамыған.
• Жорғалаушылардың белсенділігі қоршаған ортаның температурасына байланысты.

Рефлексия .