. Алматы облысы
Іле ауданы
№ 14 орта мектебі

« Алма
ресурстары »
Экономика пәнінен
ойын түріндегі үлгілі сабақ
Мұғалім: Жетигенова Гульзихат Курмангазиевна

2011-2012 оқу жылы

Пәні: Экономика Сыныбы: 5 сынып
Сабақтың тақырыбы: Ғаламдық мәселені кім шешеді?
Сабақтың мақсаты:
Білімділік: Қоғам мүшелерінің қоршаған ортаға зиян
келтіргені үшін жауапкершілігі туралы
түсініктерін қалыптастыру.
Дамытушылық: Мемлекеттің экологиялық мәселелерді
шешудегі рөлін көрсете отырып,ой –
өрістерін одан әрі дамыту.
Тәрбиелік Ресурстарға құнттылықпен
қарауға,құрметтеуге тәрбиелеу.
Сабақтың түрі: Қайталау,ойын түріндегі сабақ
Сабақтың әдісі: Баяндау,әңгіме,сұрақ-жауап
Сабақтың көрнекілігі: «Қисынды тізбектер» карточкасы.
Сабақтың барысы:
І. Ұйымдастыру кезеңі.
• Оқушыларды түгендеу
• Оқушылар назарын сабаққа аудару.
ІІ. Жаңа материалды үйренуге дайындық кезеңі.
Бүгінгі сабақ қайталау сабағы болғандықтан, біз сабақты ойын түрінде өткіземіз.Ойынымыздың аты «Алма ресурстары» деп аталады.
ІІІ. Үй тапсырмасын сұрау
1.Ғаламдық мәселе дегеніміз не?
2. Ресурс дегеніміз не?
3. Мемлекет дегеніміз не?
ІV. Білімді жан жақты сұрау,тексеру кезеңі.
Мұғалім.
Қымбатты достар! Жердің барлық ресурстарына асқан құнттылықпен қарау керек.Адам осы бір маңызды ережені ұмыт қалдырса,Ғаламдық мәселемен бетпе-бет кездеседі.
Оқушы Ғаламдық мәселе
Есік қағылады- Ғаламдық мәселе кіреді.
Мені шақырдыңдарма? Алайда мені шақырудың қажеті жоқ,өзім келемін,сосын менен құтылу мүмкін емес!
Мұғалім
Расында, Ғаламдық мәселе,біз сені шақырған жоқпыз.Сенің келгеніңе қарағанда бізде бәрі нашар болғаны ғой?
Оқушы Ғаламдық мәселе
Бәрі-бәрі емес,бірақ маған айта қойыңдаршы,айналайын балалар,Алматының апортын қайда жібердіңдер? Оның не екенін білесіңдерме?
Мұғалім
Алматының апорты, Алматы Алма-ата деп аталған кезде болған.Ата-аналарымыз бір алманың салмағы 400 г жететіндігін айтатын.Ондай алманы жесең жарты күн тойып жүресің .Апорт Алма-атаның белгісі болған: Алматылықтар осы бір хош иісті алманы бір кездері кең байтақ елдің түпкір-түпкіріндегі туыстары мен таныстарына алып баратын.Бұдан артық силық жоқ болатын.Үлкен әдемі жемістер тойлардың сәнін келтіретін.....
Оқушы Ғаламдық мәселе
Солай-солай.... Ол алмалар қайда кетіпті?Ересектер апортты құртып жіберді,ал сендер бәлкім оларға көмектесіп,бұтақтарын сындырып,түптерін қопарған шығарсыңдар! Мен де сондықтан келдім.Байғұс алмаларым, сендерді Жердің бетінен сараң,әрі жауыз адамдар құртып жіберді.Олай болса мен сендер үшін кек қайтарамын! Жеміс ағаштарын кесесіңдерме? Ал мұндай пайдалы жемістерді қайдан іздеп табатындарыңды ойладыңдар ма? Егер ағаш болмаса лас ауаны кім тазалайды? Осы жердіе отырып өсе беремін,өсе беремін....
Мұғалім
Ал балалар,Ғаламдық мәселені жеңуге бір өзімнің шамам келмейді,кәнекей,бәріміз бірге күресейік! Білемін сендер табиғи ресурстарды құрметтейсіңдер,ал алманы жақсы көресіңдер.Мына шақырылмаған қонаққа ресурстьарды сақтай алатындарыңды,бір де бір алманың жоғалып кетуіне жол бермейтіндеріңді көрсетіңдер.
Алматыда апорттың қайдан пайда болғаны туралы айтып берейін.Жалпы апорт алманың ең ежелгі сорты.Ол туралы алғашқы мәлімет 1175 ж монастырлық жазбаларда кездеседі.Тарихшылар сол заманындағы апорт немесе опорт деп алалатын жаңа сортын Польяк патшалығының Порт қаласынан әкелінген екен.Ал Алма-Атаға апорт былай келген. 1865 жылы Воренеж губерниясынан қоныс аударған Егор Редько жеміс ағаштарының түрлі көшеттерін алып келген.Олардың арасында апорттың да көшеті болған.Осы жердің климатының өте қолайлы болғандығы сонша,оның жасырын түрлері ашылған.Жемістер ірі,өте әдемі шыққан.Ол алма көшеттерін көршілеріне беріп,солай таралып кеткен. Ол «Редько»алмасы деген атқа ие болған.Бұрын қала тұрғындары мен қонақтары осы алма бағының аясына дем алуға келетін.Кәзір қанша алма бағы сақталғанын ешкім нақты айта алмайды.Кәзір қалаға келген жолаушының көзіне,қаланы басқан сұр-қоңыр тұмша бірден түседі.
Сұрақ: апортты қайта әкелудің қажеті бар ма? Иә,жергілікті жердің жоғалған ерекшелігі- апортты өмірге қайта әкелуменайналасуға шақыратын адамдар бар.Оны қайтаруға болады,алайда бұл іске 15 жыл уақыт және көп қаржы керек.Апортты қайта өсіруге ақша жұмсайтын кәсіпкер табылар ма екен?Бұған ірі капиталдың қажет екендігі түсінікті,бөлінген қаржы ұзақ мерзімге есептелуі керек және оның пайда әкелуі екіталай.
Командаларға қойылатын сұрақ.
Өздеріңді кәсіпкер деп ойлаңдар.Апортты дамытуға ақша бөлу керек пе, әлде оны басқаша қолдану керек пе? Ал командалар,сендер үш минут ішінде өздеріңді таныстырып кетіңдер. Бізге ғаламдық мәселе қатері төніп тұрғанын ұмытпаңдар.
Командалар өздерін таныстырады:
1.Қызыл алма
2 Сары алма.
1 – ші байқау.
Алмаға арналған мадақтау сөз.
Командалар өлең шығару. Тақтаға кесу-шешу, сорт-апорт сөзі жазылады.
2- ші байқау.
Алма туралы мақал-мәтел,жұмбақ табу
3-ші байқау
«Қисынды тізбектер » деп аталатын карточка таратылады.
4- ші байқау.
«Алма ағашы» суретін салу.
5- ші байқау.
Шытырман сұрақтар.
Командаларға сұрақ қойылады. Команда басшылары А,Б нұсқасын таңдап алады.
А.
1. Ғаламдық мәселе дегеніміз не?
2. Ғаламдық мәселені кім шешеді?
3. Мемлекет дегеніміз не?
4. Ел дегеніміз не?
5. Қоғамдық игілік дегеніміз не?
6. Қоғамдық игіліктерді өндіруге мемлекет ақшаны қайдан алады?
7. Бюджет дегеніміз не?
8. Бюджетке ақша қайдан келеді?
9. Салық дегеніміз не?
10. Ақша дегеніміз не?
Б. Нұсқасы.
1. Ресурс дегеніміз не?
2. Ресурстың қандай түрлері бар?
3.Қандай-қандай?
4. Еңбек ресурсы дегеніміз не?
5.Капиталдық ресур дегеніміз не?
6. Табиғи ресурс дегеніміз не?
7. Ресурстар шектеулі ма,шексіз ба?
8. Шектеулі ресурс дегеніміз не?
9.Экономика дегеніміз не?
10. Экономика нені зерттейді?
6- шы байқау. Жұмбақ жарыс
1.Дүркіреп тұр атағы
Жер астында жатады,
Бұрғы тисе бұрқылдап,
Көкке шашып атады. Мұнай
2. Шоғы қызыл,өзі қара
Әппақ болды жана-жана. Көмір
3. Мамықтай ұлпа,қанттай ақ,
Қыста жер бетін басады,жазда сайға
Қашады Қар
1. Үсті толы түрпі
Домалайды.... Кірпі
5.Отыра алмайды,тұра алмайды,
Түзу жолда жүре алмайды Жылан
6.Құстай ұшады,құландай жортады
Қойдан да қорқады. Қоян
7. Тышқанды көрмесе сағынады,
Көрсе қағынады. Мысық
8. Бір ошақтың оты бүкіл әлемге ортақ КҮН
9. Қанша жесе де тоймайды
Төңірегінен түк қоймайды Өрт
10. Әттең даусым, тілім жоқ
Құшағымда білім көп Кітап
Осымен байқауымыз аяқталды,енді командалардың алмасын санайық. Көп алма жинаған командаға бір кәрзеңке алма беріледі.
Мұғалім
Қалай,Ғаламдық мәселе,бізбен қаласын ба,әлде өзге ереже бұзғандарды іздейсің бе?
Оқушы Ғаламдық мәселе
Байқаймын,сендер сауатты балалар екенсіңдер,мені келтірмес үшін не істеуді білесіңдер.Дегенімен сендерге ең соңғы сұрақты қойайын,менің сендерден кету,кетпеуім осы сұраққа қалай жауап бергендеріңе байланысты болады. Білгіш балдар сендер жеген алманың қалдығын қайда жібересіңдер?
Балалар жауап береді.
Эх,бұл жерге қоныстанудың сәті,түспеді,ақылдылар сендер менен қалай құтылу керек екенін білесіңдер.Солай-ақ болсын,сендерден кетейін.Тек естеріңде сақтаңдар,мен үнемі қастарыңдамын!
V. Жаңа материалды бекіту және оқушылар білімін бағалау кезеңі.
Қалай балалар?- Сендерге сабақ ұнадыма?
Енді ғаламдық мәселемен кездеспейміз деп ойлаймын. Планетамызды қорғау ,таза ұстау сепндердің қолдарыңда.
VІ. Үй тапсырмасын хабарлау және оған нұсқау беру кезеңі:
Экономикалық терминдерді қайталау. .