. №16 ОМГ физика мұғалімі
Э.Жомартова
Сабақ реті : 62 сабақ 9 сынып
Күні: 16.05.2012ж.
Тақырып: §55-65. Атомың құрылысы. Атом ядросы. Ядролық Энергия
Сабақ мақсаты:
Білімділік: Атомның құрылысы, атом ядросы. Ядролық әнергия. Элементар бөлшектер және әлем дамуы туралы мағлұматтарды қайталау сабағы.
- Атомның құрылысы, атом ядросы. Ядролық әнергия. Элементар бөлшектер және әлем дамуы туралы мағлұматтарды қайталау сабағы.
Тәрбиелік: алған білімдерін жүйелеп отыруға тәрбиелеу, өзара жолдастық көмек көрсете білуге және жауапкершілікті сезіне білуге тәрбиелеу;
Дамытушылық: зейіні мен зердесін дамыту, белсенділіктері мен қабілеттіліктерін арттыру;

Материалдар: бейнефильм, электрондық оқулық, Д.И. Менделеев жүйесі, Оқулық-9.

Жоспар.
1. Атом ядросы туралы бейнефильммен сабақ басталады..
2. Ұйымдастыру кезеңі
3. Өткен материалды қайталау кезеңі.
4. Оқушыларды тексеру кезеңі, сұрақтар, есеп шығару арқылы.
5. Оқушыларды бағалау кезеңі. Оқушыларға кімнің жауабы ұнады.
6. Үйге тапсырма § 55-65.
Атом ядросы туралы бейнефильммен сабақ басталады.

Радиоактивті ( Бейнефильм)

 Радиоактивті – атомдар жоғары өтімділігі сәулелерді шығару құбылысы
 Радиоактивті заттардың атомдары үш түрлі сәуле шығарады
 Альфа-сәулеленуі - гелий атомдары ядроларының ағыны;
 Бета- сәулесі - электрондардың ағыны;
Гамма-сәулесі - рентген сәулер ағыны, электромагниттік толқын

a - бөлшектері – гелий атомның ядросы. a- сәулелердің өтімділігі өте нашар. 0,1 мм қалындығындай қағаз тосқауыл бола алады. Магнит өрісінде нашар ауытқиды.

β – сәуле электрондардың ағыны, қозғалыс жылдамдығы жарық жылдамдығына жақын шама. Магнит және электрлік өрістерде көп ауытқиды. β – сәуле заттардан өткенде аз жұтылады. Бірнеше миллимер қалындығы бар алюминий пластина сәулелерді өткізбейді.
g - сәуле электромагниттік толқындар. Қасиеттері бойынша рентген сәулелеріне ұқсас, бірақ өтімділік қасиеті өте жоғары, рентген сәулелеріне қарағанда. Магнит өрісінде ауытқымайды. Өтімділік қасиеті өте жоғары. 1 см қалындығы қалайы, бірнеше метр бетон қабаттарынан сәулелер еркін өте алады. g – сәулелер қалайыдан өткен кезде тек өтәмділігі 2 есе азаяды.
Радиоактивті сәулелердің түрлері – оқушылар атап шығу тиіс.
a – ыдырау реакциясында зарядтық сандардың (төменгі индекстер), массалық сандардың (жоғарғы индекстер) сақталу заңының орындалуы байқалады.



Электрондық ыдырау


Позитрондық бета- ыдырау



g – с әулеленуде заряды өзгермейді; ядроның массасы өте аз өзгереді .

g

Радиоактивтік ыдырау заңы ( Бейнефильм)

N0 – алғашқы ядролардың саны
N– ыдырамаған ядролар саны
t – ыдырау уақыты
Т- жартылай ыдырау периоды

Басқарушы реакциялар ядролық (атомным) реакторларда өтеді.

Электрондық оқулық арқылы басқарушы реакциялар ядролық (атомным) реакторларда өтуін көру.
Энергия связи нуклонов в ядре. Ядерные силы. Масса ақауы-

Байланыс энергия -

 Э. Резерфорд в 1902 ж. радиоактивтік ыдырау заңы ашты.

Тізбекті ядролық реакциялар.

ЕСЕП ШЫҒАРУ КЕЗЕҢІ
Слайд 17- 28. 13 есепті шығару көзделіп отыр.
Слайд 17. Радиоактивтік ыдырау нәтижесінде изотоп ураны изотоп ториға. Қандай ядро бөленді?
Слайд18. Мына ядролық реакциялардағы жетіспей тұрған белгілерді жазыңдар
Слайд 18 . Калий атомының ядросының құрамы.
Слайд 19. Ядродағы электрондар саны неге тен?
Слайд 20. b - сәуленің ағыны?
Слайд 21. Алюминийдің заряды 13 тен, массалық саны 27. Бұл ядро неден тұрады.
(Бейнефильм «Атом моделі»)
Слайд 22. Атомндық электр станцияларда отын ретінде қандай заттар қолданылады? А. Уран Б. Көмір В. Кадмий Г. Графит
Слайд 23. Төмеде көрсетілген ядролық реакцияда энергия бөлінеме әлде жұтылама?

Слайд 24. Натрий ядросының изотопының энергиясы қандай? Егер ядроның массасы 22,9898 м.а.б.
Слайд 25. Торий радиға қандай ыдырау нәтижесінде айналады.
Слайд 26. Тезбектік реакция өту үшін , қандай реакция алыну керек?

Слайд 27. Бета-сәуле шығару – бұл?
Слайд 28. Төменде көрсетілген кестедегі ядроның құрамынн дұрыс көрсеткен жолақ.

Оқушыларды бағалау кезеңі.
Үйге тапсырма § 55-65. .