. Қызылорда қаласы
Қарауылтөбе ауылы
№179 А.Хангелдин атындағы орта мектептің
физика пәнінің мұғалімі Бұрханова Жадыра Балтабайқызы
Тақырыбы : «Физика пәнінен ҰБТ есептерін шығару әдістері»
Есептерді ҰБТ дайындық үшін 2011-2012 жылғы
тест тапсырмаларынан алып шығардым.

2012 жылдың мамыр айында аттестациядан өтетін едім.

Физика пәнінен ҰБТ есептерін шығару әдістері .
1.Үстіндегі адамды қоса есептегендегі массасы 100 кг қолшана биіктігі 8 м , ұзындығы 100 м төбешіктен сырғанап түсті. Егер төбешіктің етегінде шананың жылдамдығы 10 м/с және бастапқы жылдамдығы нөлге тең болса, қозғалыстың орташа кедергі күші неге тең? А) 5Н В) 10Н С) 30Н Д) 45Н Е) 15 Н
Берілгені: Шешуі :
m=100 кг Энергияның сақталу заңы бойынша: Eп=Eк-Fк* l , υ0=0
h=8 м Fк* l = 〖□((〖mυ〗^2 )/2) 〗^- mgh υ
l=100 м Fк= (mυ2 )/2 – mgh h
υ=10 м/с l
т/к. F-? Fк= 100 кг (10м/с )2-100 кг 10 м/с2 8 м/с 30 Н. Жауабы: С
100 м
2. Реактивті ұшақ 720 км/сағ жылдамдықпен ұшып келеді. Бір мезеттен бастап ұшақ 10 с бойы үдей қозғалып,соңғы секундта 295 м жол жүреді. Ұшақтың соңғы жылдамдығы қандай болады ?
А) 300 м/с В) 600 м/с С) 400 м/с Д) 500м/с Е) 200 м/с
Берілгені : Шешуі :
υ0=720 км/сағ st= υ0t+ 〖at〗^2/2 ; st-1= υ0(t-1)- (a 〖(t-1)〗^()2) )/2
t=10 c st- st-1=295
s=295 м υ0t+〖at〗^2/2- υ0(t-1)- (a 〖(t-1)〗^()2) )/2=295
υ - ? υ0 10+50a-9 υ0-40,5a=295
υ0-9,5a=295 ; υ0=200м/с
200-9,5a=295
a=(295-200)/9,5 =10 м/с2
соңғы жылдамдық υ= υ0+at
υ= 200м/с+10 м/с2 10 с =300 м/с . Жауабы: А

3. Қозғалмай тұрған жолаушы метрополитен экскалаторымен 1 мин, ал қозғалмайтын экскалатормен 3 мин көтеріледі. Қозғалыстағы экскалатор арқылы жолаушының көтерілу уақыты неге тең ?
А) 30 с В) 45 с С) 20 с Д) 50 с Е) 40 с
Берілгені : Шешуі :
t1 =1 мин s1=υ1t1 ; s2 = υ2t2 ; s=(υ1+υ2) t3 ;
t2= 3 мин t3= s/(υ1+υ 2 ) = s/(s/t1+s/t2 ) = (t1∙t2)/(t1+t2) ;
t3 - ?
t3=(1мин∙3 мин)/(1 мин+3 мин) =0,75 мин; t3=45 с . Жауабы: В

4. Массасы 1 кг суды 50 К-ге қыздырғанда оның массасының өзгерісі қандай болады ? ( с=3*108м/с, ссу=4200 Дж/кг0С)
А) 23кг В) 23*10-12кг С) ≈ 2,3*10-12кг Д) 0,23*10-12кг Е) 2,3кг
Берілгені: Шешгуі :
m=1кг m=E/c^2 ; E=Q=cсу mT ; T=50 К m=(Ссу mT )/c^2 с=3*108м/с m=4200 Дж/кг0С 1кг 50К ≈ 2,3 10-12кг. Жауабы : С ссу=4200 Дж/кг0C (3 108 м/с)2
m -?

5. Массасы 2 кг тас тік жоғары лақтырылған. Оның бастапқы кинетикалық энергиясы 400Дж. 15 м биіктіктегі жылдамдығын анықтаңыз. (g=10м/с2)
А) 5 м/с В) 7 м/с С) 10 м/с Д )0 Е) 14 м/с
Берілгені : Шешуі : энергияның сақталу және айналу заңы бойынша:
m=2кг Eбаст = (mυ2 )/2 + mgh h=15 м Eбаст= 400 Дж 400= 〖mυ〗^2/2+2 10 15; (〖mυ〗^2 )/2=400-300; mυ2=2 100 h=15м υ= √(200/m) ; υ=√(200/2) =10 м/с υ
υ- ? Жауабы : С

6. Тастың салмағын 2 есе артттыру үшін қажет үдеуді анықтаңыз.
А) a=2g В) a=3g С) a=g Д) a=0 Е) a= g/2
Берілгені : Шешуі :
2Р P=mg+ma ; 2P=mg+ma ; ma=2P - mg;
a-? a= (2mg-mg) /m= mg/m= g ; a=g. Жауабы: С
7. Кішкене шар тыныштық күйден көлбеу науаның бойымен домалап, алғашқы 1 секунд ішінде 10 см жол жүреді. Шардың 3с ішінде жүрген жолы неге тең болады ?
А) 9см В) 0,9 см С) 45 см Д) 900 с Е) 90 см
Берілгені: Шешуі:
t1=1c a=2s/t^2 ;
s1=10cм s=〖at〗^2/2 ;
t2=3c t1=1c; a= (2∙0,1м)/〖1с〗^2 = 0,2м/с2
s2-? t2=3c ; s=(〖0,2м/с〗^(2 )∙〖9с〗^2)/2 = 0,9 м ; s= 90 см. Жауабы : Е

8. UT=3B потенциалдар айырымында толығымен тежелетін электрондарды жұлып шығаратын жарықтың жиілігі қандай ? (фотоэффект басталатын жиілік ν 0=6 1014 Гц ; h=6,63 10-34 Дж*с; е=1,6 10-19Кл)
А) 14,3 1014 Гц В) 13,2 1014 Гц С) 15,4 1014 Гц Д) 6 1014 Гц Е) 12,1 1014 Гц
Берілгені: Шешуі:
UT=3B E=A ; h(ν- ν 0) =eU;
ν 0=6*1014 Гц hν= hν 0+ eU; бұдан ν= hν 0+eU ; h=6,63*10-34 Дж*с h
h=6,63*10-34 Дж*с ν=6,63 10-34 Дж с 6 1014 Гц + 1,6 10-19Кл 3B = 13,2 1014 Гц е=1,6*10-19Кл 6,63*10-34 Дж*с
ν-? Жауабы : В

9. Тербелмелі контурдағы ең үлкен заряд шамасы qm , ал ток күшінің ең үлкен шамасы Im болса, тербелмелі контур периоды неге тең ?
Берілгені: Шешуі: qm ω = Im / qm ; T=2π = 2π = 2π qm Im ω Im / qm Im Жауабы: Д T-?
10. Тербелмелі контурдағы еркін тербелетін зарядтың ең үлкен мәні 1 мкКл, ал ең үлкен ток күші 10А. Контурдағы тербеліс жиілігі неге тең?
А) 10МГц В) 1,6МГц С)3,2 МГц Д) 5МГц Е) 0,8МГц
Берілгені : Шешуі: qm=1 мкКл T=2π qm/Im ; ν= 1 ;
Im=10A 2π qm/Im
ν-? ν= 1 = 1,6 106 Гц= 1,6 МГц . Жауабы: В
2 3,14 1 10-6Кл /10A
11.Ток күшінің өзгеріс заңы i=0,5sin1256t . Ток күшінің тербеліс жиілігі неге тең ?
А) 400 Гц В) 200 Гц С) 500Гц Д) 50Гц Е) 1256 Гц
Берілгені: Шешуі: i=0,5sin1256t ω0 = 1256 ; ω0 = 2π ν ; T-? ν= ω0/2π = (1256 )/(2∙3,14)= 200 Гц Жауабы: В

12. Тербелмелі контур 1/5π 108 Гц резонанстық жиілікті катушкадан және сыйымдылығы С конденсатордан тұрады. Резонанс кезіндегі индуктивтілік кедергі 0,5кОм-ға тең. Конденсатор сыйымдылығы қандай болады ?
А) 25мкФ В)2,5 10-11Ф С) 50пФ Д) 10-8Ф Е) 1пФ
Берілгені: Шешуі :
ν=1/5π *108 Гц XC=XL ; XL=1/ωC =1/2πνC ;
XL=0,5кОм C= 1/(2πνXL );
C-? C= 1/(2π∙1/5π∙〖10〗^8 Гц∙500 Ом ) = 5 10-11 Ф= 50 пФ . Жауабы: С

13. Т0 температурадағы идеал газ қысымы р0 болды. Тұрақты массада және тұрақты көлемде газ қысымын 1/4 -ге азайтты. Осы кезде температура қалай өзгереді ?
А) Т=1/4 Т0 В) Т=4Т0 C) Т=3Т0 Д) Т=3/4 T0 Е) Т=4/3 T0
Шешуі : изохоралық процесте (V=const ) Шарль заңы бойынша P/T = ( Po)/To; ( p0- 1/4 p0) = 3/4p0 ; немесе p =0,75 po; T= p0/p0T0= 3/4 p0/p0 T0= 3/4T0 Жауабы: Д
14.ЭҚК-і ε=6 В , ішкі кедергісі r=0,1 Ом аккумулятор кедергісі R=10,7 Ом сыртқы тізбекке қосылған. 5 минутта бүкіл тізбекте бөлініп шығатын жылу мөлшері қандай ?
А) 1000 Дж В) 200 Дж С) 5 кДж Д) 10кДж Е) 161 Дж
Берілгені: Шешуі :
ε=6 В Джоуль-Ленц заңы бойынша t уақытта r+R тізбекте бөлінетін r=0,1 Ом жылу мөлшері Q=I2 (R+r)t ; толық тізбек үшін Ом заңы R=10,7 Ом бойынша I=ε/(r+R) ;
t=5 мин Q=I2 (R+r)t= 〖ε^2/〖(r+R)〗^2 〗^ ∙(R+r) t= ε^2/〖r+R〗^ ∙ t
Q=? Q= I2 ( R+r)t = ε2 (R+r) t= ε2 ∙ t ;
(R+r)2 R+r
Q= (6В)2 *300 с = 1000 Дж . Жауабы: А
10,7 Ом+0,1 Ом
15.Индуктивтілігі 1,5*10-3 Гн және сыйымдылығы 6*10-9 Ф болатын идеал тербелмелі контурда 1*104 электромагниттік тербелістер жасайтын уақыт аралығы неге тең ?
А) 0,3 π c В) 0,03 π c С) 0,01 Д) 0,06 π c Е) 0,6 π c
Берілгені: Шешуі :
L=1,5*10-3 Гн T=2π√LC ;
C=6*10-9 Ф T=t/N; ,бұдан t=T N
N=1*104 T=2π 1,5*10-3 Гн *6*10-9 Ф =2π*3*10-6 c
t-? t= 2π*3*10-6 c * 1*104 =0,06 π c Жауабы: Д


16. Тас 10 м/с жылдамдықпен тік жоғары қарай лақтырылған. Тастың кинетикалық энергиясының потенциялық энергиясына тең болу биіктігі қандай? (g=10 м/с2)
А) 1,5 м В) 5,5 м С) 2,5 м Д) 4,5 м Е)3,5 м
Берілгені: Шешуі : Энергияның сақталу заңы бойынша:
υ0=10 м/с mυ02 = mυ 12 + mgh ; mυ12 =mgh ;
Ek=Eп 2 2 2
т/к h-? mυ02 =2mgh ; h= υ02 ; h=(10 м/с)2 =2,5м
2 4g 4*10 м/с2
Жауабы: С
17.Ұзындығы 0,15 м тогы бар өткізгіш модулі В=0,4 Тл бір текті магнит өрісінің индукция векторына перпендикулляр орналастырылған. Өткізгіш Ампер күшінің бағытымен 0,025 м-ге орын ауыстырғанда 12мДж жұмыс істелді. Өткізгіштегі ток күші қандай?
А) 6А В)8А С)10А Д) 2А Е)4А
Берілгені: Шешуі
l=0,15м A=Fs; FA=IBl ; A= IBls
В=0,4 Тл I=A/Bls
s=0,025 м I= 12*10 -3 Дж = 8A Жауабы: B
I=? 0,4 Тл * 0,15м*0,025 м
18. ЭҚК –і 4,5 В , ішкі кедергісі r= 1,5 Ом ток көзіне R1 = R2 =10 Ом , R 3=2,5 Ом өткізгіштер жалғанған. Тізбектің жалпы ток күші неге тең ?
А) 1А В) 0,75 А С) 1,5 А Д) 2А Е) 0,5 А
Берілгені: Шешуі: толық тізбек үшін Ом заңы :
ε=4,5 В I= ε ; R1, 2 =5 Ом (параллель) ,
r= 1,5 Ом Rж +r
R1 = R2 =10 Ом ; Rж= R1, 2 + R 3 (тізбектей )
R 3=2,5 Ом I= 4,5 В = 0,5 A
I-? 7,5 Ом +1,5 Ом
Жауабы: E

19. Бастапқы температурасы Т0 болатын 1 моль бір атомды идеал газдың көлемін изобаралық жолмен 3 есе арттыру үшін қажетті жылу мөлшері неге тең болады ?
А) 6RТ0 В) 6RТ0 С) 5RТ0 Д) RТ0 Е)4RТ0
Берілгені: Шешуі: термодинамиканың бірінші заңы бойынша :
Т0 Q= U+A ; U= ( 3)/2 R T ; A=p V ; Q= 3/2 R T+ p V ;
ν=1моль p=const ; p V=R T ; Q=( 3)/2 R T+ p V=( 5)/2p V ; V=V 1–V0
V1=3V0 V=3V0- V0 =2V0 ; Q= ( 5)/2 p*2V0= 5pV0= 5RT1
Q-? Жауабы: С

20.Сыйымдылықтары 4мкФ параллель қосылған 20 конденсатордан тұратын батарейка разрядталғанда 10 Дж жылу бөлінсе, конденсатор пластиналары арасындағы потенциалдар айырымы қандай болады ?
А) 250В В) 220 В С)127 В Д) 500 В Е) 25 В
Берілгені: Шешуі:
C1=4мкФ Wp= CU2 ; U= 2Wр ; Cж=20 С1=20*4*10-6 Ф= 80*10-6 Ф
n=20 2 C (конденсаторларды параллель жалғау)
Q=10 Дж Q=Wp ; U= 2*10 Дж =500 B . Жауабы: Д
U-? 80*10-6 Ф .