. Сынып:10 сынып
Сабақтың тақырыбы: § 4.2 Молекулалар массасы мен өлшемі
Сабақтың мақсаты: 1.Білімділігі:
МКТ-ң негізгі қағидасы бойынша микро әлемнің негізін құраушы
молекуланың массасы өлшемі және белгілі бір мөлшердегі санын анықтау
2. Дамытушылығы:
Оқушыларға зат құрылысы туралы ойлаудың көзқарасын арттыру сабаққа
белсенділігін арттыру
3. Тәрбиелілігі:
Сабаққа белсенді қатысуға кітаппен және топпен жұмыс жасауға , өзі ой
қорытындысын жасауға ьәрбиелеу
Сабақ әдісі: өз бетінше түсіну , бір-біріне түсіндіру
Сабақ типі: сабақты тиянақтау, бекіту
Сабақтың түрі: жаңа сабақ
Сабақтың технологиясы: СТО
Пән аралық байланыс: математика, химия
Көрнекілігі: Менделеев кестесі, интерактивті тақта, таблица
Сабақ барысы:
I.Ұйымдастыру
Оқушылармен амандасу
Сабақта жоқ оқушыларды белгілеу, оқулықтарын, құрал-саймандарын қарап шығу
Топқа бөлу
II. Үй тапсырмасына тоқталу
МКТ-ң негізгі қағидасы Заңды түрде дәлелдеу
Барлық денелер микробөлшектерден тұрады.
Микробөлшектер үздіксіз қозғалыста болады. Қозғалыс жылдамдығы дененің температурасына тәуелді.
Микробөлшектер өзара әрекеттеседі m=m_0∙N
υ~Т
υ=√(3KT/(m°))
K=1.38∙〖10〗^(-23 Дж/К)

Больцман тұрақтысы

III. Жаңа сабақ түсіндіру
I-топ «Мензура». Молекулалар өлшемі
II-топ «Калькулятор». Молеулалар саны
III-топ «Таразы». Молекулалардың массасы.
Молекулалар
Өлшемі Саны, концентрациясы Массасы
Зәйтүн майының бір тамшысын су бетіне тамызады.
d_°=V/S:
V- тамшы көлемі
S- май жайылған аудан
S=πr^2

d_° =1.7∙〖10〗_^(-9)M
d_°- бір молекула диаметрі

m=1г∙v=1^3см
N-?
d_(° (H2O))=3∙〖10〗^(-10) M
v_°=d_0^(3 )=(3∙〖10〗^(-10) M)^3
N=v_тамшы/v_° =(〖10 〗^(-6 ) M^3)/(27∙〖10〗^(-30 ) M^3 )=3∙7∙〖∙10〗^22 молекула
N-молекула саны V_(май )=(1.7∙〖10〗^(-9))M_3^3
N=V_T/V_° =(1∙〖10 〗^(-6) M^3)/(5∙〖10〗^(-27 ) M^3 )=2∙〖10〗^20

m_°=m_тамшы/N=〖10〗^(-6)/(2∙〖10〗^20 )=
=5∙〖10〗^(-27)кг
m_°-бір молекула массасы

Сутек: d_0 = 2,3•〖10〗^(-9) м, m_0= 3,3•〖10〗^(-27) кг
Оттек: : d_0 = 3•〖10〗^(-9) м, m_0= 5,1•〖10〗^(-26) кг
Су: : d_0 = 3•〖10〗^(-9) м, m_0= 3•〖10〗^(-26) кг

1.Заттың салыстырмалы молекулалық массасы – M_r
M_H2O=1∙2+16=18 г/моль
〖 M〗_H2O=1∙2+32∙1+16∙4=98 г/моль
2. Заттың мольдік массасы - М
М=m_(° ∙)∙N_A M=M_r∙〖10〗^(-3)kг/моль
〖 M〗_H2O=M_r∙〖10〗^(-3) кг/моль=18∙〖10〗^(-3) кг/моль
M_(H2SO4 )=98∙〖10〗^(-3) кг/моль
3.Заттың кез келген мөлшерінің массасы-m
m=m_°∙N=m_° N_A∙υ=M∙υ , m=M∙υ

Зат мөлшері:-υ (моль) υ-ню
Зат мөлшері дегеніміз-берілген дененің молекулалар саны 12 г көміртектегі атомдар санынан қанша есе артық болатынын көрсететін физикалық шама.
υ=N/N_A
N_A-Авагадро тұрақтысы. N_A=6,02∙〖10〗^23 моль
Кез келген заттың бір моліндегі молекулалар саны. Авагадро Италия ғалымы.
IV. Сабақты бекіту
«Кім алғыр»,
«Кім жүйрік».
Перрен тәжірибелерінде броундық бөлшектердің өлшемі 1мкм болады. Олар диаметрі 〖10〗^(-8) см болатын су молекуласынан қагша есе үлкен?
Массасы 6 кг мыс кесекте қанша зат мөлшері бар?
Ыдыста 5,418∙〖10〗^26 оттек молекулалы бар. Ыдыста мольмен алғанда қанша зат мөлшері бар?
Азоттың 200 мольінің массасы қандай болады?
Қайсібір газдың 296 К температурадағы орташа квадраттық жылдамдығы 480 м/с. Осы газдың 10 г массасында қанша молекула бар.
V.Сөзтізбек “Молекула”
Қорытындылау
М
О
Л
Е
К
У
Л
А

Физикалық шамалар m M N V V
m_o M_r n N_A 〖 d〗_o S
VI. Оқушыларды бағалау
VII. Үйге тапсырма: § 4.2 оқу. Есеп 450 (Р) - 454 (Р) .