. Ақтөбе облысы, Мартөк ауданы,
Каратоғай ауылы,
Қаратоғай орта мектебі,
физика және информатика пәнінің мұғалімі
Сейтқалиев Жұлдызбек Қаратайұлы

Pythagoras программасын жаратылыстану пәндерін оқытуда қолдану

1.1. Жүйенің сипаттамасы
SmartLearning жүйесі ақпараттық технологиялардың көмегімен оқу орындарының (мектептердің, колледждердің, институттардың, университеттердің, әртүрлі білім беру орталықтарының) интерактивтілігін және білім сапасын арттыру үшін кешенді автоматтандыруға арналған.
Жүйеде үш негізгі рөл бар:
 Оқытушы
 Администратор құқықығы бар оқытушы
 Оқушы
Оқытушы – жүйенің келесі функцияларына жетімділіктері бар қолданушы: электрондық журналдарға өзгерістер енгізу, тестілік сұрақтарды өзгерту, тестілеулерді тағайындау, өзінің оқу материалдарын құру, жүйе оқулықтарына жетімділік.
Администратор құқықығы бар оқытушы – оқытушы қызметін атқаратын, сонымен қатар жүйені әкімшілілендіретін қолданушы, яғни жүйе қолданушыларын, пәндерді, оқулықтары, сыныптарды қосады, өзгертеді, жояды, жүйе реттеулерін өзгерте алады.
Оқушы – жүйеде оқитын қолданушы, өзінің электрондық журналын, оқу аудиторияларын, оқулықтарды қарау құқығы бар.
1.2. Жүйеге кіру
Жүйеге кіру үшін келесі әрекеттерді орындау қажет:
1. Браузерді ашыңыз (Internet Explorer немесе басқа).
Адрестік жолда SmartLearning серверінің адресін көрсетіңіз
Осының нәтижесінде тілді таңдау беті ашылу керек (1. 2. 1-сурет).


1. 2. 1 сурет

Тілдерді таңдау бетінде сәйкес сілтемені немесе суретті шертіп қажетті тілді таңдаңыз. Жүйе толығымен 3 тілде жұмыс істейді – қазақ, орыс, ағылшын. Тілді таңдағаннан кейін авторландыру беті пайда болады. Жүйеде қолданушыларды авторландыру үшін HTTPS протоколы қолданылғаннан кейін, желі бойынша қайта кірген сайын логиндер мен парольдер шифрленеді. Авторландыру терезесіне бірінші рет кірген кезде Сіздің браузеріңіз сенім сертификатын растауды талап етеді. Төменде әртүрлі браузерлердің хабарламаларының суреттері көрсетілген.
«Internet Explorer 6.0» браузерінің хабарламасы

1. 2. 2 сурет
«Internet Explorer 7.0» браузерінің хабарламасы

1. 2. 3 сурет

«Mozilla Firefox» браузерінің хабарламалары


1. 2. 4 сурет


1. 2. 5 сурет
2. «Opera» браузерінің хабарламасы

1. 2. 6 сурет

2. Авторландыру беті келесідей көрінеді:


1. 2. 7 сурет

1.3. Интерфейстің негізгі элементтерінің сипаттамасы
Беттер арасындағы навигация
Жүйеде іздеу нәтижелері жеке беттермен көрсетіледі (әр бетте 30 жазбадан). Нәтиже беттерімен көшу үшін навигация панелі қолданылады. Ол іздеу нәтижелерін көрсететін кестенің үстінде орналасады, оң жақ шетпен реттелген.
Іздеу нәтижелері бетінің схемасы 1. 3. 1-суретте көрсетілген.


1. 3. 1 сурет

Навигация панелі келесі батырмалардан тұрады:
• бірінші бетке көшу батырмасы
• алдыңғы бетке көшу батырмасы
• келесі бетке көшу батырмасы
• соңғы бетке көшу батырмасы
• ағымдағы және ең жақын екі бетке көшу сілтемелері (егер іздеу нәтижелерінің беті үштен көп болса)
1. 3. 2 суретте навигация панелі көрсетілген.


1. 3. 2 сурет

Ағымдық беттің нөмірі қалың көк түспен жазылған. Егер беттер саны төрттен аз болса (1, 2 немесе 3), онда навигация панелі тек қана осы беттерге сілтемелерден тұрады, батырмалар болмайды.
Жиі қолданылатын батырмалар атаулары
Төменде жүйеде қолданылатын батырмалар және олардың атаулары көрсетілген
Сурет Сипаттама
«Қосу». Әдетте жаңа элементті қосуды білдіреді.
«Алдыңғы бетке көшу». Бір деңгейге жоғары көшіреді. Мысалы, объект карточкасынан іздеу нәтижелеріне; іздеу нәтижелерінен мәзірге.
«Баспаға арналған нұсқа». Берілген беттің баспаға арналған нұсқасы.
«Сақтау».
«Жою». Элементті жою.
«MSExcel-ге экспорттау». Берілген бетті MSExcel форматындағы файлға экспорттау.

2. Тез старт
SmartLearning жүйесімен жұмыс істер алдында деректерді келесі ретте толтыру керек
1. Жүйе реттеулерін Қосымша->Реттеулер мәзірінде енгізіңіз (башылықтың Ошибка! Источник ссылки не найден.Реттеулер пунктін қараңыз).
2. Сыныптар туралы ақпаратты Оқу сыныптары->Сыныптар мәзірінде енгізіңіз (басшылықтың Ошибка! Источник ссылки не найден.Сыныптар пунктін қараңыз).
3. Оқу үдерісі->Пәндер мәзірінде сабақтар туралы ақпаратты енгізіңіз, оларға электрондық оқулықтарды бекітіңіз (басшылықтың Ошибка! Источник ссылки не найден. пунктін қараңыз).
4. Оқу сыныптары->Сыныптар мәзірінде сыныптарға оқуға арналған пәндерді тағайындаңыз (басшылықтың Ошибка! Источник ссылки не найден. пунктін қараңыз).
5. Оқытушылар және оқушылар туралы ақпаратты Картотека мәзірінде енгізіңіз (басшылықтың 3.1. пунктін қараңыз).
6. Кестені Оқу сыныптары->Кесте редакторы мәзірінде толтырыңыз (басшылықтың 3.2. пунктін қараңыз)
Енді жұмысқа кірісуге болады.
Толығырақ ақпарат алу үшін басшылықты қараңыз.

3. Картотека
3.1. Оқытушылар
3.1.1. Оқытушылар тізімі
Жүйе оқытушыларының тізімін қарау үшін негізгі мәзірдің картотека категориясының «Оқытушылар» пунктімен көшіңіз (Ошибка! Источник ссылки не найден. сурет).


3. 1. 1 сурет


3. 1. 2 сурет


3. 1. 2 суретте оқытушылар тізімі бар бет көрсетілген.
Іздеуді жүзеге асыру үшін іздеудің енгізу өрісіне оқытушы атының және/немесе тегінің бөлігін енгізіңіз және «Іздеу» батырмасын басыңыз. Нәтижелер бетте көрсетіледі.

3.1.2. Оқытушы туралы деректерді өзгерту (құру)
Картотекаға жаңа оқытушыны қосу үшін оқытушылар тізімінің жоғарғы жағында орналасқан «Қосу» сілтемесімен көшу керек (
3. 1. 2 сурет).
Оқытушының жеке деректерін өзгерту үшін тізімдегі оқытушының аты-сілтемесімен көшу керек (
3. 1. 2 сурет).
3. 1. 3 суретте оқытушының жеке карточкасы көрсетілген.


3. 1. 3 сурет

«Аты» және «Тегі» енгзгізуге міндетті өрістер болып табылады. Егер оқытушыға администратор құқығын тағайындау керек болса, онда сәйкес «Администратор» қосқышының мәнін қосыңыз.
Енгізілген деректерді сақтау үшін «Сақтау» батырмасын басыңыз.
Егер қажетті ақпараттар енгізілген болса, онда ақпарат сақталады және бетте сәйкес хабарлама пайда болады (
3. 1. 24 сурет).


3. 1. 4 сурет

3.1.3. Оқытушыны жою
Оқытушыны жою үшін оқытушылар тізіміндегі атына сәйкес жолда орналасқан сілтемесімен көшу керек (
3. 1. 2 сурет).
Сілтемені басқаннан кейін бет жоюды растауды талап етеді (
3. 1. 25 сурет).


3. 1. 5 сурет

Оқытушыны жою нәтижесінде бетте сәйкес хабарлама пайда болады (
3. 1. 26 сурет).


3. 1. 6 сурет

Егер оқытушы топтарға сабақ беретін болса немесе жүйенің жалғыз администраторы болса, ол жойылмайды. Осындай жағдайда келесі хабарламалардың бірі пайда болады:


3. 1. 7 сурет


3. 1. 8 сурет

3.1.4. Логиндер және парольдер
Оқытушылардың логиндері мен парольдерін екі әдіспен өзгертуге болады: оқытушылар тізімі бар бетте автоматты түрде генерациялау арқылы немесе жеке карточкаларда бөлек өзгерту арқылы.
Автоматты түрде генерациялау
Логиндер мен парольдерді автоматты түрде генерациялау үшін оқытушылар тізіміне көшу керек. Беттің төменгі бөлігінде басқан кезде генерация жасалатын батырмасы, сонымен қатар генерацияның екі түрін білдіретін (барлық таңдалғандарға немесе таңдаманың барлығына) қосқыштары бар панель орналасқан. Бірінші жағдайда логиндер мен парольдер тізімде тегінің сол жағындағы бірінші бағанада белгіленгендердің барлығына ауыстырылады, екінші жағдайда – таңдаманың барлығына, яғни іздеу шарттарын қанағаттандыратындарға (
3. 1. 29 сурет).


3. 1. 9 сурет


3. 1. 10 сурет

Генерация түрін таңдағаннан кейін «Логиндер мен парольдерді генерациялау» батырмасын басыңыз, жүйе өзгертуге растауды екі рет талап етеді, растау нәтижесінде браузердің жаңа терезесі ашылады, онда кесте түрінде өзгертілген логиндер мен парольдер көрсетіледі (
3. 1. 210 сурет). Осыдан кейін авторландырудың жаңа параметрлерін қолданушыларға хабарлау керек.
Назар аударыңыз!
Логиндер мен парольдерді қолданушыларға хабарламас бұрын генерациялау есеп беруі бар браузер терезесін жаппаңыз, өйткені генерацияланған парольді қайта алу мүмкін емес. Егер қолданушыларға авторландыру параметрлері хабарланбаса, онда генерациялау процедурасын қайталау керек.
Ескерту
Беттегі барлық қолданушыларды белгілеу үшін кесте бағаналарының атаулары жолында құсбелгіні белгілеуге болады (
3. 1. 22 сурет), ал белгілеуді алу үшін сол сияқты белгіні бір рет шерту керек.
Логин мен парольді жеке өзгерту
Қолданушының логині мен паролін жеке өзгерту үшін жеке карточкадан «Логин мен парольді өзгерту» сілтемесімен көшіңіз. Нәтижесінде 3.1.11 суретінде көрсетілген бет ашылады.


3. 1. 11 сурет

Бұл бетте барлық өрістерді толтырып, өзгерту үшін «Сақтау» батырмасын басу керек. Сақтау нәтижесінде бетте келесі хабарлама пайда болады (
3. 1. 212 сурет).


3. 1. 12 сурет

Кері жағдайда қолданушы қате туралы хабарлама көреді (
3. 1. 213 сурет). Сақталмау себептері келесідей болуы мүмкін:
• пароль және оның растауы сәйкес келмейді
• енгізілген логин басқа қолданушымен қолданылады.


3. 1. 13 сурет

3.2. Оқушылар
3.2.1. Жүйе оқушыларының тізімі
Жүйе оқушыларының тізімін қарау үшін негізгі мәзірдің картотека категориясының «Оқушылар» пунктімен көшіңіз (Ошибка! Источник ссылки не найден. сурет).


3. 2. 1 сурет


3. 1. 2 суретте жүйе оқытушыларын іздеу беті көрсетілген. Бұл бетте оқушыларды екі параметрлер бойынша іздеуге болады: атында және/немесе тегінде мәтіндік іздеу және сыныбы бойынша.


3. 2. 2 сурет

3.2.2. Оқушы туралы ақпаратты өзгерту (құру)
Картотекаға жаңа оқушыны қосу үшін оқушылар тізімінің жоғарғы бөлігінде орналасқан «Қосу» сілтемесімен көшіңіз.
Оқушы туралы ақпаратты өзгерту үшін тізімдегі оқушы аты-сілтемесімен көшу керек (Ошибка! Источник ссылки не найден.2 сурет).
Ошибка! Источник ссылки не найден.3 суретте оқушының жеке карточкасы көрсетілген. «Аты», «Тегі», «Сыныбы» толтыруға міндетті өрістер болып табылады. Егер жүйеде бірде-бір сынып тіркелмеген болса, онда сыныпты таңдау ашылатын тізімі бос болады және ақпарат сақталмайды. Қажетті деректерді енгізгеннен кейін «Сақтау» батырмасын басыңыз. Сәтті сақталу нәтижесінде бетте сәйкес хабарлама пайда болады (Ошибка! Источник ссылки не найден.4 сурет).


3. 2. 3 сурет


3. 2. 4 сурет

Кері жағдайда Ошибка! Источник ссылки не найден.5 суретте көрсетілгендей қате туралы хабарлама пайда болады.


3. 2. 5 сурет

3.2.3. Оқушыларды жою
Оқушыны жүйеден жою үшін оқушылар тізіміндегі атына сәйкес жолда орналасқан сілтемесімен көшу керек (
3. 1. 2 сурет).
Сілтемені басқаннан кейін бет жоюды растауды талап етеді (
3. 1. 26 сурет).


3. 2. 6 сурет

Оқушыны жойғаннан кейін бетте сәйкес хабарлама пайда болады.

Осы программаны толық түсінбей жұмыс жасай алмай жүрген ұстаздар болса хабарласуынызга болады!
e-mail: [email protected] тел: 87751603603 .