. Класы: 10«А», 10 «Б»
Пән аты: КДП (КОМПЬЮТЕРМЕН ІС ҚАҒАЗДАРДЫ ЖҮРГІЗУ КУРСЫ)
11.1-тақырып. НЕГІЗГІ ТҮСІНІКТЕР МЕН АМАЛДАР
Excel мүмкіндіктері

Microsoft Excel кестелік процессоры деректермен әр түрлі операциялар орындауға мүмкіндік береді:
1 Кесте құруға және оларға ат қойып, дискіде сақтауды.
2. Сақталған кестелерді ашуға және оларға түзету жасауды.
3. Кестеге жол, баған немесе ұяшық қосуды.
4. Кестеге жол, баған немесе ұяшықтарды алып тастауды.
5. Жол, баған немесе ұяшықтар ішіндегісін көшіруді немесе орын ауыстыруды.
6. Ұяшықтар ішіндегісін өсуі немесе кемуі бойынша сұрыптауды.
7. Пайдаланушының өзі құрастырған формулалар бойынша немесе кестелік процессорда бар дайын формулаларды қолданып кестеге кірістіруді.
8. Кесте деректері бойынша диаграмма құруға және оларды кестеге кірістіруді.
9. Кестеге графикалық объектілерді, яғни стандартты суреттер қорынан суреттер кірістіруді.
10. Кестелерді баспаға, яғни принтерге шығаруды.

Microsoft Excel-ді іске қосу және жұмыс кестенің элементтері

Microsoft Excel-ді іске қосу үшін келесі әрекеттер тізбегін орындаңдар:

Пуск → Программы → Microsoft Excel

Excel іске қосылғаннан кейін экранда оған ақпарат енгізілетін жұмыс кестесі түріндегі терезе ашылды.

Excel кестелік процессорының терезесі

Жұмыс кестенің элементтері

Элементі Міндеті
1 2
Айналдыру жолағы Жұмыс кестенің дәл қазір экранда көрінбей тұрған бөлігін көруге мүмкіндік береді(бағдаршада шертіңдер немсе жүгірткіні жылжытыңдар)
Бөлудің кішкене белгісі Кесте терезесін екі бөлікее бөледі, бұл кестенің екі бөлігінде де жұмыс істеугі мүмкіндік береді. Бөлу сызығын қолдану үшін меңзерді бағандардың немесе ұяшықтардың арасындағы аймаққа орналастырыңдар да, маусты шертіп, нұсқағышын кесте бойымен жылжытыңдар.
Жол нөмірі Әбір жолды анықтайды және жол (тақырыбында шертіп) таңдау үшін де қолдануы мүмкін.
Баған тақырыбы Әрбір бағанды анықтайды және бағанды таңдау үшін де (тақырыбында шертіп) қолдануы мүмкін.
Кестелік меңзер Таңдалынған (немесе белсенді) ұяшықтарды көрсетеді.
Таңбалар Жұмыс кітабында парақ таңдау үшін қолданылады.
Стандартты аспаптар панелі Стандартты операцияларды лрындауға арналған батырмалары бар, мысалы, файл ашу үшін және сақтау үшін, сонымен қатар алмастыру буферінен де қиып алу, көшіру және кірістіру үшін.
Пішімдеу панелі Пішімдердің стандартты операцияларын орындайтын батырмаларды, мысалы, деректерді экранға шығарғанда қаріптерді өзгерту және туралау операцияларын қамтиды.
Формулалар жолы Активті ұяшықтың ішіндегісін көрсетеді.
Қалып-күй жолы Excel-мен жұмыс істеу барысында әр түрлі хабарлама шығады.
Айналдыру батырмасы Жұмыс кітабы беттерінің таңбалары бойынша орын ауыстыруға мүмкіндік береді.

Excel іске қосылғаннан кейін, экранда кестенің жұмыс істеу бетінің ашылғанын көресіңдер. Жұмыс беттері жұмыс кітабына біріктірілген. Excel жұмыс кітабы үнсіз келісім бойынша 3 жұмыс бетінен тұаратын дискіде бір файл сияқты сақталады. Жұмыс бетінің санын бір кітапта 255 бетке дейін көбейтуге болады.

Жұмыс кестенің элементтері
Жұмыс кестесі жол мен баған түрінде ұйымдастырылған. Әрбір бет 255 бағаннан және 65 536 жолдан тұрауы мүмкін. Бағандар латынның А, В, С, Д, әріптерімен белгіленеді, жолдар нөмірленеді. Жол мен бағанның қиылысқан жерінде координаталармен белгіленетін (А1, В2 және т.б.) ұяшықтар болады.
Excel жұмыс кітабы, жұмыс кестесі беттерінен басқа диаграмма беттерін, модуль беттерін, макрос беттерін, сонымен қатар диалогтік терезелердің беттерін қамтауы мүмкін.

Программа іске қосу. Visual Basic процедурасы орындалады. Команда жолы
Басқару элементіне Курсорды өріске немесе активті пішін басқару элементіне,деректер кестелері немесе сұраныстың динамикалық жиынына жылжытады. Басқару элементі
Жазбаға Курсорды көрсетілген жазбаға жылжытады Обьект типі,обьект аты,жазбаға ығыстыру.
Табу жазба Белгілі әрекет,шарттарды қанағаттандыратын сұхбат терезеде жазба не мәндер табу. Іздеу үлгісі сәйкестік,регистрді есепке алып,іздеу аймағы,өріс пішімін есепке алып,тек ағымдағы өрісте бірінші кіру.
Бетке Активті пішін көрсетілген курсор жылжыту Бет нөмірі,сол шетте,үстіңгі шеттен.
Жаңарту обьект Көрсетілген обьектіге экран жаңаруын орындайды,егер обьект көрсетілмесе,активті обьектіге Обьект типі, обьект аты
Жаңарту Деректер көзінен басқарудың еөрсетілген элементінде деректер жаңартады. Элемент аты
Тоқтату барлық макростар Барлық орындалатын макростарды тоқтатады. Жоқ
Тоқтату макрос Ағымдағы макрос орындалуын тоқтатады. Жоқ
Ашу сұраныс Аталған режимде таңдаған сұранысты ашады Сұраныс аты,режим,деректер режимі
Ашу модуль Visual Basic for Application аталған модульді ашады Модуль аты,Процедура аты
Ашу есеп Көрсетілген режимде есепті ашады немесе оны басады Есеп аты,режим,сүзгіш аты,іріктеу шарты
Ашу кестені Көрсетілген режимде кестені ашады Кесте аты,режим,деректер режимі
Ашу пішінді Көрсетілген режимде пішінді ашады пішіндер,конструкторлар,қараулар немесе кестелер Пішін аты,режим,сүзгіш аты,іріктеу шарты,деректер режимі,терезе режимі
Болдырмау оқиға Макрос орындауға әкелген оқиғаны болдырмау Жоқ
Жөнелту обьект Электрон почтамен жөнелтуге хабарға көрсетілен обьектіні қосады Обьект типі,обьект аты,шығару пішімі,көшірмелер,жасырын көшірмелер,тақырып,хабар,хабар өзгерту шаблон орайлы
Саймандар панелі Саймандар панелін бейнелейді немесе дасырады Саймандар панелі,көрсету
Атын өзгерту Таңдалған обьект атын өзгерту Жаңа ат,обьект типі,ескі ат.
Құм сағаттар Макрос орындау кезінде тышқан нұсқағышы пішінін құмсағат пішініне өзгерту Іске қосу

Басу Активті обьектіні басады Басып шығару,Беттен-бет бойынша шешу,көшірме сайын көшірме
Көрсеету барлық жазбалар Активті пішіннен пайдаланған сүзгіштерді жояды Жоқ
Түрлендіру деректер базасын Деректердің ағымдағы базасы мен Access басқа деректер базасы арасында деректерді импортталады не экспортталады Түрлендіру типі,БД типі,БД аты,обьект типі,адресат,тек құрылым
Түрлендіру мәтін Ағымдағы деректер базасы мен мәтінді файл арасында деректерді импортталады немесе экспортталады Түрлендіру типі,спецификация аты,кесте аты,файл аты өрістер аттарымен
Түрлендіру электронды кестені Ағымдағы деректер базасымен электроны кесте файлы арасында деректермен импортталады немесе экспортталады Түрлендіру типі,электронды кесте типі,кесте аты,файл аты,өрістр аттарымен,Диапазоны
Қолдану сүзгіш Жазбалар сұрыптауға немесе есепке сүзгілеуге немесе пішінге SQL WE RE оператор немесе сүзгіш,сұраныс қолданады Сүзгіш аты,Іріктеу шарты
Жаю Активті терезені барынша үлкейтеді Жоқ
Жыймалау Активті терезені мейлінше кішірейтетеді Жоқ
Ығстыру өлшем Активті терезені ығыстырады немесе оның өлшемдерін өзгертеді Оң шетпегн,үстіңгі шеттен,ені,биіктігі
Сигнал Дыбыс сигнал беред Жоқ
Келесі жазба Шарттарды белгілі әрекеттерді қанағаттандыратын келес жазба табу сұхбат терезеде мән немесе жазба табу Жоқ
Хабар Хабарлау немесе ескертумен терезе бейнелейді Хабар,сигнал,тип,тақырып
Сақтау Көрсетілген обьектіні сақтайды Обьект типі,обьект аты
Жою обьект Көрсетілген обьектіні жояды Обьект типі,обьект аты
Анықтау хабар Жүйелік хабарларды іске қосады Ажыратады Хабарларды іске қосу


Ескрту бағанына макрос орындауын қадағалауға көмектесетін кез-келген түсініктемелер енгізуге болады.
2.2 Макростарды сақтау
Макростарды сақтау үшін келесі әрекеттер орындау қажет:
Файл-Сақтаукомандасын таңдау немесе саймандар панелінде сақтау программасын шырт еткізу.Егер макрос алғаш рет сақталса Access оған ат сұрайды.Құралған макрос атын енгізу, ОК шырт еткізу және Ctrl+F4 перне комбинациясын басып,макростар терезесін жабу.
2.3 Макрос орындау
Макрос әзірлеу аяқталғаннан кейін,макросты орындауға қосып ,оның жұмысын тексеруге болады.Оның ең қарапайым тәсілі мынадай:БД терезеде макростар өндірмесін ашу,макросты ерекшелеу және іске қосу батырмасын шырт еткізу келесі БД терезеде макроста екі рет шырт еткізу іске қосудың екінші тәсілі.
Сервис-Макрос-Макросты іске қосу командасын таңдау.Пайда болған сұхбат терезеде макросты іске қосуды таңдау немесе макрос атын енгізу .
Егер макрос конструктор режимінде ашылса,оны саймандар панелінде іске қосу батырмасын шырт еткізіп орындауға болады.
Одан өзге,макростарды пішіеге қосылатын батырмалар көмегімен орындауға болады.Макростар батырмаларын сүйреу әдісімен құруға болады.
1 Констрктор режимінде керек пішінді ашу,пішінді жылжыту және оның өлшемін БД терезеде көрінетіндей етіп,орнату.
2 БД терезеде макростар кескіндеуге макростар ендірмесін ашу.
3 Керек макросты батырма орнатуға қажет орынға апару.Құрылған батырма пішін терезесінде шығады.
Макросты БД іске қосылғанда автоматты орындалатындай етіп баптауға болады.
Ол үшін құрылған макросты сақтағанда оған Autoexec атын беру жеткілікті.Ол әдетте пішіндер ашуға немесе экранда бірнеше жиі пайдаланатын пішіндер немесе есептер орналастыруға пайдаланады.
3.Макростарды редакциялау.
Кесте құрылымы макростар терезесінде БД кәдімгі кесте құрылымына ұқсас.Ұяшықтар ішіндегіні жою,көшіру және көшірме жасуға пайдаланатын,мәтін редакциялау командалары макрос кестес шеңберінде де қолданылады.
Макрос редакциялау конструктор режимінде жүзеге асырылады.Макрокоманданың аргументтері мен қысқаша сипаттамасы макростар терезесінде оны таңбалаған кезде ғана бейнеленеді.
Мысалы,макросқа қосымша макрокоманда кірістіру үшін келесі әрекеттер орыедау қажет.
БД терезеде макростар ендірмесін таңдау;
Процедуралар
Процедуралар дегеніміз – Sub және End Sub түйінді сөздер арасында жасалған және өз аты бар бағдарламалық кодтың блогы.Процедура өзіне кіретін нұсқауларды орындайды және оған берілетін аргументтердің мәндерін өзгертеді.Аргументтер деп процедураға берілетін айнымалылар аталады.Кейбір процедулардың берілетін аргументтері болмайды.
Синтаксис:

Public

Private

Static

Имя процедуры

Аргументы Процедураның бүкіл қолданбада қол жетерлік көріну аймағына нұсқайды.
Процедураның сол модульдегі барлық басқа процедуралар және қызметтер үшін қол жетерлік көріну аймағына нұсқайды.
Жергілікті айнымалы процедуралар сол процедураның шақырулар арасындағы уақыт аралықтарында сақталатынын нұсқайды.
Процедураның бірегей аты.

Үтірлермен бөлінген аргументтер тізімі.Мұндайда процедураға мәндердің өздері беріледі.Процедура орындалған соң берілген аргументтерде олардың жаңа мәндері табылады.Аргументтер барлық поцедураларда бола бермейтінін естеріңе сала кетейік.

Алдыңғы практикалық жұмыстарда біз объектілердің әдістерін пайдаландық.Барлық әдістер процедура болып табылады.Мысалы, пішінді жүктегеннен кейін іске қосылатын пішіннің Initialize әдісі.Бұл процедураның параметрлері жоқ.
Процедураның жеке түрі болып функция саналады. Sub процедурадан айырмашылығы, функция процедурасы кез – келген басқа қызмет сияқты өрнектің оң жақ бөлігінде қолданыла алады.Функцияның синтаксисінде кәдімгі процедура болатын элементтер бар:
[ Private] [ Public] [Static] Function Имя [Аргументы]
[код процедуры]
[имя = выражение]
[Exit Function]
[Код процедуры]
[имя = выражение]
End Function
Exit Function командасы Function процедурасынан жедел шығуға апарып соқтырады.
Процедуралар кодты көбірек пайдалануды ұйымдастыруға көмектеседі. Бір міндеттерді орындау үшін бағдарламаның бірнеше жерінде әр жолды жаңадан енгізіп отырудың орнына бір процедура жасап оны мұқият өңдеп, бағдарламаның бірнеше жерінен шақырып отыруға болады.Бұл енгізіліп жатқан жатқан мәтіннің көлемін қысқартып қана қоймай,әр шақырылған сайын бір қалыпты жұмыс істеуіне кепілдік береді.

Бекітілді: Күні: __________________ .