. №4 С.Сейфуллин атындағы орта мектебі

ЗЕРТХАНАЛЫҚ ЖҰМЫСТАР
9 - СЫНЫП

Жинақтаған: Омарбекова Салтанат Күнтуғанқызы
Информатика пәні мұғалімі

Қызылорда қаласы

Зертханалық жұмыс №1
Паскаль тіліндегі программа структурасымен танысу, өрнектерді жазу ережесін үйрену, меншіктеу, енгізу және шығару операторларын үйрену.

y=cos5x+

program togzhan_1;
var x,y:real;
begin
readln(x);
y:=cos(5*x)+exp(1/7*ln(pi+abs(2-x)));
write('y=',y);
end.

X1=3 Y1=4.6539862853E-01
X2=5 Y2=2.2872224210E+00
X3=8 Y3=7.0485574540E-01

Зертханалық жұмыс №2
Паскаль тіліндегі программа структурасымен танысу, өрнектерді жазу ережесін үйрену, меншіктеу, енгізу және шығару операторларын үйрену.

y=ln(5x+3)+cosПx2+tgx3

program togzhan_2;
var x,y:real;
begin
readln(x);
y:=ln((5*x)+3)+cos(pi*sqr(x))+sin(x)/cos(exp(3*ln(x)));
write('y=',y);
end.

X1=7 Y1=1.8590133764E+00
X2=9 Y2=3.2880315239E+00
X3=4 Y3=2.2041722008E+00

Зертханалық жұмыс №3
Паскаль тіліндегі программа структурасымен танысу, өрнектерді жазу ережесін үйрену, меншіктеу, енгізу және шығару операторларын үйрену.

y=ln5x+x5sinx3+tgxx

program togzhan_3;
var x,y:real;
begin
readln(x);
y:=ln(5*x)+exp(5*ln(x)*sin(exp(3*ln(x))))+sin(exp(x*ln(x)))/cos(exp(x*ln(x)));
write('y=',y);
end.

X1=8 Y1=4.7318530807E+00
X2=6 Y2=5.1434471867E+02
X3=9 Y3=8.0738233627E+00

Зертханалық жұмыс №4
Тармақталуды ұйымдастыру. Шартты оператор.

1-есеп
Бер:
, егер -5<x<0
5x3+cosx, егер 0<=x<2

Программа құру
Program esepteu;
Var x,y:real;
Begin
Writeln(‘x engiz’);
Read(x);
If(x>-5) and (x<0) then y:sqrt(sqr(x+abs(x)) else if(x>=0) and (x<2) then y:=5*sqr(x)*x+cos(x);
Writeln(‘natigeci’);
Writeln(‘y=’,y);
End.
Мән береміз
1
-2
0
Нәтижесі
1 y=5.5403023059E+00
-2 y=2.4494897428E+00
0 y=9.9999999999E+00

Зертханалық жұмыс №5

Бер: X2sinx+ , егер -1<=x<=1
Tg2x+3.5 , егер x>1
Программа құру
Program esepteu;
Var x,y:real;
Begin
Writeln(‘x engiz’);
Read(x);
If(x=-1) and (x<=1) then y:=sqr(x)*sin(x)+sqrt(sqr(x)+1.2 else if(x>1) then y:=sqr(sin(x)/cos(x))+3.5;
Writeln(‘natigesi’);
Writeln(‘y=’,y);
End.
Мән береміз Нәтижесі

0 y=1.0954451150E+00
2 y=8.2743992040E+00
6 y=3.5846846034E+00.

Зертханалық жұмыс №6

Бер: AK:=exp(k*ln(x))/sqr(k)+sqr(1).

Program prsum;
Var x,S,AK,e:real; k:integer;
Begin
Writeln(‘x,e engiz’);
Read(x,e);
S:=0; k:=1;
Repeat
Ak:=exp(k*ln(x))/sqr(k)+sqr(1);
S:=S+AK;
k:=k+1;
Until abs(AK)<e;
Writeln(‘S=’,S:4:3,’AK=’,AK:3:1);
End.

X1=2;3; S=5.000 AK=2.0
X2=1;1; S=183.639 AK=1.0
X3=1;2; S=3.250 AK=1.3

Зертханалық жұмыс №7

Бер: AK:sqrt(abs(exp(3*ln(x))))/exp(3*ln(k))
Program prsum;
Var x,S,AK,e:real; k:integer;
Begin
Writeln(‘x,e engiz’);
Read(x,e);
S:=0; k:=1;
Repeat
AK:=sqrt(abs(exp(3*ln(x))))/exp(3*ln(k));
S:=S+AK;
K:=k+1;
Until abs(AK)<e;
Writeln(‘S=’,S:4:2,’AK=’,AK:6:3);
End.

X1=4;2; S=9.00 AK=1.000
X2=3;2; S=5.85 AK=0.650
X3=4;1; S=9.00 AK=1.000.

Зертханалық жұмыс №8
Бір өлшемді массивтер
A(15) массив элементтерін өсу реті бойынша сұрыптау программасын құру.
Program togzhan_2;
var K,I,S,P:integer;
X:array[1..15] of integer;
begin for k:=1 to 15 do read(x[K]); writeln;
for K:=1 to 14 do
for I:=K+1 to 15 do
if X[I]<X[K] then begin
P:=X[K]; X[k]:=X[I]; X[I]:=P end;
writeln; for K:=1 to 15 do write (X[K]:5);
readln; readln end.

A[1]10
A[2]24
A[3]31
A[4]12
A[5]47
A[6]72
A[7]58
A[8]66
A[9]74
A[10]65
A[11]23
A[12]15
A[13]8
A[14]33
A[15]85

Нәтижесі:

8 10 12 15 23 24 31 33 47 58 65 66 72 74 85

Зертханалық жұмыс №9
Екі өлшемді массив

Матрицаның ең кіші элементін табу

program togzhan_1;
const N=3;M=4;
var A:array[1..N,1..M] of integer;
K,I,Min:integer;
begin for K:=1 to N do for I:=1 to M do read(A[K,I]);
Min:=A[1,1];
for K:=1 to N do
for I:=1 to M do if A[K,I]<Min then Min:=A[K,I];
writeln('MIN=',Min);
readln; readln end

5 6 8
13 17 65
24 36 87
9 43 68

Нәтижесі: Min=5

Зертханалық жұмыс №10
Элементтері бүтін сандардан тұратын матрица қатарларын кему бойынша реттеу және элементтерді тек жұп сандардан тұратын қатарларды көрсету
program togzhan_2;
const N=3;M=4;
var A:array[1..N,1..M] of integer; K,I,P,min, jup:integer;
begin for K:=1 to N do
for I:=1 to M do read(A[k,I]);
writeln;
for K:=1 to N do begin
for P:=1 to M-1 do
for I:=P to M do
if A[K,P]<A[K,I] then begin min:=A[K,P]; A[K,P]:=A[K,I]; A[K,I]:=min;
end;end;
writeln('zhana matritsa:');
for K:=1 to N do begin jup:=jup+1; end;
if jup=M then
write('zhup:',K); writeln;
end;
readln; readln End.
24 85 94
14 67 27
35 84 10
47 91 89

Нәтижесі:
Кему бойынша 94 91 89 85 84 67 47 35 27 24 14 10

Жұп сандар: 94 84 24 14 10

Зертханалық жұмыс №11
Жолдық берілгендер

Символдар қатары берілген. Қатардағы мына әріптердің ену санын табу программасын құру керек.

Program togzhan_1;
Var d:string [20];
k,P:integer;
begin P:=0;
writeln ('Text engiz');
readln (d);
For k:=1 to length (d) do
begin
P:=pos('abc',d);
if P<>0 then P:=P+1;
writeln('P=', P);
readln;
end;
end.
Abcolute P=1

Зертханалық жұмыс №12

Символдар қатарында «+» және «*» символдары қанша рет кездесетінін анықтау программасын құру керек.

Program togzhan_2;
Var d:string [10];
k,n:integer;
begin n:=0;
writeln('Text engiz');
readln(d);
For k:=1 to length (d) do
begin
If (d[k]='+') or (d[k]='*') then n:=n+1;
end;
writeln ('+,* sany-',n);
readln;
end.

12+78+5*8*79=3250
+,* sany-2

Зертханалық жұмыс №13
Картотекадан қан тобы бірдей болатын 10 сынып оқушыларының тізімін шығару программасы
type dosye=RECORD
A,C:String;
B,E:integer;
D:Char;
end;
Var X:array[1..10] of Dosye;
K,N:Byte; G:Char;
begin
For K:=1 to 3 do With X[K] do begin
Write('Familiasi:'); Readln(A);
Write('Ati:'); Readln©;
Write('Tugan zhili:'); Readln(B);
Write('Klasi:'); Readln(E);
Write ('Kan tobi:'); Readln(D);
end; Writeln;
Write('Kandai kan tobi kerek:'); Readln(G);
N:=0; Writeln('Osi topka zhatatin okushilar tizimi:');
For K:=1 to 3 do With X[k] do begin
If (D=G) and (E=10) then Writeln(A:10, C:10)
Else N:=N+1; If N=3 Then writeln ('Ondai okushi zhok') end;
readln; end.

Aldabergenov Sarsenbaeva Kudabaev
Aset Maia Almat
1991 1989 1992
10 11 10
2 3 2

Kandai kan tobi kerek: 2
Osi topka zhatatin okushilar tizimi
Aldabergenov Aset
Kudabaev Almat
Зертханалық жұмыс №14
Бір өлшемді массив
А(10) сандық массивінің 0-дік емес элементтерінің көбейтіндісін есептеу керек.

Program togzhan_1;
const N=10;
var A:array[1..n] of real;
S:real;K:integer;
begin
for k:=1 to N do
begin
write('A[',K,']=');
read(A[k]);
end;
begin S:=1;
for k:=1 to N do
if (k<>0) then
S:=S*A[k];
writeln('S=',S);
end;
end.

À[1]=6
A[2]=9
A[3]=12
A[4]=25
A[5]=36
A[6]=48
A[7]=28
A[8]=44
A[9]=65
A[10]=78

S=1.7485474406E+14

Зертханалық жұмыс №15

Жолдық берілгендер.
Символдар қатарында қанша бос орын бар екенін анықтау программасын құру керек.

program togzhan_1;
var a:string [10];
k,n:integer;
begin n:=0;
writeln('text engiz');
readln(a);
for k:=1 to length(a) do
begin
if a[k]=' 'then n:=n+1; end;
writeln('n=',n);
end.

Erty uio po n=2

Ln lg tph n=3

Exp ch true n=5

Зертханалық жұмыс №16
Кітапханаға түскен кітаптар жайлы мәліметтер берілген: Автордың аты-жөні, баспахана аты, шыққан жылы, кітапханаға кітаптардың түскен мерзімі. Соңғы бес жылда кітапханаға «Мир» баспаханасынан түскен кітаптар жайлы мәліметті шығару керек.
Program Aijan;
type Dosye=record
A:string[28];
B:string[10];
C:integer;
D:integer;
end;
Var X:array[1..10] of Dosye;
K,N:Byte; G:char;
begin
For K:=1 to 3 do with X[K] do begin
writeln('FIO'); Readln(A);
Writeln('baspahana'); Readln(B);
Writeln('jyl'); Readln©;
Writeln('tusken merzim'); Readln(D);
end; Writeln;
write('baspahana ati:'); Readln(G);
N:=0;
Writeln('osi baspahananin kitaptari:');
For K:=1 to 3 do with X[K] do begin
If B=G then writeln(A:28,C,D);
end;
readln;
end.
A.D.Masanov, Atamura, 1991, 1995
J.Dinislamov, Mir, 2004, 2005
B.Boribaev, Rauan, 1993, 1996

Зертханалық жұмыс №17
Стандартты модульдерді пайдалану

Турникке тартылып тұрған адам бейнесін салу.

Program Turnik_Aijan;
Uses Graph;
Var d1,d2:integer;
begin
d1:=Detect;
Initgraph (d1,d2, '');
line(10,20,70,20);
line(20,20,40,40);
line(60,20,40,40);
line(40,40,40,70);
line(40,70,20,90);
line(40,70,60,90);
circle(40,30,5);
Readln;
Closegraph
end.

Зертханалық жұмыс №18
Қосалқы программалар (процедура мен функция)

Процедура мен функцияны пайдалану арқылы төмендегі тапсырмаға бағдарлама құру керек.

Z=7(3x+4y-1)5(3x+4y-1)-2sinx+10

Program AIJAN;
Var x,y,z:real;
Function fn(t,P:real):real;
begin
fn:=3*t+4*P-1;
end;
begin
writeln('x,y');
readln(x,y);
z:=7*fn(x,y)+5/fn(x,y)-2*sin(x)+10;
writeln('z=',z:4:2);
end.

X1=52 Y1=65 Z1=2913.04
X2=-81 Y2=20 Z2=-1139.29
X3=63 Y3=23 Z3=1969.68

Зертханалық жұмыс №19
Жолдық берілгендер
Символдар қатары берілген. Қатардағы мына әріптердің ену санын табу программасын құру керек.

Program Aijan_1;
Var d:string [20];
k,P:integer;
begin P:=0;
writeln ('Text engiz');
readln (d);
For k:=1 to length (d) do
begin
P:=pos('abc',d);
if P<>0 then P:=P+1;
writeln('P=', P);
readln;
end;
end.
Abcervatoria P=1

Зертханалық жұмыс №20

Жолдық берілгендер
Символдар қатарында «+» және «*» символдары қанша рет кездесетінін анықтау программасын құру керек.
Program Aijan_2;
Var d:string [10];
k,n:integer;
begin n:=0;
writeln('Text engiz');
readln(d);
For k:=1 to length (d) do
begin
If (d[k]='+') or (d[k]='*') then n:=n+1;
end;
writeln ('+,* sany-',n);
readln;
end.

12+78+5*8*79=3250
+,* sany-2

Зертханалық жұмыс №21

Паскаль тіліндегі программа структурасымен танысу, өрнектерді жазу ережесін үйрену, меншіктеу, енгізу және шығару операторларын үйрену.

Бер: y=ln5x+tgxx
Программа құру
Program Ornek;
Var x,y:real;
Begin
Readln(x);
y:=ln(5*x)+sin(exp(x*ln(x)))/cos(exp(x*ln(x)));
Write(‘y=’,y);
End.
Мән береміз
5
2
9
Тексереміз
5 у=1.9975922264E+00
2 y=3.6404063754E+00
9 y=2.8812758362E+00

Зертханалық жұмыс №22

Паскаль тіліндегі программа структурасымен танысу, өрнектерді жазу ережесін үйрену, меншіктеу, енгізу және шығару операторларын үйрену.

Бер:y=tg5/3x+ln|2x+5|+1.8.
Программа құру
Program Ornek;
Var x,y:real;
Begin
Readln(x);
y:=sin(5/3*x)/cos(5/3*x)+ln(abs(2*x*5))+1.8;
Write(‘y=’,y);
End.
Мән береміз
2
6
7
Тексереміз
2 y=4.1913500833E+00
6 y=5.2815741715E+00
7 y=3.4850466589E+00

Зертханалық жұмыс №23
Шартты оператор.

Бер:
, егер -5<x<0
5x3+cosx, егер 0<=x<2

Программа құру
Program esepteu;
Var x,y:real;
Begin
Writeln(‘x engiz’);
Read(x);
If(x>-5) and (x<0) then y:sqrt(sqr(x+abs(x)) else if(x>=0) and
(x<2) then y:=5*sqr(x)*x+cos(x);
Writeln(‘natigeci’);
Writeln(‘y=’,y);
End.
Мән береміз
1
-2
0
Нәтижесі
2 y=5.5403023059E+00
-2 y=2.4494897428E+00
0 y=9.9999999999E+00

Зертханалық жұмыс №24
Шартты оператор.

Бер: X2sinx+ , егер -1<=x<=1
Tg2x+3.5 , егер x>1
Программа құру
Program esepteu;
Var x,y:real;
Begin
Writeln(‘x engiz’);
Read(x);
If(x=-1) and (x<=1) then
y:=sqr(x)*sin(x)+sqrt(sqr(x)+1.2 else if(x>1) then
y:=sqr(sin(x)/cos(x))+3.5;
Writeln(‘natigesi’);
Writeln(‘y=’,y);
End.

Мән береміз Нәтижесі

0 y=1.0954451150E+00
2 y=8.2743992040E+00
6 y=3.5846846034E+00.

Зертханалық жұмыс №25
A(10) caндық массиві берілген. Қатар тұрған элементтердің көбейтінділерінің қосындысын есептеу керек.
Program massib;
Const N=10;
Var A:array[1..10] of integer;
i:integer; S:real;
Begin
Writeln ('berilgenderdi engiz');
for i:=1 to 10 do begin
write ('A[',i,']=');
Read (A[i]);
end;
begin S:=0;
for i:=1 to 10 do
S:=S+A[i]*A[i+1];
Writeln ('S=',S:6:3);
end;
end.
A[1]=8 А[6]=-3
A[2]=5 A[7]=4
A[3]=4 A[8]=7
A[4]=6 A[9]=6
A[5]=-2 A[10]=3 S=184.000

Зертханалық жұмыс №26

Тармақталуды ұйымдастыру. Шартты оператор.

1. xtgx-sinx, егер -1<=x<=1
Y= x3tgx , егер 1<=x<=2,5
3x3+5 , егер x>2,5

Program esepteu_1;
Var x,y:real;
begin
writeln('Vvedite x');
read(x);
If (x>=-1) and (x<=1) then y:=x*sin(x)/cos(x)-sin(x)
else
if (x>=1) and (x<=2.5) then y:=exp(3*ln(x))*sin(x)/cos(x)
else
if (x>2.5) then y:=3*exp(3*ln(x))+5;
writeln('Natizhesi');
writeln('y=', y);
end.

X1=8 Y1=1.5410000000E+03
X2=45 Y2=2.7338000000E+05
X3=21 Y3=2.7788000000E+04

Зертханалық жұмыс №27

. x2 sinx+ , егер -1<=x<=1
y=
tg2x+3.5 , егер x>1

Program esepteu_2;
Var x,y:real;
begin
writeln('x engiz');
read(x);
If (x>=-1) and (x<=1) then y:=sqr(x)*sin(x)+sqrt(sqr(x)+1.2)
else
if (x>1) then y:=sqr(sin(x)/cos(x))+3.5;
writeln('natizhesi');
writeln('y=', y);
end.

X1=26 Y1=4.8894599417E+00
X2=52 Y2=4.0142106525E+01
X3=61 Y3=1.7511306263E+01

Зертханалық жұмыс №28

, егер 1<x<2
y=
, егер x>3

Program esepteu_3;
Var x,y:real;
Begin2
writeln('x engiz');
read(x);
If (x>1) and (x<3) then y:=exp(1/3*ln(exp(3*ln(x)+abs(7.2-sqr(x)))))
else
if (x>3) then y:=sqrt(1.5*sqr(x)-exp(2*x));
writeln('natizhesi');
writeln('y=', y);
end.

X1=2 Y1=2.7494668869E+03
X2=2.5 Y2=2.5680275333E+02
X3=2.8 Y3=2.6861721600E+02

Зертханалық жұмыс №29

lgx+ , егер x<=2
y=
lg2x- , егер x>2

Program esepteu_4;
Var x,y:real;
begin
writeln('x engiz');
read(x);
If (x<=2) then y:=ln(x)/ln(10)+sqrt(x)
else
if (x>2) then y:=ln(2*x)/ln(10)-sqrt(3*x);
writeln('natizhesi');
writeln('y=', y);
end.

X1=46 Y1=-9.7835522971E+00
X2=53 Y2=-1.0584214348E+01
X3=12 Y3=-4.6197887583E+00

Зертханалық жұмыс №30

Циклдарды ұйымдастыру.

1.

Program esep_1;
var x,S,AK:real; n:integer;
begin
writeln('x pen n engiz');
read(x,n);
S:=0; n:=1;
repeat
AK:=x+cos(n*x)/exp(n*ln(2));
S:=S+AK;
n:=n+1;
Until abs(AK)<n;
Writeln('S=', S:7:3, 'AK=', AK:6:3);
end.

X1=7 n1=5 S1=42.248 AK1=6.994.
X2=12 n2=54 S2=144.423 AK2=12.000.
X3=4 n3=10 S3=15.682 AK3=3.940.

Зертханалық жұмыс №31

2.

Program esep_2;
Var x,S,AK:real; n:integer;
begin
writeln('x pen n engiz');
read(x,n);
S:=0; n:=1;
repeat
AK:=1/n+sqrt(abs(x));
S:=S+AK;
n:=n+1;
Until abs(AK)<n;
Writeln('S=', S:5:3, 'AK=', AK:6:3);
end.

X1=3 n1=1 S1=4.964 AK1=2.232
X2=6 n2=2 S2=6.399 AK2=2.949
X3=1 2 n3=45 S3=12.226 AK3=3.797

Зертханалық жұмыс №32

3.
Program esep_3;
Var x,S,AK:real; n:integer;
begin
writeln ('x pen n engiz');
read (x,n);
S:=0; n:=1;
repeat
AK:=1+sqrt(abs(x))+exp(3*ln(x))/n;
S:=S+AK;
n:=n+1;
Until abs(AK)<n;
Writeln ('S=', S:5:2, 'AK=', AK:6:3);
end.
X1=8 n1=7 S1=2049.48 AK1=24.308
X2=5 n2=3 S2=439.59 AK2=12.851
X3=15 n3=23 S3=16147.14 AK3=60.201

Зертханалық жұмыс №33
Бір өлшемді массивпен жұмыс
Егер А (10) массивінде ең соңғы элементтің
квадратына тең элемент бар болса, онда онан
кейін орналасқан элементтерді квадраттаудың,
ал кері жағдайда массивті өзгеріссіз
қалдырудың программасын құру керек.
Program Aijan_1;
const N=10;
Var A:Array[1..n] of real;
S:real; k:integer;
begin
For k:=1 to N do
begin
write('A[', k, ']=');
read(A[k]);
end;
begin
For k:=1 to N do
If A[k]=sqr(A[k]) then A[k]:=sqr(A[k])
else
begin
For k:=1 to N do
S:=A[k];
writeln('S=', S);
end;
end;
end.

A[1]=12 A[2]=54 A[3]=8 A[4]=64 A[5]=21 A[6]=15 A[7]=13 A[8]=18
A[9]=7 A[10]=23
S=2.3000000000E+01

Зертханалық жұмыс №34
Бір өлшемді массивпен жұмыс

А (20) массиві берілген. Массив
мүшелерінің арифметикалық ортасын
табу керек.

Program Aijan_2;
Const N=20;
Var A:Array [1..N] of real;
S:real; k:integer;
begin
For k:=1 to N do
begin
write('A[', k, ']=');
readln(A[k]);
end;
begin
S:=0;
For k:=1 to N do
S:=(S+A[k])/N;
Writeln('S=', S);
end;
end.

A[1]=15 A[6]=25 A[11]=34 A[16]=14
A[2]=45 A[7]=96 A[12]=8 A[17]=91
A[3]=47 A[8]=31 A[13]=23 A[18]=69
A[4]=56 A[9]=63 A[14]=22 A[19]=89
A[5]=82 A[10]=20 A[15]=64 A[20]=90
S=4.7316991431E+00 .