. Сабақтың тақырыбы: Баубек Бұлқышев «Шығыс ұлына хат»
Класс: 7
Сабақтың мақсаты:
1.Білімділік:Баубек Бұлқышевтың өмірінен, шығармашылығынан мағлұмат бере отырып шығарманың жанры,көркемдік ерекшеліктерін тану; 2.Дамытушылық:оқушылардың шығармашылығын, өздіктерінен ізденуін, танымдық дербестігін арттыру,өзіндік ой-пікірін еркін айтуға дағдыландыру, топпен жұмыс істеуге төселдіру;
3.Тәрбиелік:бабалардың ерлік рухын сезіндіру арқылы азаматтық тәрбие беру,ұлттық намысты қалыптастыру,патриоттық тәрбие беру.
Сабақтың түрі: Кіріктірілген сабақ
Типі: Білік пен дағдыны қалыптастыру.
Әдіс-тәсілдері: СТО жобасының стратегиялары («ВЕНН диаграммасы», «Топтастыру», «РАФТ», «Кешенді талдау», «Авторға хат»)
Көрнекілігі: Баубек Бұлқышевтың портреті, «Заман біздікі», «Адамзатқа хат» жинақтары, электронды оқулық, Ұлы Отан соғысы кездерінен слайдтар, географиялық карта, тест сұрақтары, бағалау парағы
І.Ұйымдастыру кезеңі.
Мұғалім сабақтың мақсатымен таныстырады және сабақтың айдарын мәнерлеп оқиды;
Сабақтың айдары:
... Менің бұл жазғандарым болашақта
біздің осы ұлы күресімізді зерттеушілердің
қолына түсіп,үлкен істердің кішкене бір
тетігіне тиянақ болуға жараса, менде одан
басқа арман да жоқ, ол зерттеушілер біз осы
арпалыста жүргенде қайғыра да, жылай да,
қуана да, күле де, кектене де білгенімізді ұғынса болғаны.

ІІ. Сабақтың барысы;
Қызығушылықты ояту. «Ізденіс»
Үй тапсырмасын тексеру;
Әдебиетші:
Ақын Баубек Бұлқышев – 30-40 жылдар жастарының өкілі. Ол қазіргі Қарағанды облысы, Ұлытау ауданындағы "Аманкелді" аулында 1916 жылы дүниеге келді. Болашақ дәуірдің балғын бесігінен жаңа аттанған шағын Баубек әуелі шешесінен, артынан әкесінен айырылып, жетім қалады. Немере ағасының қолында тәрбиеленіп, оқып білім алады.
Ол 1930 жылы "Ұлытау" совхозының фермасында есепші болып қызмет істейді. Ал 1937 жыл Алматы сауда-қаржы техникумына оқуға түседі, 1939 жылы "Лениншіл жас" газетінде әдеби қызметкер, кейініректе "Октябрь балалары" газетінің бөлім меңгерушісі болған. 1940 жылы РККА қатарына шақырылады , Москвада сапер училищесінде оқиды. Ол Ұлы Отан соғысында ұрыстарға алғашқы күндерден бастап қатысады. 1940 жылы Финляндиямен арада соғыс өрті лапылдағанда өзі тіленіп, әскер қатарына алынды. Осыдан соң Б.Бұлқышевтің жауынгерлік өмірі басталады.
Б.Бұлқышев қатардағы жауынгерден офицерлік дәрежеге дейін көтеріледі. Ата дәстүріне берік азамат, жалынды публицист, ер жүрек жауынгер Москваны қорғады. Украинаны азат етісті, сөйтіп 1944 жылдың бас кезінде қаһармандықпен майданда қаза тапты.
Б.Бұлқышев көптеген өлеңдер жазып, республикалық баспасөз беттерінде жариялады, "Алматы-менің туған қалам" деген бітпей қалған романы және "Айсұлу" деген поэмасы бар.
Б.Бұлқышев соғыс жылдарында жауынгер -публицист ретінде жарқ етіп көзге түскен. Оның "Өмір мен өлім туралы", "Өмір сүргім келеді", "Заман біздікі", "Шығыс ұлына хат", "Тыңда, Кавказ", "Жауыздық пен махаббат" деген публицистикалық шығармалары майдан жауынгерлерін ерлікке, патриоттылыққа үндеді. Бұл шығармаларының көпшілігі тұңғыш рет "Комсомольская правда" газетіне орыс тілінде басылып шыққан. Кейін оның мақалаларын жазушы Ғ.Мүсірепов қазақшаға аударып, республикалық "Социалистік Қазақстан" газетінде жариялады. Жауынгер қаламынан шыққан жалынды үн жерлестерінің жанын тебірентіп отты жылдарда өз рөлін атқарды, болашақ ұрпаққа айнымас ұран болып қалды.
1946 жылы Москвада "Жизнь солдата" деген жинақ шықты, бұған Б.Бұлқышевтың майдандық публицистикасы енгізілді.
Б.Бұлқышевтің көркем әдеби мұрасы 1948 жылы М.Иманжановтың редакциясымен шыққан "Өмір біздікі" кітабында, сондай-ақ "Жауынгер мәңгілігі" кітабында жинақталған.





Оқушы географиялық картадан Б.Бұлқышевтің өмір жолын, майдандағы соғыс жолдарын көрсетеді.
Тарихшы:
Б.Бұлқышевтың өмірі, соғыс жылдарындағы тарихи оқиғалары, жүрген жерлері, жазған хаттарына байланысты зерттеуші топтар өз жұмыстары туралы айтады.
(Бейнетаспадан 1941 жылғы қанды оқиға жайындағы сюжетті оқиғалардан үзінді көрсетіліп тұрады. Жазушының өмірі, хат туралы слайдтар көрсетіледі. Соғыс жылдарынан мәлімет .
Ақпарат көзі.
Б. Бұлқышевтің карта күнделігі.

Тіл маманы:


ІІІ. Жаңа сабақ
Мағынаны тану. «Үндеу»
Б.Бұлқышев «Шығыс ұлына хат». Оқушылар шығарманың мазмұнымен оқып танысады.
Мұғалім:«Шығыс ұлына хат» еңбегінен туған ел, өскен жер, дос,жолдасқа,туған-туысқа деген шынайы сүйіспеншілікті көреміз.Баубек Бұлқышевтың өмірі,оның күресі,шығармашылық еңбегі –барлық жасқа өнеге.
«Қос күнделік»

Жауынгер күнделігі Оқушы ойы

Кешенді талдау «Теория»

Прозаның түрі: саяси-көркем проза


Шығарманың берілуі:Авторлық баяндаумен берілген.

Тақырыбы: Ел қорғау, Отанды сүю.

Идеясы: « Отан үшін отқа түс»

Белгілі тұлғалар: Қобыланды, Алпамыс,
Махамбет, Исатай,Суворов, Кутузов.

Жер-су аттары: Сарыарқа,

Өлең-күй аттары: «Елім-ай»


Сұрақ-жауап. «Сандар сөйлейді»
«Наурыз айында жүрегі түкті жер ананың тоң кеудесі иіп, Самарқанның көк тасы жібіп, жер ана тіршілік иелерінің тілектеріне сай мол несібе, көл- көсір бақыт-байлық сыйлайды» деп ойлайтын қазақ халқы наурыз айының тақ күндері әр отбасы кезекпен тілек тілеп, көже жасап, отбасыларына амандық тілейді. Бұл «Тілеу көже» деп аталады.Наурыз айының тақ күндері- сіздер сөйлеткен сандар.

1-... Аттанбадым олжа үшін,
Сыңсып жатқан мал үшін...
Аттанғаным жауыма,
Атамның ежелгі кегі үшін. (Ертарғын)
3-Қызыл ерге келеді,
«... Батыр келді» деп,
Дауыстап хабар береді. (Қобыланды)
5-Қазанның сырлы қаласын,
Қобыланды батыр көреді
... атпен шауып келеді. (Тайбурыл)
7-Ұлт-азаттық қозғалысының сардарбегі, Баубектің әкесінің досы кім?
(Амангелді Иманов)
9. 28 батыр қай қаланы қорғады? (Мәскеу)
11-Мен жазбаймын өлеңді ермек үшін,
Жоқ-барды, ертегіні термек үшін.
Кімнің өлеңі? (Абай)
13-Ақ сұңқарұшар жем үшін,
Туады ерлер ел үшін...
Тоқтай алмай барамын,
Ағайын-туған ел үшін... (Кімнің арнауы?)

15-Егеулі найза қолға алмай,
Еңку-еңку жер шалма,
Ерлердің ісі бітер ме? Кімнің өлеңі? (Махамбет)

17-Шаруалар көтерілісінің басшысы, Махамбеттің досы кім?
(Исатай)
19-Ақтабан шұбырынды,
Алқакөл сұлама кезіндегі халықтың зарлы әнін ата.(«Елім-ай әні»

21-Қыпшақты Қарааспанға қайта қондырған қай батыр?(Қобыланды)

Ұлылар үндестігі. «ВЕНН диаграммасы»


«Шығыс ұлына хат» Ұқсастығы «Ленинградтық өренім»

Қазақ халқы- өз ұрпағын күллі адамзатты шынайы сүюге тәрбиелеген үлкен ғылыми негізі бар халық. Адам баласын ұлтқа, жікке бөлмеу, қайта олармен тату-тәтті өмір сүру- жастарымыздың досын көбейтіп, өрісін кеңейтеді деп ойлаған.Біздің мектебімізде 15 ұлттың өкілі оқиды. Достық- бірліктің түбі –береке екендігін оқушыларымыз жақсы біледі.

Ақпарат көзі. Президент жолдауы-2050
«Қазақстан- көп ұлтты тамиранттық орнаған ел. Қазақстанда 130 ұлттың өкілі тұрады. Халқымыздың бейбіт өмір сүруі- жер жүзінде тыныш, ынтымақты, орнықты тамаша қоғамдық орта жаратуға жетелейді.»


ІV.Бекіту. «Рефлексия»
«Тоғысқан пікірталас» әдісі
Жүзеге асыру қадамдары:
1. «С.М.С хабарламасынан гөрі хат жазу тиімді емес пе?» проблемалық сұрақ.
2. «Т-сызбасы» немесе «Пікірталас карта» бойынша жұмыс.

«Әріптер сөйлейді»

Б- Батыл жауынгер
А- Абыройлы азамат
У- Украина батыры
Б- Белгілі ақын
Е- Ержүрек жазушы
К- Көсемсөз шебері

Ақын өлеңдерін мәнерлеп оқу. « Оқушы жыры»
Ақпарат көзі.
«ЭКСПО-2017- мақсатымыз: Қазақстанды дүние жүзіне таныту. Халықаралық мамандырылған көрмені өткізу үшін 47 мемлекет Қазақстанды жақтап шықты. ЭКСПО-2017 көрмесін Астанада өткізу Қазақстанның Елордасы мен облыстарын ғана емес, тіпті Орта Азияның барлық аймақтарын дамытуға зор серпін береді.» - деп атап көрсетті Елбасшымыз

Абай қайтқанда Мұхтар 7 жаста болатын. Ақылды Әуез ата Абайды ақырғы сапарға шығарып салуға аттанарда баласы Қасымбекке былай деді: «Үйде отырмаңдар. Мұхтарды саған тапсырдым. Атқа мініңдер. Абай шыққан қырға шығыңдар. Абай түскен ойға түсіңдер. Шіркіннің енді жүзін көру жоқ қой. Ең болмаса басқан ізін барлап-байқаңдар. Не аңғарар екенсіңдер, неге таңданар екенсіңдер?!» деп Мұхтарға бата беріпті.
Біз де Баубектің шыққан қырыша шығып, ойына түстік. Шіркіннің суретін көрдік. Өмірімен таныстық. Нені аңғардық? Неге таңдандық? Осы сезім- сырларыңды қағаз бетіне түсірейік.

Сезім сыры

Қуанғаным-
Жек көргенім-
Өкінгенім-
Таңғалғаным-

V. Қорытынды.
Мұғалімнің қорытынды сөзі. – Біртуар болмыс пен қайталанбас қайсар мінездің иесі болған Баубек ағамыз бүкіл саналы ғұмырында елжанды жауынгер-жазушы, адал азамат болып өтті. Қазақ жастарының жүрегіне отансүйгіштік сезімін ұялатып, өскелең ұрпаққа үндеу тастап, туған жер үшін жанын шүберекке түйіп, өмірден күдер үзбеген батыр Баубек ұлттық рухтың 20 ғасырдағы көрінісі болды. Ол жалаң батыр ғана емес, қолына қару мен қаламын қатар ұстаған бұрынғының жырау-батырлары сияқты ұлттың намысын қаймықпай қорғады. Оның «Шығыс ұлына хат» үндеуі «ұлттың үніне»айналды.
VІ. Бағалау. Бағалау парағы бойынша әр оқушы өз бағасын жинаған ұпайы бойынша есептеп шығарады.
VIІ. Үйге тапсырма. «Ел ертеңі-біздің қолымызда»тақырыбына шығарма жазып келу.
№ Тапсырмалар Ұпай саны Жиналған ұпай
1 «Ізденіс» 10 ұпай
2 «Үндеу» 5-10 ұпай
3 «Теория» 10ұпай
4 «Сандар сөйлейді» 10 ұпай
5 «ВЕНН диаграммасы» 10ұпай
6 Ақпарат көзі. 5ұпай
7 Тоғысқан пікірталас 10ұпай
8 Топтастыру 5-10ұпай
9 Сезім сыры 10ұпай
Қорытынды 90/100- «5»
70/90- «4»
50/70- «3»

«3» бағасына-
Алтын топшы тау қыраны
Шыңда қалқып, тауда ұшты.
Шыққысы келді көкке самғап,
Бірақ бәрібір «3»-ті құшты.
«4» бағасына-
Күнді құшты, бұлтқа ұшты,
Бұлттан биік көкке ұшты.
Көктен биік көтерілді.
Көкте ізі «4» боп түсті.
«5» бағасына
Алтын топшы тау қыраны
Көкке орнаған шың боп тұрды.
Шоқтығынан күн көрініп,
Күн сәулесі төкті «5»-ті .