. Солтүстік Қазақстан облысы
Қызылжар ауданындағы
Озерный орта мектебінін
қазақ тілі мұғалімі
Таныбаева З.Ғ
. орыс тілі мұғалімі
Байтусова К.С.
ағылшын тілі мұғалімі
Синяковская И.В



Тема урока: «Ұлылар үндестігі».

Цель урока: Формирование поликультурной личности на основе изучения творчества
великих классиков мировой литературы

Задачи:1. Совершенствовать навыки выразительного чтения, литературного
анализа, активизировать словарную лексику.
2.Установить взаимосвязи трех языков: казахского , русского , английского,
приобщить к культуре, традициям и обычаям народов, говорящих на этих
языках
3. Развивать творческую активность учащихся через использование новых
педтехнологий.

Ход урока:
1.учитель каз.литературы: Балалар, қазіргі қоғамымыздың тұлғасы қандай болу керек?
1 – Отанын, ана тілін, мемлекеттік тілін, салт-дәстүрін, тарихын, мәдениетін, жанында өмір сүріп жатқан ұлттарды сыйлауы керек.
2- Ол салауатты өмір салтын ұстануы керек.
3- Ақпараттық технологиялармен жұмыс істей білуі керек.
4- Көп тіл білу керек.
Өткен замандарда өмір сүріп, көп тіл білген тұлғаларды білесіңдер ме?
Иә, Бұлар – Абай, Шәкәрім. Абай кім? СЛАЙД 1,2,3,4
2. учитель английского языка: СЛАЙ 5
Now children you know that Abai is famous Kazakh poet. He wrote many wonderful poems. But what can you say about Abai. please begin your sentences with the words I KNOW….
1. I know Ibragim Kunanbaev known to the world as Abai. he was a founder of Kazakh literature and language and great friend of Russian people.
2. I know he was born in the Semipalatinsk region. His father wanted him to be an educated person. he began his study in medresse.
3. I know when Abai was 14 he had begun to write poems. He was a brilliant translator.
4. I know he translated into the Kazakh language some parts of “Onegin”, Lermontov’s poems, Krylov’s fables.
5. I know Abai was a composer. he wrote more than 20 melodies.
6. I know Abai died in 1904 but his work is known and loved millions of people.
7. The poet and the head of United nations Federico Mayor said: Abai is a well known person in the human history. Abai is not only the poet of Kazakh people , but of the whole humanity
Yes. You are right. And you understand that every nation has a famous people. Such people glorified the country, acquainted with culture, traditions and customs of people. They were an example of breeding, erudition and patriotism. At Kazakh people we know Abai and Magzhan, at Russian people - Pushkin, Lermontov, Tolstoy, at English people ,of course , Shakespeare and London.
3. учитель русского языка: СЛАЙД 6
А) Абай – Пушкин
Есть ценности которым нет цены:
Клочок бумаги с пушкинским рисунком,
Учебник первый в первой школьной сумке
И письма невернувшихся с войны ...
Эти строки Юлии Морозовой напоминают моментальный снимок запечатлевший не случайные моменты, а важнейшие приметы нашего мироощущения: детство, верность памяти защитникам страны, святыни прошлого:Пушкин, Лермонтов, Абай. Ребята, сегодня мы окунемся в мир поэтического слова. Абай и Пушкин , их имена созвучны и неразделимы.сейчас я хочу чтобы вы послушали стихотворение об Абае , которое я сочинила в память об Абае.
«В день памяти»
Имя славное твое, великий гений
Навеки в памяти людской.
Стихов твоих пленительная нега
Влечет и манит за собой.
Сбылось твое пророческое слово
В степи казахской знает всяк тебя.
И в день рождения мы приходим снова
К святым местам , колени преклоняя.
Наследие великое поэта
Потомки в сердце бережно хранят.
И звучный стих, и нежная поэма
Бессмертным словом радужно звучат.
Прости поэт, что я с тобой на «ты»
Величие твое недостижимо.
И снова нас влекут к тебе мечты,
Влечет твой образ нас неудержимо.
Трудно говорить что либо новое, но литература изучает их творчество. Продолжим постигать эту вечную мудрость и мы. Вспомните из раннее изученного и расскажите об Абае, первом переводчике стихов Пушкина (уч-ся рассказывают). Как казахская земля впервые узнала о Пушкине? Таким образом, роман в стихах «Евгений Онегин» стал достоянием каз. лит-ры. Послушайте как звучат его переводы. СЛАЙД 7

Б) дети читают отрывок из романа «Евгений Онегин» - « Письмо Татьяны» на трех языках.


I write this to you - what more can be said?
What more can I add to that one fact?
For now I know it is in your power
To punish me contemptuously for this act.
But you, keeping for my unhappy lot
Even one drop of sympathy
Will not entirely abandon me.
At first I wished to remain silent;
Believe me, my shame, my agony,
You never ever would have heard.
As long as hope remained preserved

That rarely, even once a week,
I'd see you in our country house,
To hear your voice, to hear you speak,
To say a few words, and then, and then
To think, and think, and think again
All day, all night, until the next meeting.

But it is said you are unsociable,
And in this backwater all is tedious to you,
While we… well here we shine at nothing,
Although we're glad to welcome you.

Why did you come to visit us?
In this forgotten rural home
Your face I never would have known
Nor known this bitter suffering.
The fever of inexperience
In time (who can tell?) would have died down,
And I'd have found another lover,
Dear to my heart, to whom I'd be true,
And a loving wife, and virtuous mother.




Я к вам пишу - чего же боле?
Что я могу еще сказать?
Теперь, я знаю, в вашей воле
Меня презреньем наказать.
Но вы, к моей несчастной доле
Хоть каплю жалости храня,
Вы не оставите меня.
Сначала я молчать хотела;
Поверьте: моего стыда
Вы не узнали б никогда,
Когда б надежду я имела
Хоть редко, хоть в неделю раз
В деревне нашей видеть вас,
Чтоб только слышать ваши речи,
Вам слово молвить, и потом
Все думать, думать об одном
И день и ночь до новой встречи
Но говорят, вы нелюдим;
В глуши, в деревне всё вам скучно,
А мы... ничем мы не блестим,
Хоть вам и рады простодушно.

Зачем вы посетили нас?
В глуши забытого селенья
Я никогда не знала б вас,
Не знала б горького мученья.
Души неопытной волненья
Смирив со временем (как знать?),
По сердцу я нашла бы друга,
Была бы верная супруга
И добродетельная мать.



Амал жоқ – қайттім білдірмей,
Япырмау, қайтіп айтамын?
Қоймады дертің күйдірмей,
Не салсаң да, тартамын.
Талапсыз, бақсыз мен сорлы,
Еріксіз аттап ұяттан,
Қорлыққа көндім бұл құрлы,
Байқалар халім бұл хаттан.
Күтемін сізден қайта хат,
Қуандырып, дертім жаз.
Ол болмаса, шыныңды айт,
Кінә өзімде, өзіме аз.

В) заполнить таблицу на 3 языках, используя отрывок из поэмы ( работа на компьютере.) СЛАЙД 8,9
Thank you children. You understand that this famous novel sounds splendidly in different languages. But we continue our work and we must fill this table. You have this novel on your desks. Please find translation of word combinations/ and then we check up this task. I’ll give you 5 m.

Қазақ тілі Русский язык Английский язык
В вашей воле In your power
Талапсыз, бақсыз мен сорлы. К моей несчастной доле For my unhappy lot
Айында бірер көрсем де Хоть редко, хоть в неделю раз That rarely, even once a week
Көңілсіз суып келіпсіз Но говорят: вы нелюдим But it is said you are unsociable
Қожам-сенсің, не керек Была бы верная подруга добродетельная мать I’d be true and loving wife Virtuous mother
Ұйықтап жатқан жүректі ән оятар,
Үннің тәтті оралған мәні оятар.
Кейі зауық, кейі мұң дертін қозғап.
Жас балаша көңілді жақсы уатар...
Кұлақтан кіріп бойды алар,
Жақсы әнмен тәтті күй.
Көңілге түрлі ой салар
әнді сүйсең, менше сүй

Бұл кімнің өлеңі?

Иә, балалар, Абай «Әнді сүйсең, менше сүй» деген, ол көптеген өлеңдерін музыкаға салған. Сендерге қандай әндерін ұнайды?

Г) Исполнение песни на казахском языке «Көзімнің қарасы» СЛАЙД 10
4. .учитель каз.литературы:Балалар, жаңа біз Абайдың махаббат лирикасына, аударма әлеміне үңілдік. Енді ұлы Абайдың табиғат лирикасына көңіл аударалық. СЛАЙД 11
М: Абайдың табиғат туралы қандай өлеңдерін білесіңдер?
О: «Қыс», «Жаз», «Күз», «Жазғытұры», «Қараңғы түнде тау қалғып» деген тамаша өлеңдері бар. Соңғы өлеңі аударма. Бұл – Ұлылар үндестігі
Гете – Лермонтов- Абай

5. учитель английского языка: СЛАЙД 12

Abai also translated into Kazakh the works of Russian and European authors. One of his favorite writer was Goethe. Goethe knew 6 languages. He wrote many wonderful poems. One of this poem was
“Ueber alle Gipfel ist Ruh
In alle Wipfel spuerest du
Kaumst du auch
Warte nur balde
Ruhest du auch.
Lermontov translated the poem “ From Goethe” in 1840 and later half a century Abai translated this poem into Kazakh .
And now children I give you shits of paper with this poem “From Goethe” please read this poem.

Қараңғы түнде тау қвлғып,
Ұйқыға кетер балбырап
Даланы жым-жырт дел-салғып
Түн басады салбырап,
Шаң шығармас жол –дағы,
Сілкіне алмас жапырак.
Тыншығарсың сен-дағы
Сабыр қылсаң азырақ


Из Гёте

Горные вершины
Спят во тьме ночной;
Тихие долины
Полны свежей мглой;
Не пылит дорога,
Не дрожат листы…
Подожди немного,
Отдохнёшь и ты.
1840
From Goethe
The mountain summits
Gloomy, now rest;
The vales, grown silent,
Bathe in the night's mist;
The road is tranquill,
The foliage is calm…
You but wait a little
For your rest to come.


7. учитель русского языка:
А) лексический анализ стиха.
( Слова, обозначающие время суток на 3 языках)
С помощью каких слов и словосочетаний авторы передают картины ночи? (ночная мгла, вершины спят, тихие долины). Какие средства поэтической выразительности использованы (метафора – вершины спят, эпитеты – долины тихие, ночная мгла, свежая мгла). Что передает автор через картины природы? Мгла не просто темнота, а состояние души. Ночь связана с переживаниями автора. Покой и гармония, описанные в природе противопоставлены тоске и тревоге лирического героя.
Б) синтаксический анализ стихотворения. Стихотворении представляет собой БСП, состоящее из 5 простых предложений, между которыми прослеживаются отношения одновременности, между простыми предложениями. В составе БСП стоят: чтобы подчеркнуть смысловую завершенность каждого ПП.
8. .учитель каз.литературы
А)Какие чувства вызвало у вас это стих-е?
М: Бұл өлең сендерге қалай әсер етті?
О: Өлең тамаша жазылған. Ақын түнді жырлайды. Ол өлеңінде түн басқан тау мен даланың маужыраған тыныштығын, соны сезінуден туған адамның ішкі түйсігін суреттеген. Бұл өлең Абайдың ақындық құдіреті мен аудармашылық шеберлігінің қаншалық күшті екенін көрсетеді.
Б) заполнение кластера
Балалар, сендер Абайдың табиғат лирикасына арналған өлеңдерін естеріңе түсіре аласыздар ма? Оқушылар «Қыс», «ЖАЗ», Желсіз түнде жарық ай өлеңдерінен үзінді оқиды
Қыс
Ақ қиімді, денелі, ақ сақалды,
Соқыр , мылқау танымас тірі жанды
Үсті-басы- ақ қырау , түсі суық,
Басқан жері сықырлап келіп қалды

Жаз
Жаздыкүн шілде болғанда
Көкорай шалғын,бәйшешек,
Ұзарып өсіп толғанда
Күркіреп жатқан өзенге
Көшіп ауыл қонғанда.

Желсіз түнде жарық ай
Сәулесі суда дірілдеп,
Ауылдың маңы терең сай
Тасыған өзен гүрілдеп

Жыл мезгілдерін ол қалай суреттеген?

Жақсы енді үш тілде төмендегі кластерді толтырайык.

. СЛАЙД 13

Балалар енді сабақ қорытындылау мақсатында
«Кері байланыс парағын» толтырайық.ол үшін парақтағы сұрақтарға жазбаша жауап беріңдер

Не білдің ?

Сұрағың бар ма?

Пікірің қандай?

Үй жұмысы
Шығармашылық жұмыс:
Абайға хат.

Оқушылардың білімдерін бағалау .