. «Бейнеу гуманитарлық – экономикалық колледжі» МКҚК




Тақырыбы: Конусқа есептер шығару
Дайындаған: арнайы пәндер оқытушысы Қалдаулетова А.М



Бейнеу,2014ж

Сабақ тақырыбы: Конусқа есептер шығару
Сабақ мақсаты:
Білімділік: Оқушыларға конус және олардың элементтері туралы мағлұматтар беру;
Дамытушылық: Конустың бүйір бетінің, толық бетінің аудандарын және конустың көлемін табуға есептер шығарту арқылы оқушылардың шапшаңдық қабілеттерін дамыту;
Тәрбиелік: Оқушыларды ұйымшылдыққа, нақты пәнге қызығушылыққа, жауапкершілікке, өзін-өзі тәрбиелеуге баулу;
Сабақ түрі: Практикалық сабақ
Сабақтың әдісі: Сұрақ – жауап, есептер шығару, Ж.Қараевтың деңгейлеп – саралап оқыту технологиясы.
Сабақтың көрнекілігі: Дербес компьютер, проектор, таратпа материалдар, бағалау парақшасы т.б.
Сабақ барысы:
І. Ұйымдастыру кезеңі.
Оқушылармен сәлемдесу;
Оқушыларды түгелдеу;
Назарларын сабаққа аудару;
Топтардың атын оларға сұрақ қою арқылы белгілеп аламыз.
1. Барлық нүктесі берілген нүктеден (шеңбер центрінен) бірдей қашықтықта жататын тұйық қисық сызық. (Шеңбер)
2.Шеңберді ішіндегі жазықтықпен алғандағы фигура. (Дөңгелек)
3. Шеңбердің доғасымен және оның екі радиусымен шектелген бөлігі. (Сектор)
Ресейдің Сочи қаласында болып жатқан ХХІІ қысқы олимпиада ойындары да басталып, аяқталуына да аздаған күндер қалды. Бұл олимпиадаға әр түрлі елдерден 2800- ден астап спортшы 98 медаль жиынтығын сарапқа салады. Біздің елімізден де ел намасын қорғауға 38 спортшы 10 түрлі спорт түріннен жүлдеге таласады. Бүгінгі сабағымыз да Сочи қаласында 7- 23 ақпан аралығында өтіп жатқан ХХІІ қысқы олимпиада ойындарының бағдарламасы арқылы жүргізіледі.
Сабақ жоспары:
І. Олимпиада алауын жағу (Үй тапсырмасын тексеру)
ІІ. Биатлон (І – деңгейлік тапсырма)
ІІІ. Шорт тректен жарыс (ІІ – деңгейлік тапсырма)
ІV. Шыңғымен трамплиннен секіру (ІІІ – деңгейлік тапсырма)
V. Мәнерлеп сырғанау (ІV- деңгейлік тапсырма)
VІ. Сабақты бекіту
VІІ. Үйге тапсырма беру;
VІІІ. Бағалау (алтын -5 , күміс -4, қола -3)
І. Олимпиада алауын жағу (Үй тапсырмасын тексеру, яғни үйге берілген есеп тақтаға шығарылады. Сұрақ – жауап арықылы)
1-ші топқа : Конус дегеніміз не?Конустың элементтерін ата?
Анықтама: Тікбұрышты үшбұрышты катетінен айналдырғанда шығатын фигура конус деп аталады.




2- топ: Конустың түрлерін ата? Қималары?

Конустың түрлері

Табаны дөңгелек болып келетін және оның биіктігінің табаны дөңгелектің центріне дәл түсетін конусты тік дөңгелек конус деп атаймыз.
Тік емес конустар мектеп курсында қарастырылмайды. Бұл конус айналу денесі болмайды.
Конустың қималары

1 - сурет – Жазықтық конустың табанын хорда бойымен, ал бүйір бетін екі жасаушы бойымен қиып өтеді. Қима – тең бүйірлі үшбұрыш
2 - сурет – Жазықтық конустың осі арқылы өтсе, онда қимада пайда болған үшбұрыш конустың осьтік қимасы деп аталады. Қима - үшбұрыш
3 - сурет – Конусыты оның осіне перендикуляр жазықтықпен қиюға болады. Бұл жағдайда қиюшы жазықтық табан жазықтығына параллель, ал конустың қимасы – дөңгелек
4 - сурет – Конустың жасаушысы арқылы өтетін, конуспен ортақ нүктелері жоқ жазықтық конусқа жанама жазықтық деп аталады.

3- топ: Негізгі формулалары? Конус айналу денесіне ұқсайтын обьектілерді ата?

Негізгі формулалар
Конустың бүйір бетінің ауданы оның табан шеңберінің ұзындығы мен жасаушысының көбейтіндісінің жартысына тең:

ІІ. Биатлон (І – деңгейлік тапсырма)
Шаңғы жарысын мылтықпен үйлестірген қысқы спорт түрлерінің ішіндегі ең танымалы. Оның атауы латынның bis қос, екі, және гректің attlon - жарыс немесе күрес сөзінен шыққан. Басында биатлон «қазіргі қысқы қос сайыс» деп аталынды. Биатлон спорттық жарыс ретінде ХVІІІ ғасырда пайда болған. Қысқы Олимпиада ойындарының бағдарламасына 1960 жылы енген. Қазіргі кезде олимпиада бағдарламасына бес бағыт кіреді: жеке жарыс, эстафете, қысқа қашықтыққа жарыс, қуу жарысы, масс- старт.
Эстафета (Бос ұяшықты толтыр)
1-ші топқа

Фигура R Sтаб L h Sб.б Sт.б. V
Конус 12 5

Фигура R Sтаб L h Sб.б Sт.б. V
Конус 12 144 п 13 5 156 п 300 п 240п

2-ші топқа
Фигура R Sтаб L h Sб.б Sт.б. V
Конус 10 6

Фигура R Sтаб L h Sб.б Sт.б. V
Конус 8 64 п 10 6 80 п 144 п 128п

3-ші топқа
Фигура R Sтаб L h Sб.б Sт.б. V
Конус 9 п 4

Фигура R Sтаб L h Sб.б Sт.б. V
Конус 3 9 п 5 4 15 п 24 п 12п


ІІІ. Шорт тректен жарыс (ІІ деңгейлік тапсырма)
Спортшылар қысқа сопақ жол бойынша жүгіретін коньки тебу спортының түрі. Шорт трек 20 ғасырда конькимен тебу спортының баламасы ретінде АҚШ пен Канадада қалыптасты. Олимпиада ойындарының бағдарламасына 1986 жылдан бастап енгізілді.

1- топ. Конус жасаушысы 4- ке тең және табан жазықтығымен 300 бұрыш жасайды. Конустың бүйір бетінің ауданын тап.
Sк.б.б. =πRL
R=√(16-4)=2√3
Sк.б.б. =4*2√3 π=8√3 π
2- топ. Радиусы 12 см және бұрышы 2700 сектордан конус жасаған. Конустың радиусын тап?
α=(360 R)/l=>r=(α*l)/360=(270*12)/360=9

3-топ . Конус жасаушысы 4-ке тең және 600 көлбеу орналасқан.Конустың көлемін тап?
Жауабы: (8√3)/3 π
ІV. Шыңғымен трамплиннен секіру (ІІІ – деңгейлік тапсырма)
Спорттың бұл түрі арнайы жабдықталған трамплиндерден шаңғымен секіруді қамтиды. Шаңғыдан ұшу халық ойыны болып табылған. Норвегия секірулер отаны болып саналады. Трамплиндерден секіру бойынша жарыстар үш түрлі трамплиндерде өткізіледі: орташа (80-100 метрлік), үлкен (120-130), ұшу (185метр). Шаңғымен трамплиннен секіру қысқы олимпиада бағдарламасына 1924 жылдан бастап енгізілді.


1-топ. Биіктігі 3,5 м табанының диаметрі 4 м конус тәрізді шатыр кенеппен жабылған. Шатырға қанша квдрат метр кенеп кеткен?

2-топ. Мал азығын сүрлейтін мұнараның төбесі конус тәріздес төбенің биіктігі 2 м, мұнараның диаметрі 6 м. Төбенің бетінің ауданын тап.

3-топ. Конус тәріздес шатырдың радиусы 15 м, ал жасаушысы 30м. Егер 1 м2 ауданға 150г бояу жұмсалған болса , осындай 2 шатырды бояу үшін неше кг бояу керек?

V. Мәнерлеп сырғанау (ІV- деңгейлік тапсырма)
Мәнерлеп сырғанау – спорт түрі. Мұнда спортшы конькимен сырғанап, музыка сазына сәйкес әсем қимыл жасайды. Мәнерлеп сырғанау алғаш рет Ұлыбританияда пайда болған. 1763 жылы Лондонда Б.Вест мәнерлеп сырғанаудан алғаш рет өнер көрсеткен. Мәнерлеп сырғанаудың жекелей, жұптасып, топтасып сырғанау және мұздағы би түрлері бар.
1,2,3- топтарға Конус биіктігі 20 см, табанының радиусы 25. Конус төбесінен табан центріне дейінгі арақашықтық 12-ге тең болса, төбесінен өтетін қиманың ауданын тап.
∆BEO:BE= √(〖BO〗^2-〖OE〗^2 )
BE=√(400-144)=16
∆BPO:〖OB〗^2=BE*BP (Тік бұрыштың төбесінен түсетін биіктігі қасиетінен)
Онда BP=〖ВO〗^2/BE=400/16=25
OP=√(〖BP〗^2-〖BO〗^2 )=√(625-400)=15
∆KPO:KP=√(〖KO〗^2-〖OP〗^2 )=√(625-225)=20
S_қ=1/2 KL*BP=KP*BP=20*25=500

VІ. Сабақты бекіту
Сөзжұмбақ «Конус»

1.Тікбұрышты үшбұрыштың тік бұрышын жасайтын қабырғалары.
(катет)
2.Тікбұрышты үшбұрыштың сүйір бұрышына іргелес жатқан катеттің гипотенузаға қатынасы сол бұрыштың___ деп аталады
(косинус)
3.Косинустың биіктігі табанына қалай орналасады?
(перпендикуляр)
4. Косинустың төбесін табанындағы шеңбер нүктесімен қосатын кесінді. (жасаушы)
5. Конустың бүйір бетінің жазбасы қандай фигураны береді.
(сектор)

VІІ. Үйге тапсырма беру;
VІІІ. Бағалау (алтын -5 , күміс -4, қола -3) .