. Күні:
Сыныбы: 7
Пәні:Геометрия
Сабақтыңтақырыбы:Үшбұрышжәнеоныңтүрлері.
Сабақтыңмақсаты:
Білімділік:Оқушылардыңүшбұрыштуралыбілімдерінкеңейтіп, тереңдете
түсіндіру; үшбұрыштыңбарлықэлементтеріментаныстыру; үшбұрыштыңқабырғаларыныңұзындықтарыменбұрыштарыныңшамаларынақарайбөлінгентүрлерімен, үшбұрыштыңпериметрі, формуласыментаныстыружәнеолардықолданыпесептершығарабілугедағдыландыру.
Тәрбиелік:Ізденімпаздылыққа, ұқыптылыққа, тиянақтылыққа, шапшаңдыққабаулу, отансүйгіштіккетәрбиелеу.
Дамытушылық:Танымдыққызығушылығын, ойлауқабілетін, ынтасындамыту.
Сабақтыңтүрі:Жаңабілімдімеңгертусабағы.
Сабақтыңәдіс-тәсілдері:сергітужаттығулары, диалогтық, сұрақ-жауап, түсіндірмелі-иллюстративтік, Ж.Қараевтыңдеңгейлепсаралапоқытутехнологиясы.
Сабақтыңтехникалықжабдықталуы, көрнекілігі:карточкалар, нақылсөз, үшбұрыштысызғыш, графопроектор, плакаттар,(венндиаграммасы)
Пәнаралықбайланыс:тарих, әдебиет, бейнелеуөнеріменбайланыстыру, еңбеккебаулу.
Сабақтыңбарысы:
І.Ұйымдастыру.
1. Амандасу, мұғалімніңөзінтаныстыру.
2. Сабақтыңкүндегісабақтанөзгешеекендігі, қонақтардыңқатысыпотырғандығынайтакеліп, білген-түйгендерінеркінайтуынестерінесалу.
ІІ. Өткентақырыптарбойыншаоқушылардыңбілім-білікдағдыларынтексеру.
1) Мыналарқандайфигура?
2) Жазыңқыбұрышдепқандайбұрыштыайтады?
3) Тікбұрышдепқандайбұрыштыайтады?
4) Доғалбұрышдепқандайбұрыштыайтады?
5) Бұрыштыөлшейтінқұрал?
6) Градустыңшамасы 35-кетеңқандайбұрыш?
7) Градустыңшамасы 120-ғатеңқандайбұрыш?
8) Градустыңшамасы90-ғатеңқандайбұрыш?
9) Жазыңқыбұрыштыңградустықшамасынегетең?
10) Сыбайласбұрыштардыңқосындысынегетең?
11) Сыбайласбұрыштардыңбіреуі 90, екіншісінтабыңдар?

“Үшбұрыш” сөзжұмбағыарқылытақырыптыашу.
1. 〖90〗^0-танкішібұрыш? (сүйір)
2.Кесіндініөлшейтінқұрал? (сызғыш)
3. Бұрыштықаққабөлетінсәуле? (биссектриса)
4. Бірнүктеденшығатынекісәуледентұратынфигура? (бұрыш)
5. Бірбұрышқабырғаларыекіншібұрышқабырғаларынантолықтауышсәулелеріболса? (вертикаль)
6. Бірқабырғасыортақ, албасқаекіқабырғасыбір – бірінетолықтауышсәулелерболса?(сыбайлас)
7. Екітүзудіқиюшықиыпөткендепайдаболатынбұрыштаржұбыныңатауы? (айқыш)





ІІІ. Жаңатақырыппентаныстыру.
БіртүзудіңбойындажатпайтынА, В, Сүшнүктебелгілейміз. Осы нүктелердікесінділерменқосамыз, сонда “Үшбұрыш” депаталатынөздеріңетаныс фигура пайдаболады. А,В,С нүктелері үшбұрыштың төбелері деп аталады. АВ; ВС; АС кесінділері үшбұрыштың қабырғалары деп аталады.
Үшбұрыштыңанықтамасы:Біртүзудежатпайтынүшнүктеменосынүктелердіқосатынүшкесіндіденжәнесолкеснделерменшектелгенжазықтықтыңбөлігінентұратынфигураныүшбұрышдепатайды. Үшбұрышәртөбесіндебірбұрышыбар, яғниүшбұрыштабұрышсаныүшеу. Фигураныңатыбұрыштарыныңсанынабайланыстыекенінбайқаймыз. АВ қабырғасын ВА депатауғадаболады. Осысияқты ВС қабырғасын СВ деп, АС қабырғасы СА. АВСәрбірбұрышын 3 түрліатауғаболады. Анемесе
ВАСнемесеСАВ. ҮшбұрышбелгісіАВС, ВАС, САВ.
Үшбұрыштыңүштөбесі, үшқабырғасы, үшбұрышыбарекен. Оларүшбұрыштыңэлементтерідепаталады. ВС=а, СА=в, АВ=с.Үшбұрыштыңбұрышыдепаталады.
Үшбұрыштыңқабырғаларыныңұзындықтарынабайланыстытүрлері:
1. Сүйір бұрышты үшбұрыш;
2. Тікбұрыштыүшбұрыш;
3. Доғал бұрышты үшбұрыш;
Тік бұрыш жасайтын екі қабырғаның әрқайсысы катет деп аталады. Тік бұрышқа қарсы жатқан қабырға гипотенуза деп аталады. Периметр Р әрпімен белгіленіп, былай есептелінеді: Р=а+в+с
Жалпы алғанда үшбұрыштың жеті түрі болады:
1. Тең қабырғалы үшбұрыш;
2. Сүйір бұрышты теңбүйірлі үшбұрыш;
3. Тікбұрышты теңбүйірлі үшбұрыш;
4. Доғал бұрышты теңбүйірлі үшбұрыш;
5. Сүйір бұрышты әртүрлі қабырғалы үшбұрыш;
6. Тік бұрышты теңбүйірлі үшбұрыш;
7. Доғал бұрышты теңбүйірлі үшбұрыш;
ІV. Жаңа сабақты бекіту:
Деңгейлік тапсырмалар:
І деңгей:
Сәйкестендіру тест тапсырмасы слайдтан көрсетіледі.
“Отан” деген сөз шығады.
“Отан” туралымақал – мәтелдерайту.
Оқулықпен жұмыс: №129
Төбелері: Д, Е, М
Қабырғалары: ДЕ, ЕМ, МД
Бұрыштары: Д, Е, М

ІІдеңгей: №13
1) Берілген: АВС. 2) Берілген:
а=7,5 см, Р=а+в+с а=8,1 см, Р=а+в+с
в=6 см, Р=7,5+6+4,5=18 см в=7,9 см, Р=8,1+7,9+12=28 см
с=4,5 см с=12 см
Табу керек: Р-? Табу керек: Р-?

ІІІ деңгей: №131
“Кез келген үшбұрыштың әрқабырғасы басқа қабырғаларының қосындысынан кем болады.”
KһF 1) Kһ< һF+KF 1. 7м, 7м, 7м
2) һF<Kһ+FK 2. 40 см, 1 дм, 3 дм
3) FK<Kһ+һР 3. 3 м, 4,5 м, 1 м
№132 (3,4)
3)
1. 4,5<7+5 – тура, себебі 4,5<12
2. 7<4,5+5 – тура, себебі 7<9,5
3. 5<7+4,5 – тура, себебі 5<11,5
Жауабы: үшбұрышболады.
№140
63 суреттеннешеүшбұрышкөріп отырсыңдар?
Атапшығыңдар.

АВО, АВД, СДО, СДА, АОД. Жауабы: 5 үшбұрыш
V.Сабақты қорытындылау.
-Өмірде үшбұрышты қайда кездестіруге болады? Мысалы, үйшатыры, галстук, орамал, пирамида, өнершік – қыз – келіншектер омырауына тағатын әшекей, тұмар, самса, жол ережесін көрсететін таңба.
-Білімді білікті адамның шығар биігі әрқашан биік. Сондықтан жақсы оқып, салауатты өмір салтын ұстаған мәдениетті азамат қана үлкен жетістіктеріне жете алады, деп сабақты қорытындылаймын.
Бағалау мына түрде айқындалады.
І деңгей – “3”
І деңгей,ІІдеңгей – “4”
І деңгей,ІІдеңгей,ІІІ деңгей – “5”
Үйгетапсырма: №130, №134, №141 .