. Күні: 01.12.2010

Сыныбы: 3а

Сабақтың тақырыбы: «Терме дегеніміз не?»
Базар жырау
Мақсаты:

Білімділігі: Оқушыларға қазақ халқының термелерін
толық түсіндіре отырып, меңерту.
Базар жырау туралы мәлімет
беру арқылы, өмірбаянына тоқталу.

Дамытушылғы: Халық термелерін және Базар жырауды
танта отырып, оқушылардың ұлттық
дүниетанымын қалыптастыра дамыту.

Тәрбиелігі: Оқушыларға ұлттық халықтың темелерін,
жырауларын білуге тәрбиелеу.

Көрнекілігі: Термешілер суреттері, Базар жыраудың портреті.

Қажетті құралдар: Домбыра, үнтаспа, нақыл сөздер, СД-дискасы.

Сабақтың нақыл сөзі: Ақыл, нақыл, өсиет.( Оқушыларға халық термелерін ақылы арқылы түсіндіре отырып, нақылымен шешудегі шеберлігін тану, халық музыкасы мен жырауларын ата-бабасының өсиетін, өмірлік қадір тұтуға үйрету).
Сабақтың түрі: Жаңа сабақ

Сабақтың барысы:
І. Ұйымдастыру бөлімі: Оқушылардың сабаққа қатынасын, оқу құралдарын тексеру, зейінін тианақтау.
ІІ. Жаңа сабақты түсіндіру: «Терме дегеніміз не?» Базар жырау


ТЕРМЕ ДЕГЕНІМІЗ НЕ?

Терме дегеніміз? Ақылымен нақылы бар өлеңді әуен. Терме атауы қазақтың «тер»,«теру» сөзінен шыққан. Терме жеті, сегіз буынды жыр үлгісінде болады. Онда күнделікті тұрмыс-тіршілікке қатысты жайттар айтылады.

Терме балаларды ата-бабасының өсиетін, өмірлік қағидасын қадір тұтуға үйретеді. Әннің әуені болса, терменің де өзіне тән мақамы (әуені) бар. Ол белгілі ырғақпен орындалады.Терме айтушы термені көбіне домбыраға қосып орындайды.



Термені орындайтын адамды термеші деп атайды.

ТЕРМЕ НЕНІ ЖЫРЛАЙДЫ?

Адамгершілікпен, зұлымдылықты Әдлетіттілікт пен әдлетсіздікті
Жаман мен жақсыны Күнделікті өмірлік қағидаларды жырлайды

ІІІ. Дауыс шынықтыру.







Базар жырау
Ұста, ақылшы

ақын Жырау орындаушы

шешен
Базар жырау Оңдасынұлының көптеген жыраулары бар. Атап айтсақ:
1 Әр нәрсенің парқы бар.
2 Топқа түскендегі толғау.
3 Жақсыдан жақсы туар.
4 Халқым бір тыңда.
5 Дүние-мейман көңілім.

V. (Үнтаспа тыңдалады).

Сыныпты екі топқа бөлу.

VІ. Халық термесі.

« Он үш жаман »

Біріншіден, не жаман?
Ұрлап жиған мал жаман.
Екіншіден, не жаман?
Еркелеп өскен қыз жаман.
Үшіншіден, не жаман?
Үлгісіз пішкен тоң жаман.
Төртіншіден, не жаман?
Керекті нәрсе жоқ жаман.
Бесіншіден, не жаман?
Кері кеткен іс жаман.
Алтыншыдан, не жаман?
Бәрін айтта бірін айт,
Бәрінен де, ей, жоқ жаман, жоқ жаман.
VІІ. Қорытынды бөлім:

Сөзжұмбақ шешу

«ТЕРМЕ»

Т
Е
Р
М
Е

1. Итальянның жылдам тез билейтін биі?
2. Бірінші сызықтың астына орналасқан нота?
3. Мына таңбаның атын ата?
4. Бірінші сызықтың өзіне қай нота орналасады?
5. Музыка тілінде жылдамдық не деп аталады?

VІІІ. Үйге тапсырма

«Термедегеніміз не?»
Базар жырау туралы оқып келу.
Халық термесі «Он үш жаман жатап» келу.

Бағалау. .