. Пәні: Өзін-өзі тану
Күні:12.04.13ж.
Сынып:2 «Ә»
Мұғалім:Ашуханова Анар Құндыбекқызы
Сабақтың тақырыбы:«Табиғат-әсемдік әлемі»
Сабақтың мақсаты:
1) « Табиғат» ұғымыныңадамгершілікқұндылығыретіндемазмұнынашу. Оқушылардыңтабиғатәлемінетанымдыққызығушылығынарттыру , «табиғат» ұғымынтүсіндіру.
2)Олардыңтабиғатқааялықарым - қатынастарындамыту .
3)Табиғатқа , туғанөлкеәсемдігінесүйсіну , қамқорлық ,
сүйіспеншілік сезімдерін ояту , тәрбиелеу .
Көрнекі құралдар: табиғат көріністері (слайд) , құстар , ағаштар, видиокөрініс т.б
Кезеңдері Өту барысы

Шаттық шеңбері:


Әңгімелесу

Сұрақ-жауап:



Мәтінмен жұмыс

Сұрақ-жауап:



Шығармашылық жұмыс

Ойын



Жаңа ақпарат:

Дәптермен жұмыс

Дәйексөз :



Жүректен жүрекке:

• Балалар терезеге көз салып , табиғатқа қарайықшы ! Бүгін табиғат қандай тамаша !Біз осы тамаша , әсем , көрікті табиғатқа тамсана отырып , бүгінгі сабағымызды бір - бірімізбен және табиғатпен сырласамыз . Алдымен табиғатқа сәлем берейік .

Армысың , алтын күн! (күнге қарап бас иеді)
Көгілдір көк аспан! (аспанға қолдарын жаяды)
Бармысың құстарым ! (құстарға қол бұлғайды)
Қанаттыдостарым ! (құсшақанатқағады)
Суларым таза ма? (оңқолыноңжаққасозады)
Талдарымаман ба? (солқолынсолжаққасозады)
Бас иемтауларға (бастарыниеді)
Жамылғанқарларға (қолдарынжоғарысозады)
Жайқалғандаланы (қолдарынжан - жанқасоз)
Табиғатананы (алақандарынжоғарықаратыпқолдарыналдынасозады)
Көругесағынып (қолдарынжүректұсынақояды)
Келгенбізбалаңыз . (бастарыниеді)

• Бүгінгісабағымыздыңтақырыбы «Табиғатқақұштарлық» депаталады .

• Бізтабиғаттыңсұлулығы ,әсемдігі , олардыңадамғаәсері , табиғатқааялықарым- қатынастартуралыәңгімелесеміз.

• Ең алдымен табиғат туралы не білетінімізді ортаға салайық .

• Табиғат дегеніміз не (Табиғат-бізді қоршаған дүние:аспан мен жер,тау мен су,жан-жануарлар мен өсімдіктер әлемі)

•Табиғат нешеге бөлінеді(2-ге)

• Тірі табиғатқа нелер жатады(адамдар,жануарлар,құстар)

• Өлі табиғатқа нелер жатады ? (ауа,су,топырақ т.б)

• Табиғат туралы біраз мағлұматтар біледі екенсіңдер. .Енді бәріміззейін қойып үнтаспадағы дыбыстарды тыңдайық . (үнтаспада орман, жел , су, құс, т.б.)

• Бұл үнтаспада ненің дыбыстары нестідіңдер ?

• Ол дыбыстардые стігінде қандай әсерде болдыңдар ,көз алдарыңа не елестеді?
Өте жақсы ,адам мен табиғат тығыз байланысты, табиғат құбылыстары адамның көңіл күйіне әсер етеді екен , яғни күн жарқырап тұрса , адамның көңілі де көтеріліп , шаттыққа бөленеді , егер күн бұлттанып , аспан түнеріп тұрса, сенің көңіл-хошың болмай , еңсеңді ауыр зіл басқандай болады . Осы құбылыстың бәрі, адам мен табиғаттың үйлесімдігін білдіреді .

Балалар , қазір мен сіздерге Қ . Толыбаевтің «Күн мен гүлдер» деп аталатын қызық әңгімесін айтып беремін . Мұқият зейін қойып тыңдаңыздар .
Күн мен гүлдер
Асқар таудың төбесінен бері асқан күн нуға бөккен қалың қатпарлы қапталға алқызыл шұғыласын себеледі.Шөптің бетіне,жапырақтың алақанына тұнған тұнық шықтың тамшылары інжудей жылтылдайды.Күннің күміс сәулесі мүлгіп тұрған әр гүлге бір төнеді.жылы шуақпен желпіп,тербей оятады.
-Оу,шоқтай Шұғынық,түрегел!Әлемге жарық жайылды.Құстарда оянды.Шырылдап сайрап жүр.
Ұйқысын аша алмай басы қалтылдаған Шұғынық ұйқысырай дыбыс береді.
-Қазір,күн көке,...қазір,ақ Сәуле.
Бұдан кейін Сәуле шілтиген көк гүлге барады.
-Көкжелкен!Аш,көк аспандай көгілдір көзінді!Қойнауға тұнған тұман да сейілді.Жәндіктер қыбырлап,құмырсқалар шапқылап жүр.
-Қазір,ашайын көзімді,қазір....
Сәуле әрі сырғиды.Тағы бір әсем гүл тербелді.
-Гүлбадан,көтер басынды,аш,алтын қауашағынды!көрсің қалың жұрт.
-жарайды,-деп керіледі сары басын сілкіп Гүлбадан: «қазір қауашығымның алтын бүрін жарқыратып ашамын»!
Ақ сәуле сорайған көк бас қурайға барады.
-Атқұлақ,шапақтың жылуы молайды,бүріспе!Гүлдердің бәрі ұйқыдан оянды.Сен де көрсет көркінді!
-Қазір,алтын күн!
Атқұлақ керіліп-созылып,бойын жазды да,мүлгіп тұрған басын қалт жоғары көтереді.Қаз-қатар тізілген түймедей көгілдір гүлдері салтанатпен шайқалады.
Осылайша Күн сәске түске дейін тау салалары мен шатқалдарға үңіліп,ұйқыға шомып,манаураған гүлдерді оятады.Дүние жүзіндегі шуаққа бөленген Гүлдердің бәрі шоқтай жайнап,Жер бетін сәндендіріп жіберген.
• Гүлдерді,өсімдіктерді кім және қалай оятады?(таң сәскеде күн оятады)
• Таңда ұйқыдан оянатын сәттерінді естеріңе түсіріп,айтып беріңдер.

• Балалар алдарыңыздағы параққа табиғаттағы неге ұқсағыларыңыз келеді, соның суретін салыңдар және неге оған ұқсағыларыңыз келетінін астына жазыңыздар.

балаларға оқытамын), (гүл, ай, күн, жұлдыз, тау, аққу, құс , жылқы, бұлбұл, су, ағаш, т.б.)

• Біздің табиғат туралы сабақ өтіп жатқанымызды естіп құстар, ағаштар, бәрі бірігіп, хат жазып жіблеріпті.Осы хатты оқып берейік.(конверттен хатты алып оқимын)

Құстардың, ағаштардың сырларын білгілерің келсе, мұқият тыңдаңдар.

Құстардың сыры
Балапандай балаларым,
Аман болсын аналарың,
Біздерде де ана бар
Құстарда да бала бар.
Өсіруге баланы,
Біздер ұя саламыз.
Жасауға жұмсақ ұяны,
Жабағы жүнді жиямыз.
Жайлы қып жасап ұяны,
Жұмыртқаны саламыз.
Қуанысып қаламыз,
Ұшып жүрсек аспанда.
Сыр ашамызжас жанға,
Құс ұясын бұзбаңдар.
Бізге тұзақ салмаңдар,
Жұмыртқаны алмаңдар.
Обалына қалмаңдар.
• Құс балапаны мен адамдар арасында қандай ұқсастық бар?(екеуі де балаларын қорғайды,аялайды,өсіреді,жеткізеді)

• Құс өз балапанын қалай мәпелейді?(ұя салады,тамақтандырады)

• Адамдар құстарға қандай қамқорлық жасайды ?( ұя салады,жем шашады,)

• Ағаштың адам үшін қандай пайдасы бар?(жемісін береді,ауаны тазартады,)

• Бәріміз тақтаға қарайық, нелерді көріп тұрмыз?(жапырақсыз ағаш ,панасыз балапан)
• Жапырақсыз ағаш саялы жасыл, мәуелі ағашқа, панасыз балапан алып құсқа айналуы үшін тақтадағы сөздерден ағашқа қатыстысын ағаштың , балапанға қатыстысын балапанның жанына жинаймыз, егер тапсырманы дұрыс орындасақ екеуіне де көмектесе аламыз.
Сөздер: Биік, кішкентай, жуан, сары, жасыл, ұшпайды, жұмыртқа, тамыр, ұя, жер.

-Жақсы балалар ағаштар да, құстар да бізге дән риза.

-Сендерді өмірге әкелген кім?(ана)

-Бізді қоршаған тіршіліктің анасы кім?(табиғат)

-Табиғатты ойлайтындар кімдер?(адамдар)
-Ендеше, оларды қорғайтын, қамқорлық жасайтын,аяп, жанаршылықтанытын біз екенбіз,ал оларды қорғау үшін табиғаттың сырын ұғынып,көңіл-күйін сезіне білуіміз керек.
Табиғат-бізді қоршаған дүние:аспан мен жер,тау мен су,жан-жануарлар мен өсімдіктер әлемі.
Адам қашан да Табиғат әсемдігіне ,сұлулығына тамсанған,таңданған,қуанып,шабыт алған жәнне қамқорлық жасаған.

Дәптерге табиғат құбылыстарын салу.

Ендеше бүгігі сабағымыздың түйіні Р.Сәттімбекұлының :

Жайқалсынжасыләлемөлкемізде,
Сәнтүзепкөрікберсінжербетіне.

-Жоғарыда айтылғандай өлкеміз жайқалған жасыл әлемге орануы үшін,жер беті көрікті,әсем табиғатқа айналуы үшін табиғаттағы өсімдіктер мен суларды, жан-жануарлар мен құстарды сақтау, қасиетті жерімізді таза ұстау, аялау-біздің адами борышымыз,парызымыз. Осыны әрқашан жадымыздан шығармайық.
Қорытындылау

-Балалар экранға назар аударайық. «Менің Қазақстанымның табиғаты» бейнекөрініс.

(2 мин)

• Қазақстанның табиғаты қандай екен ?

• Бейнекөріністен қандай әсер алдыңдар? (балалардыңжауаптары)

-Дұрыс айтасыңдар Қазақстанның жері өте үлкен, кең байтақ. Жерінде тауда, жазық та, ойпат та кездеседі. Үлкен-үлкен көлдер, өзендер бар. Өсімдікке де өте бай. Орманды жерлерінд еағашты ң әр түрі, бұталар мен шөптер өседі.

Далалы жерлерінде шөптекті өсімдіктер жайқалады.Көктемдегүлдер далада кілемдей құлпырады, жануарларға да өте бай.

Балалар бәріңді ортаға шақырамын.
Қане, табиғат - Анаға ризашылығымызды білдіретін өлең жолдарын айтайық.

Ризамыз,Табиғат - Анамыз
Өзіңнен денсаулық аламыз
Ризамыз, Табиғат - Анамыз
Қашанда қорғаушы панамыз.

-Осымен, біздің бүгінгі сабағымыз аяқталды.
-Сабаққа жақсы қатысқандарың үшін рахмет! .