. Пәні Химия 05.03.2015ж
Сыныбы 11
Сабақтың тақырыбы Дисахаридтер
Мақсаты Дисахаридтер туралы мәлімет беру, қасиеттерін, маңызын, қолданылуын ұғындыру, теориялық білімін практикада қолдана білуге дағдыландыру.
Күтілетін нәтижелері Дисахаридтер туралы мағлұматты біледі, моносахаридтер мен басқа кластардан ажырата алады, химиялық теңдеулерін қолданап, есептер шығарады, алған білімдерін өмірде қолдана алады.
Керекті жабдықтар Оқулық, Д.И.Менделеевтің периодтық жүйесі, плакат, маркер, презентациялар, стикерлер, сызбалар, маршруттық карта, бағалау парағы, ресурстық парақтар, суреттер, интерактивтік тақта т.б.
Сабақ барысы
Сабақ кезеңдері Мұғалім әрекеті Оқушы әрекеті
Кіріспе
1020-1022 Ұйымдастыру. 2 минут Оқушылармен амандасу, класс оқушыларын түгелдеу, оқушылардың және сыныптың сабаққа даярлығын тексеру. Үй тапсырмасының орындалуын қадағалау. Оқушылар зейінін сабаққа аудару.
Сабақ бөлімдерімен, мақстымен таныстырады. таныстырады:
Топ жасақтауға кеңес беріледі. Мұғаліммен амандасады. Кезекші сыныптың және оқушылардың сабаққа даярлығын баяндайды. Үйге берілген тапсырманы айтады.

Мұғалімді тыңдай отырып, сабақ бөлімдеріне басты назар аударады.
Топ жасақталып, топ мүшелері бекітіледі.
Тұсау-кесер
1022-1027

1027-1032 Үй тапсырмасын тексеру:
А) «Жуан және жіңішке сұрақтар» әдісі» 5 минут
1.Неліктен класс көмірсулар деп аталған;

2.Табиғатта күн сәулесі энергиясының және хлорофилдің әсерінен жүретін процесс;
3.Көмірсуларды атағанда негізінен қаңдай жұрнақ жалғанады, мысал келтіріңіз;
4.Құрамы мен құрылысына байланысты көмірсулар қалай жіктеледі;
5.Моносахариттер дегеніміз не?
6.Моносахаридтер құрамындағы көміртектің санына байланысты қалай аталады?
7. Гексозалардың маңызды өкілдері?
8.Көмірсулар өсімдік массасының қанша пайызын құрайды?
9.Күнделікті пайдаланатын қандай тағамдардың құрамында көмірсулар көп болады?
10.Көмірсулардың алғашқы формуласына сәйкес болғанымен басқа класқа жататын қандай заттарды білесіздер?
Ә) «Айналмалы бекеттер»әдісі 5 минут
Үш топқа бір – бір постер қағаздары беріледі, олардың біріне «Глюкоза, құрылысы, алынуы, физикалық қасиеттері», екіншісіне «Глюкозаның химиялық қасиеттері, маңызы, қолданылуы», үшіншісіне «Фруктоза, рибоза, дезиксирибоза» тақырыптары жазылған.

Сергіту сәті «Химиялық құттықтау» сыныптың ер балдарын ортаға шақырамын.

Алғашқы табылған өкілдері Сn(Н2О)m формуласына сәйкес келетін көміртек пен судан тұрған.

Фотоцинтез
-оза, глюкоза, сахароза, целлюлоза

Моносахаридтер, дисахаридтер, полисахаридтер.

Гидролизденбейтін қарапайым қантты заттар.
(С4) тетроза, (С5) пентоза, (С6) гексоза.
Глюкоза, фруктоза.
75%

Нан, картоп, әртүрлі жармалардың, қанттың, балдың т.б.
Формальдегид, сірке қышқылы.

Әр топ өздеріне тиесілі постердегі білетіндерін жазып, сағат тілі бағытымен келесі топқа ауыстырады, келесі топ осы тақырып жөнінде толықтырады, тағы сол сияқты жалғасып, бастапқы топқа келеді. Бастапқы топ барлық жиналған мәліметті қорытып, тақтаға шығып қорғайды.
Өркен Химиялық құттықтау
Алтындай асыл, күмістей сабырлы, суда мөлдір, сүттей ақ біздің сүйкімді де сүйікті сыныптастарымыз. Сіздердің мыстай жылтырап, шуағын шашып, сынаптай сырғып келген 8 наурыз қыздар мерекесімен шын жүректен құттықтаймыз.
Сіздерге натрийдей белсенді, вольфрамдай төзімді, хромдай берік, осмийдей салмақты, қорғасындай мықты денсаулық тілейміз. Сіздерге Менделеевтің көрегендігін, Ломоносовтың ақындығын, Вородиннің сазгерлігін, Шееленің іздемпаздығын, Бутлеровтың батырлығын, Сәтпаевтың даналығын берсін.
Әрдайым суда жүзген натрийдай, ауада қалықтаған оттегідей, сағаттағы фосфордай жарық беріп, фотоаппаратағы магнийдей жарқылдап жүре беріңіздер. Сутегі мен оттегі, натрий мен хлордай ардайым жұптасып, қоғамға аса ауадай қажетті, достарыңызға алтын, күміс, платинадай бағалы, сутегідей адал болып жүре берулеріңізге тілектеспіз.
Алдағы ҰБТ-ден сынаптай сырғып, сілтілік металдардай бенсенділік танытып, алтындай алдынғы орынға шығып, Адольф Нобельдің Нобель сыйлығын иеленбесендерде, мемлекеттік гранттың иегерлері атануларыңызға тілектеспіз.
Миларыңыз магнийге, сүектеріңіз кальцийге, қандарыңыз темірге, жалпы ағзаларыңыз химиялық элементтерге толсын.
Тілек білдірушілер: 11 класс ұл балалары Өркен, Заманбек , Бағдат
Қыздарға құттықтау қағаздарын таратады. Қыздар алғыстарын білдіреді.
Негізгі бөлім

1032-1034

1034-1039

1039-1046

1046-1051

1051-1056

1056-1102

Тақтада бірнеше суреттер берілген, осы суреттерді байланыстырыңыздар.


Бүгінгі сабағымыздың тақырыбы:
12.2. Дисахаридтер.
Глосарий жазу: 2минут
«Ойлан, жұптас, бөліс» әдісі: 5 минут
Жаңа тақырыпты меңгеру үшін тақырып үш топқа бөлініп беріледі. Бұл әдіс бойынша оқушылар берілген тақырыпты жекелей оқып, топта жұптасып,сосын топпен талқылады.
«Өкіл» әдісі: 7 минут
Барысы түсіндіріледі.

.

Жаңа тақырыпты бекіту:
Сәйкестендіру: 5 минут
1 Сүт қанты А Рибоза
2 Гидролизденгенде глюкозаның екі молекуласы түзіледі Ә 1936ж
3 Пентозаға жатады Б Фруктоза
4 Қант қызылшасынан және қант қамысынан алады В Мальтоза
5 Жеміс қанты Г 1963ж
6 Шу зауытынан өнім шығарыла бастады Ғ Лактоза
7 Тараз қант зауыты салынды Д Сахароза
8 Тәтілігі 48 болады Е Глицерин
Жауабы: 1ғ, 2в, 3а, 4д, 5б, 6г, 7ә, 8е
«Шағын тест» әдісі 5 минут
1.Сахарозаның физикалық қасиеттері:
А)суда нашар еритін ақ түсті кристалл зат ә) суда жақсы еритін тәтті сұйықтық, б) суда жақсы еритін тәтті, ақ түсті кристалл зат.
2.Гидролизденгенде глюкоза мен галактоза түзетін дисахарид:
А) сахароза, ә)лактоза б)мальтоза
3.Сахароза мыс (ІІ) гидроксидімен еріткенде көп атомды спирттерге тән .... ерітінді түзеді:
А)ашық көк түсті, Ә) қызғылт түсті б) әрекеттеспейді.
4. Талдықорған қант зауыты іске қосылды:
А)1933ж, ә) 1934ж б)1942ж
5.Сахароза қандай затпен тұнбаға түспейтін сахарат түзеді.
А) калий гидроксиді ә)кальций карбонаты б) кальций гидроксиді
6.Қазақстанда алғаш қай қалада қант зауыты іске қосылды.
А) Жамбылда ә)Меркеде б)Алматыда
7.Сахарозаның «күміс айна реакциясына түспеу себебі:
А) альдегд тобы жоқ, ә)гидроксил тобы жоқ б)карбоксил тобы жоқ
8.Сахароза қандай зат алатын негізгі өнім болып табылады:
А) глицерин, Ә)этиленгликоль б)этил спирті
Жаттығулар орындау: 8 минут
Деңгейлік тапсырмалар
І нұсқа
А. Мына айналымдарды жүзеге асыр:
C→CH4→CH3Cl→C2H6
В. 34,2 грамм сахароза гидролизденгенде түзілетін фруктозаның массасын анықтаңыз:
С. Массасы 360 кг глюкоза ашығанда, 300 кг этил спиртінің ерітіндісі алынды. Осы ерітіндідегі спирттің массалық үлесін анықтаңыз:
ІІ нұсқа
А. А. Мына айналымдарды жүзеге асыр:
CH4→C2H2→CH3COH→CH3COOH
В. 3,6г глюкоза түзілетін болса гидролизге ұшыраған мальтозаның массасын анықтаңыз:
С.575 мл спирт (тығыздығы 0,8г/мл) алу үшін жұмсалған глюкозаның массасын анықтаңыз:
ІІІ нұсқа
А. А. Мына айналымдарды жүзеге асыр:
C2H2→C6H6→C6H5Cl→C6H5OH
В. 4,48л көмірқышқыл газы бөлінетін болса, жағылған сахарозаның массасын есептеңіз:
С.Шығымы 60 пайызболып, 54 г сүт қышқылыалуға жұмсалатын глюкозаның массасын анықтаңыз.
Суреттерге мұқият назар аудара отырып, жеміс – жидектердің, қантты заттардың, қант қызылшасының, қант өндіру техологиясының және кешегі сабақтан білетін сахарозаның құрылымдық формуласын көргендерін айта келе, барлығын байланыстыратын көмірсулар, соның ішінде дисахаридтер – сахароза екенін аныттай келе бүгінгі тақырыпты ашады.

Дәптерлерін ашып, күннің жары мен тақырыпты жазып алады.
Дисахаридтер – гидролизденгенде екі молекула моносахарид түзетін көмірсулар.
І топ: Сахароза, сахарозаның қасиеттері.
ІІ топ: Сахарозаның изомерлері. Қазақстандағы қант өнеркәсібі.
ІІІ топ: Қант өндірісі.
Жекелей, жұппен, топпен жұмыстанады.
Топтан бір оқушы Өкіл ретінде таңдалып, тақырыпты келесі топтарға тсіндіруге қалады, ал қалған топ мүшелері келесі топтарға сағат тілі бағытымен ауысып, түсіндірулерді тыңдап, қайта келіп өз топтарында талқылайды. Қосымша оқулықты пайдаланады.

Сәйкестендіру тапсырмаларын орындап, жұптарымен ауыстырып тексереді. Бағалау парақтарына жазып отырады.

Тест тапсырмаларын дәптерлеріне орындайды. Жұптарымен ауыстырып, дұрыс жауаппен тексереді. Сәйкес ұпайларын бағалау парағына түсіреді.
1б, 2ә, 3а, 4ә, 5б, 6ә, 7а, 8б

Әркім өз бетімен тапсырмаларды орындап, жұптарымен салыстырады, топта талқылап бір- бірінің жауабымен тексереді.
Топ басшысы бағалап отырады.
Жекелеген оқушылар тақтаға орындайды.
Әрбір оқушы өз алдындағы деңгейлік тапсырмадан мүмкіндігі келетін тапсырманы орындайды. Егер оқушы бірден «С» деңгейінің тапсырмасын орындаймын десе, болады және сәйкесінше балға ие болады.
Қорытын ды
Сабақ
1102-1105 соңындағы рефлексия:

Үйге тапсырма: Топ басшыларына бағалауға нұсқау беріледі. Сабақты қорытындылап, оқушылардың сабақтан алған әсерімен бөлісу үшін рефлексия әдісі жүргізіледі.
Үйге 12.2 Дисахаридтер оқуға, есептерді аяқтау.
І топ: 50 грамм сүт қышқылын алуға қажетті сахарозаның массасын табыңдар.
ІІ топ: 4,6г этил спирті түзілетін болса, қанша грамм сахароза гидролизденді.
ІІІ топ: Егер спирттік ашу процесінде 6,72л көмір қышқыл газы бөлінген болса, реакцияға түскен сахарозаның массасын анықтаңыздар.
Қант өнеркәсібі тақырыбына реферат жазып келу.
Оқушылармен қоштасу сабақты аяқтау. 3 минут Топ басшылары бағалауға коментарий береді. Бүгінгі сабақтаналған әсерімен бөліседі. Үй тапсырмасын жазып алады. Мұғаліммен қоштасады.

Бағалау парағы
Оқушылардың аты - жөні Үй тапсырмасы Жаңа сабақты меңгеру Жаңа сабақты бекіту Жалпы ұпай Мектеп бағасы
Жуан және жіңішке сұрақтар Айналмалы бекеттер Ойлан, жұптас, бөліс Өкіл Сәйкес-тендіру Тест Есеп
Жоғары балл 10 5 5 2 8 8 5 43





31-25 балл –«5», 24-18 балл –«4», 17-10 балл -«3», 9 балдан төмен -«2»
Бағалау парағы
Оқушылардың аты - жөні Үй тапсырмасы Жаңа сабақты меңгеру Жаңа сабақты бекіту Жалпы ұпай Мектеп бағасы
Жуан және жіңішке сұрақтар Айналмалы бекеттер Ойлан, жұптас, бөліс Өкіл Сәйкес-тендіру Тест Есеп
Жоғары балл 10 5 5 2 8 8 5 43





31-25 балл –«5», 24-18 балл –«4», 17-10 балл -«3», 9 балдан төмен -«2»
Бағалау парағы
Оқушылардың аты - жөні Үй тапсырмасы Жаңа сабақты меңгеру Жаңа сабақты бекіту Жалпы ұпай Мектеп бағасы
Жуан және жіңішке сұрақтар Айналмалы бекеттер Ойлан, жұптас, бөліс Өкіл Сәйкес-тендіру Тест Есеп
Жоғары балл 10 5 5 2 8 8 5 43





31-25 балл –«5», 24-18 балл –«4», 17-10 балл -«3», 9 балдан төмен -«2» .