. Қазақстан Республикасының Білім және ғылым министрлігі
Оңтүстік Қазақстан облысы Төлеби ауданы
Қазақстан жалпы орта мектеп мемлекеттік мекемесі

Ерітінділер тақырыбына арналған типтік есептерді шығару әдістемесі


Химия пәнінің мұғалімі-Амирханов Шынықұл

2011 жыл
№ Есептің мәтіні Шешуді орындау алгоритмі Шешу реті
№1. Массасы 280 г су мен 40 г глюкозадан тұратын ерітіндідегі глюкозаның массалық үлесін табыңыз. 1.Ерітінді массасын есептеу
2.Глюкозаның массалық үлесін есептеу 1.m(ер.) =
m(гл.) 2.W(гл.)=------*100%= 12,5%

m(ер.)
№2 Көлемі 5 литр 8 % ерітінді дайындауға натрий сульфитінің неше грамы қажет?
( = 1,075 г/мл)
1.Дайындалуға тиісті ерітінді массасын есептеу
2.Тұз массасын есептеу 1. mе= *Vер = 5000*1,075= 5375 г

2.m(Na2SO3)=

№3 Көлемі 1 литр 25% ерітіндідегі еріген заттың массасы 0,458 г. Ерітіндінің тығыздығы қандай? 1.Ерітіндінің массасын есептеу
2.Ертіндінің тығыздығын есептеу
1. m(ер.)=

2.( )=

№4 Массасы 400 г 50% -қ күкірт қышқылы ерітіндісінен буландыру арқылы 100 г суды бөлді. Алынған ерітіндідегі күкірт қышқылының массалық үлесі қандай?
1. Күкірт қышқылының массасын есептеу
2.Буландырудан кейінгі ерітінді массасын есептеу
3.Буландырудан кейінгі ерітіндідегі
қышқылдың массалық үлесін есептеу 1. m (Н2SO4) =

mер(Н2SO4)* W(Н2SO4)
-- - -----------------------------= 200 г
100
2. mер=(400-100)г=300г


№5 250С кезіндегі ас тұзының 100г судағы ерігіштігі 36,0 г. Қаныққан ертіндідегі ас тұзының массалық үлесін табыңыз.
1. 250С кезіндегі қаныққын ерітінді массасын есептеу
2.Ас тұзының массалық үлесін есептеу 1. mер(NacI)= m(H2O)+m(NacI) =(100+36)=136г
2.
№6 Хлорсутектің 9% -қ ерітіндісін алу үшін, оның (қ.ж.) 67,2 литрін неше г суда еріту керек? 1.Тұз қышқылының массасын есептеу
2. 9% -қ ерітіндің массасын есептеу
3.109,5г хлорсутекті еріту үшін қажет су массасын есептеу 1. m(HCI)=

2.
3. m(H2 O)=mер(HCI )-m (HCI)=
(1216,7-109,5)г=1107,7г
№7 Калий гидроксид-ң
25%-қ ерітіндісін алу үшін, оның 1 кг 50%-қ ерітіндісіне 20%-қ ерітіндінің қандай массасын алу керек? 1. 20%-қ ерітіндінің массасын есептеу 1.
0,2х+1000*0,5=(1000+х)*0,25

Х=5000г (5 кг)
№8 Заттың 300г 25%-дық және 400г 40%–дық ерітінділерін араластырғанда алынған ерітіндідегі еріген заттың массалық үлесін анықтаңыз .
1.Алынатын үшінші ерітіндідегі еріген заттың массалық үлесін есептеу 1.
Бұдан :


№8 Массасы 400г 20% –дық ерітіндіні салқындатқанда 50г зат тұнбаға түскен. Қалған ерітіндідегі заттың массалық үлесі қандай? 1.Б астапқы ерітіндідегі еріген заттың массасын есептеу
2. Қалған ерітіндідегі заттың массалық үлесін есептеу 1.

2.

№9 Массалық үлесі 5% -қ ерітіндісін алу үшін 100мл 20% –қ күкірт қышқылының ерітіндісіне
( =1,14 ) судың қандай көлемін қосу керек ?
1.Бастапқы ерітіндінің массасын есептеу
2.Су қосылған-н кейінгі ерітіндінің массасын есептеу
3.Судың массасын есептеу
4.Судың көлемін есептеу 1. m1(ер.H2SO4)=100*1,14=114г
2.

114*0.2=m3*0,05
Бұдан :
m3(ер.)=456г

3. m(су)=m3(ер.)- m1(ер.H2SO4)=342 г

4.

№10 Көлемі 500мл 32 %-қ азот қышқылының ерітіндісіне
( )
1 литр су қосылды. Алынған ерітіндідегі азот қышқылының массалық үлесі қандай ?
1.Бастапқы ерітінді массасын есептеу
2.Ерітіндідегі қышқылдың массалық үлесін есептеу
1.m1 (ер.HNO3 )=500мл .1.20 =600г
2. 1 Литр судың массасы 1000г -ға тең,
олай болса :

m1 1= 3 m3
600 =1600 3
31600=192
3(HNO3) = 0.12 (12%)

№11 Натрий хлоридінің көлемі 500 мл 20%- дық ертіндісінен
( =1.152 ) 4.5% -дық ертіндісін
( =1.029 алу үшін оны қандай көлемге дейін сұйылту қажет?
1.Бастапқы ертінді массасын есептеу
2.Алынатын ерітінді массасын есептеу
3.Сұйылтылған ерітінді көлемін есептеу 1.m1 (ер. NaCl ) =
2.

3.
V3ер(NaCI )=

№12 Азот қышқылының 1литр ерітіндісінде
( ) 224г қышқыл бар . Осы ерітіндідегі қышқылдың массалық үлесін анықтаңыз .
1.Ерітінді массасын есептеу
2. НNO3 -ң массалық үлесін есептеу 1. mер.(НNO3)=1000*1.12 г/мл=1120г

m(НNO3)
2.W(гл.)=-------------*100%= 20%

m(ер.)
№13 Массалық үлесі 26%-қ калий гидроксиді ерітіндісінің тығыздығы 1,24г/мл. Көлемі 5л.калий гидроксиді ерітіндісінде неше моль КОН бар ?
1.Ерітінді массасын есептеу
2.Ерітіндідегі еріген заттың массасын есептеу
3. КОН-ң зат мөлшерін
есептеу 1.m (ер. КОН)

2.m (KOH )=

3.

№14 Магний сульфаттың
5%-қ ерітіндісін дайындау үшін 400г алынған. Алынған ерітіндінің массасын анықтаңыз .
1. 400г кристаллогидрат құрамындағы судың массасын есептеу
2.Алынған ерітіндінің массасын есептеу
1. 1моль MgSO4 7H2O массасы 246г

246г MgSO4 7H2O -------- 126г H2O
400г МgSO4 7H2O -----------X H2O бар .
X=204,9г су бар

2. 400г кристаллогидрат құрамында 204,9г су және 195,1г құрғақ тұз бар.Пропорция құру арқылы 195,2г тұз қанша грамм ерітіндіде болатынын есептеп табу:
100г ерітіндіде ------5г MgSO4
X г ерітіндіде ------195,2г MgSO4 бар

немесе 3,902кг .