. Пәні: Химия
Сыныбы: 11 «А»
Күні: 24.11.2011 ж
Сабақтың тақырыбы:
§6.2. Көмірсутектердің галогентуындыларының қасиеттері.
Сабақтың мақсаты:
а) білімділік: Көмірсутектердің галогентуындыларының физикалық және химиялық қасиеттерімен таныстыру олардың жеке өкілдерімен таныстыра отырып, олардың қолданылуы туралы білімді меңгерту.
ә) дамытушылық: Оқытудың технологияларын пайдаланып, тақырып мазмұнын талдауға, салыстыруға білу қабілетіне дамытуға, танымдық қабілеттерін арттыруға, оқушының іскерлігін, өзбетімен ізденуін, ой-өрісін, шығармашылық мүмкіндігін дамытуға бағыт
б) тәрбиелік: Көмірсутектердің галогентуындыларының қолдану саласын, пайдасы мен зиянын айыра білуге наихаттау, оқушыларды бірлесе жұмыс істеуге, мақсатқа жетуге тәрбиелеу.
Сабақтың типі: Жаңа білімді меңгерту
Сабақтың түрі: Аралас сабақ
Сабақтың әдісі: сұрақ-жауап, тірек-сызбалар арқылы оқыту, түсіндіре-әңгімелеу, демонстрациялау
Сабақтың пән аралық байланысы: математика, физика, биология
Сабақтың көрнекілігі: слайдтар, шар өзекті моделдер, периодтық кесте.
Сабақтың барысы:
І.Ұйымдастыру кезеңі
ІІ. Үйге берілген тапсырманы сұрау
Тапсырма №1
Тренинг өткізу: «Сенесің бе, сенбейсің бе?»

Тапсырма №2 «Формуласын жаз»
Хлорэтан
Бромэтан
Иодэтан
Фторэтан

2- хлорпропан

1-хлорпропан

Хлорбензол

2-бром 1-метилпропан

Тапсырма №3 «Реакцияны аяқта»

H2C= CH2 + HCL
этилен хлорсутек

Тапсырма №4
«Түзу ме, қиғаш па?»
CH3 J C6H6 CH2═CH2
CH4 CCL4 CH≡CH
C6H5-C3H7 C6H5-CH3 C2H5Br

§6.2. Көмірсутектердің галогентуындыларының қасиеттері.
Физикалық қасиеттері:
1. Алкил радикалы мен галогеннің массасы өскенде, галогеналкилдердің қайнау температураларыда артады.
2. Галогеналкалдардың бастапқы мүшесі газ тектес, ортаңғылары сұйық заттар.
3. Өздеріне тән тәтті иістері болады
4. Суда нашар ериді, органикалық еріткіште жақсы ериді.

Химиялық қасиеттері
Галогеналкилдер

І орынбасу реакциясы ІІ айырылсу реакциясы ІІІ тотығу реакциясы

Орынбасу реакциясы
Галогенакилдердің сілтімен әрекеттесуі
C2 H5CL +NaOH C2H5OH +NaCL
Хлор натрий гидроксиді этанол натрий хлориді

ІІ. Айырылу ыдырау реакциясы :
А) Егер гологеналкилдің құрамында галогеннің бір атомы болса, алкен түзіледі спирт
H3C-CH2 CL+NaOН H2C = CH2+NaCL+H2O
хлорэтан этилен

ә) Егер сілтінің спирттегі ертіндісімен диагологентуындылар әрекеттесе, ацетилин қатарындағы көмірсутектер түзіледі:
спирт
CHCL2 – CH3 +2KOН HC≡CH+2KCL+2H2О
1,1 дихлорэтан

ІІІ. Вюрц реакциясы:
t
2CH3CL+2 Na C2H6+2NaCL
Хлорметан этан

ІҮ. Галогеналкандар металдармен әрекеттесіп, циклоалкандар түзеді:
1 2 3 4
CH2-CH2-CH2-CH2 +Zn H2C-CH2 + ZnCL2
CL CL H2C- CH2
1,4 дихлорбутан мырыш циклобутан мырыш хлориді






«Артықпын мен»
А) CH4, C4H10, CH3I, C2H6
Ә) C2H4, C3H7Br, C5H10,C7H14
В) C2H2,C3H4, C2H2CL2 , C4H6
Есептер
7. Массасы 101 г хлорметан алу үшін метанның қандай массасы мен көлемі қажет болатындығын есептеңдер
8.Тоңазытқыш қондырғыларда салқындатқыш ретінде сұйық күйге оңай айналатын газ тәрізді зат – фреон-12 (дифтордихлорметан) жиі қолданылады. Осы заттың ауамен және көмірқышқыл газымен салыстырғандағы тығыздығын табыңдар.
(4,2; 2,75.)
9. Төртхлорлы көміртек буының тығыздығы, ауаның тығыздығынан неше есе ауыр екенін есептеп табыңдар. Бұл заттың өрт сөндіру үшін қолданылатынын қалай түсіндіресіңдер?
(5,3)
11. Құрамындағы көміртектің массалық үлесі-51,89%, сутектің массалық үлесі -9,73%, хлордың массалық үлесі -38,38% болатын, сутек бойынша буының тығыздығы 46-ға тең қосылыстың формуласын есептеп шығарыңдар.
(C4H9 CI)
Мына заттардың шар өзекті модельдерін жасаңдар
а) хлороформаның;
ә) дихлорэтанның;
б) дифтордихлорметанның;
Үйге тапсырма
§6.2. Көмірсутектердің галогентуындыларының қасиеттері.
1. Тапсырма №10 есеп: Монохлорметан, дихлорметан, трихлорметан және тертахлорметандардың құрамындағы көміртектің массалық үлестерін табыңдар. Салыстырмалы молекулалық массалары мен көміртектің массалық үлестерінің арасындағы байланысты бейнелейтін график сызыңдар.
2. Тапсырма. Көмірсутектердің галогентуындыларының пайдасы мен зиянын зерттеу.

№197 қазақ орта мектебі

Ашық сабақ
Тақырыбы: §6.2. Көмірсутектердің галогентуындыларының
қасиеттері.
Сыныбы: 11 «а»
Пән мұғалімі: Әбдиева А.

Қызылорда 2011 ж .