. Оңтүстік Қазақстан облысы
Шымкент қаласы
Фурхат атындағы № 37 жалпы орта мектебінің
өзбек тілі мен әдебиеті пәні мұғалімі
Турсунов Тавакал Саитович
Ашық сабақ тақырыбы: А.Қаххор «Уғри» хикоясы
7 сынып
Уқиш ва езиш орқали танқидий мулохаза ютритиш технологиясы (Т М Ю)
Мавзу: Абдулла Қаххор «Уғри» хикоясы
Мақсад: Уқувчилар бир – бирига саволлар бериш орқали мустақил изланишларга ва мавзу буйича мунозаралар юргизич натижасида теран фикирли инсон булиб етишишлари учун қулай вазият яратиш.
Вазифалар:
1. Уқивчилар мазмунли, маъноли саволлар бериш, фикирлашлари ва изланишлари учун шароит яратиш.
2. Мавзуга қизиқтириш орқали уқувчиларни ижодга ундаш.
3. Узини муаллиф урнида хис қилиб, гурух ишларга ва билим олишга масулъият сезиш.
Дарс жихози: А.Қаххорнинг хикматли сузлари, ёзувчининг расми , мақоллар битилган қоғозлар, интерфаол тахта, плакат.
Кутиладиган натижалар:
1. Ушбу дарсда уқувчиларнинг маъқул, керакли саволларни тузиш
қобилиятлари шаклланади
2. Узига қуйилган саволларга мустақил фикрини билдиришга ургана
олади ва гурух билан иш юритишни одатга айлантиради.
3. Хаётда кичик изланишлар орқали кузатишни, хулоса ясашни,
қолаверса, уз фикрини ёзма баён эта олиш куникмасини хосил
қилади.
Бахолаш: Уқувчилар муаллифга хат ёзиш ва саводхонлик хати орқали бахоланади. Шу тариқа уқувчилар хар бир куйган саволлари ва маъноли жавоблари учун 2 балл, ёзган икки хати учун 10 балл олади. 10-14 балл олган уқувчи «5» , 6-9 балл учун «4», 3-5 балл учун 3 бахо олади.
Дарснинг бориши:
а) ташкилий қисм
б) иш вазиятини яратиш
в) уқувчиларни дарсга хозирлаш.
Гурухга булиш. Матн турт қисмга булингани учун уқувчилар хам турт гурухга булинади.
Қулланиладиган услублар: Муаллифга савол қуйиш, муаллифга хат, саводхонлик хати.
I Қизиқувчанликни уйғотиш
Уқитувчиниг саволлари ва курсатмалари:
1. Нима учун ёзувчи « Отнинг улими итнинг байрами » мақолини пешхат қилиб олган деб уйлайсиз ?
2. Бу мақол остини қандай маъно яширинган ?
Уқувчилар 2 дақиқа ичида эссе ёзадилар.
Энди гурухда ёзган эссени мухокама килиб, уз фикрларингизни бириктиринг. (1 дақиқа) Кейин хар гурухнинг ёзган эсселари тингланади. (2 дақиқа)
II Мазмунини англатиш
I қадам : Хар бир гурухга булинган матнлар тарқатилади. Матнни зар бир гурух уқиб чиқади. (3 дақиқа) Сунг 1-гурух шу биринчи булим буйича муаллифа булади. ( сузлаб беради )
(2 дақиқа) Қолган уч гурух навбат билан китобхонлар сифатида муаллифлар гурухига уз саволларини берешади. Саволлар уқувчини уйлантирадиган мазмунли булиши керак. Муаллифлар гурухи эса берилган саволларга узларининг фикрлари ва дунёқарашлари билан муаллиф эканини хис этган холда, жавобларини уртага соладилар. (5 дақиқа)
II қадам: Матннинг иккинчи булими сузланади. (2 дақиқа) 2-гурух муаллиы булади. Қолган гурухлар аввалгидек муллифлар гурухига саволларини беришади. (5 дақиқа)
III қадам: Матннинг иккинчи булими сузланади. (2 дақиқа) Бошқа гуухлар сузланган матн юзасидан тайёрлаган саволларини беришади. (5 дақиқа)
IV қадам: Матннинг иккинчи булими сузланади. (2 дақиқа) Бошқа гуухлар сузланган матн буйича қизиқтирган саволларини беришади. Хар бир матн алохида булимларга булиниб, муаллиф, китобхонлар орасида мухокама этилади. (5 дақиқа)
Эслатма: Уқувчилар бир-бирига савол бериш жараёнида уқитувчи ёрдамлашади ва узи хам савол бериб уқувчиларни шунга ундайди. Уқувчиларнинг фикрлашларига, мухокамаларига кумаклашади.
Масалан: 1. Уғри деганда муаллиф кимларни назарда тутди деб уйлайсиз?
2. Нима учун кампирнинг додига одамлар тез тупланишди?
3. Нима учун хукиз топилмади?
4.Инсон қадри оёқ ости қилинган уринларни айта оласизми?
5.Пахтафурушнинг Қобил бобога килган ёрдамини қандай изохлайсиз?
6.Пахтафурушнинг Қобил бобога рахми келдими?
7.Нима учун амин Қобил бобога : «Сигир йуқолдими?»-деди.
8.Муаллифга қуядиган саволларингиз борми?
III Фикрлар хотимаси
Хар бир гурух қайси муаллифнинг билдирган фикрлари холда хат ёзади. Ёзиб булгандан сунг шу уқувчига беради. (3 дақиқа) Хат олган уқувчи уни уқиб , хатга жавоб ёзади. ( 3 дақиқа) Хамма хатлар синфда уқилади. (эълон қилинади) (2 дақиқа)
Уйга вазифа: «Уғри» хикояси юзасидан дарсда олган таассуротдари буйича эссе ёзиб келиш. Бахолаш . (1 дақиқа) .