. Бәйдібек ауданы, «Бөген» жалпы орта мектебі
бастауыш сынып мұғалімі Құдияр Салтанат

Ана тілі 3 сынып.
Сабақтың тақырыбы: Алтай аясында.
(Иса Байзақов)
Сабақтың мақсаты: а/ Оқушыларды елін сүюге, табиғатты қызықтап, оны
қорғауға әрі әдемілікті, әсемдікті сезіне білуге үйрету, олардың эстетикалық талғамын арттыру.
ә/ Оқу техникасын жетілдіру, түсініп оқуға баулу.
б/ Мәтіндегі сөз тіркестері мен көркем сөздердің мағынасын меңгере отырып, тілдік қорын дамыту.
Сабақтың көрнекілігі: Қазақстан картасы, плакаттар, сөзжұмбақ, бейне
жұмбақ, тест сұрақтары, тірек сызбалар, слайдтар.
Сабақтың әдісі: Сұрақ-жауап және әңгімелеу.
Сабақтың барысы:
І Үй тапсырмасын сұрап еске түсіру, қорытындылау.
а/ Үйге не берілді?
ә/ Өлеңде не туралы айтылған?
б/ Киіктің баласын қалай атайды?
в/ Аңшыға мінездеме бер.

ІІ. Жаңа сабақ.
а/Жұмбақ шешу.
Өркеші бар түйе емес,
Не ақ отау-үй емес.
Бір орнында тұрғаны,
Не болады бұл кәне? (тау)

ә/ сөзжұмбақ шешу. Дұрыс шешкенде ерекше тор көздерден бүгінгі
жаңа сабағымыздың тақырыбы шығады.








1.Оқу- білім бұлағы, білім-өмір ... (шырағы)
2.Өнер алды қызыл ... . (тіл)
3.Қына тасқа бітеді, білім басқа ... . (бітеді)
4.Елдің көркі мал, өзеннің көркі ... . (тал)
5.Жері байдың-елі ... . (бай)









6.Табаныма байладым
Қос таяқпен айдадым (шаңғы)
7.Қалың киімді ұнатады
Шешіндірсең жылатады. (пияз)
8.Жылт-жылт етеді
Жылғадан өтеді. (су)
9.Жолбарысқа ұқсайды
Тышқан ғана ұстайды. (мысық)
10.Қанаты жоқ, ұшады
Аяғы жоқ, желеді.
Аузы жоқ, ұлиды. (боран)
11.Ұрып қалсаң кері атып,
Оралады өзіңе. (доп)
12.Көтеріліп теңізден,
Аспанға биік барамын.
Биіктен қайта түскенде,
Өңі кірер даланың. (жаңбыр)

Демек бүгінгі сабағымыздың тақырыбы «Алтай аясында»
Қазақстан Республикасының картасын пайдалана отырып , Алтай тауының көріністерін пайдалана отырып, түсіндіру.
Алтай тауы Азия құрлығының орта тұсындағы үлкен тау. Тау беткейлері өте тік, құзды, шыңды, шатқалды,жартасты болып келеді. Таудың ең биік шыңы- Ақтау (Мұзтау) оның биіктігі 4506 метр . Алтайдың Қазақстандық бөлігі төрт ауданға бөлінеді: Кенді Алтай, Таулы Алтай, Оңтүстік Алтай, Қалба Жотасы. (Алтай тауы, Алтайдағы қатпарлы жартас, Алтай тауындағы Рахманов бұлағы, Алтай тауының көрністері бейнеленген суреттер пайдаландым.)
Алтай тауының асты кен байлықтарына бай. Мұнай, темір, көмір, алтын, күміс, қорғасын, қалайы, мыс сияқты қазбалар мол.
а/ Өлеңді тұтас мәнерлеп оқып беремін.
ә/ Сөздік жұмысын жүргізу.
Аясында- бауырына
Қиясына- биігіне
өршіл- биікке құмар
сайын- кең , жазық
орғып- секіріп
торғын- түкті жұмсақ мата

б/ Өлеңді оқушыларға оқыту.
ІІІ. Мәтін бойынша жұмыс.
1.Ақын таудың ең биік төбесін неге теңейді? (Ақ бас атан түйеге)
2.Ақша қарды неге теңейді? (Ақ күміске)
3.Таудың сұлулығын кімге теңейді? (Торғын жамылған аруға)
4.Алтайдың биіктігі туралы не дейді? (бұлт жете алмаған)
IV. «Серуенде» ойыны.
Тақтаға табиғат аясы бейнеленген плакат ілінеді. Ондағы номерлерді алып , оқушы алып сәйкес сұрақтарға жауап береді.

1.Табиғатты қорғауға байланысты тыйым сөздер.
2. «Өзен» кімнің шығармасы? Бір шумағын жатқа айт.
3.Адамдар жан-жануарлардың әрекетіне қарап, ауа-райын қалай
болжаған?
4.Табиғат туралы мақал-мәтелдер айт.
Сұрақтарға жауап беріп оқушы тау басындағы шыңға ту тігеді.
V. Топпен жұмыс.
Оқушыларды үш топқа бөліп, тапсырмалар беру.
1-топ. Таудың суретін салу.
2-топ Таудың сұлулығын суреттейтін сөздерді өлеңнен теріп жазу.
3-топ Өлеңді мәнерлеп оқу.

VI. Сабақты пысықтау. Тест сұрақтары.
1.Ұя салмайтын құс
а/ бұлбұл ә/ сауысқан б/ көкек
2.Қазақстанның қызыл кітабы қай жылы шықты.
а/ 1996 ә/1980 б/1966
.Абылайханның шын аты кім?
а/ Сабалақ ә/ Әбілмәнсұр б/ Абылай
ҮІІ. Үйге тапсырма.
ҮІІІ. Бағалау.

2-ші сабақ 1 сынып математика

Сабақтың тақырыбы: Есептерді салыстыру.
Сабақтың мақсаты:
а/.білімділік: Есеп түрлері жайлы оқушылардың білімдерін
жетілдіру.«қанша қымбат?» , «қанша арзан?»
ұғымдарымен таныстыру.
б/ тәрбиелік: Экономикалық тәрбие негіздеріне қалыптастыру.
Ұжыммен , топпен жұмыс істеуге үйрету.

Сабақтың көрнекілігі: Плакаттар, кітаптар, портфель, маркер, үлестірмелі материалдар.
Сабақта пайдаланған технология түрі: Дидактикалық білімдерді ірілендіру (ДБІ).
Сабақтың өту әдісі: Түсіндіру, сұрақ- жауап, топпен жұмыс.
Сабақтың барысы: І. Психологиялық дайындық.
Оқушыларды ұйымдастырып, көңілдендіріп алу үшін мына өлең шумағын үш рет айтқызу: Жай, жылдам, өте жылдам.
Қане қанат жазайық,
Қарлығаш боп ұшайық.
Ұшып-ұшып алайық,
Орнымызға қонайық.

ІІ. Қызығушылықты ояту. Алты оқушыға карточка таратылады.

Н 9-4
Ы 2+7
С 3+4
Д 10-6
А 6+4
? 6-6

Оқушы өрнектің мәнін тауып кестеге санға сәйкес әріпті жазады.

7

10 5 4 9 0
с а
н
д
ы
қ

ІІІ. Мағынаны тану: Плакаттармен жұмыс.







Үш плакаттағы суреттерді салыстыру. Бір-бірінен қандай айырмашылықтары, ұқсастықтары бар екенін сұраймын.
«Тең », « бірдей », « әртүрлі », « артық », « кем» ұғымдарын нақтылай түсу.

VІ. Есеп шығару. Көрнекіліктің көмегімен есептерді салыстыру.
Үстел үстінде 5 кітап, қолыма портфель аламын. Есепті айтамын. «Үстел үстінде
5 кітап жатыр, ал портфельдегі кітаптардың 3-і артық..Портфельде неше кітап бар?» Не белгілі? Не білесіз? деп сұраймын. Жауаптар аламын.
1 оқушы тақтаға шығып, шешуін және жауабын жазады.
Шешуі: 5+3=8 8-3=5
Жауабы: 8 кітап 5 кітап

Енді осы есепті түрлендіремін: «Портфельде 8 кітап бар. Ал үстел үстіндегі кітаптардың 3-і кем. Үстел үстінде неше кітап бар? (шешуі жауабы жазылады)
Сосын екі есепті салыстырамыз. Шешуін, қандай амалдармен шығарғанымызды, жауабын салыстырамыз.

V. Оқулықпен жұмыс. 1-есепті 1 оқушыға оқытамын. « Қымбат» сөзін
« артық » сөзімен алмастыруға , « арзан » ұғымын «кем» ұғымымен ауыстыруға болама,
болмай ма? деп оқушылардан сұраймын. Есепті бір оқушы тақтаға шығарады. Екінші бағандағы есепті де шығарамыз.
Шешуі: 7-4=3 7+3=10
Жауабы: 3 теңге қымбат 10 теңге.
Есептің шартын, сұрағын, шешуін және жауабын салыстыру:
2-мысалды 1 оқушыға оқытамын.
Тақтаға үш оқушы шығады.
теңдік теңсіздік санды өрнек
4=4 6<8 5+4
2=2 9>5 8-3

VI. Сергіту сәті:
Сағаттың тіліндей
Иіліп оңға бір
Сағаттың тіліндей
Иіліп солға бір
Сағатқа қарап-ап
Жаттығу аңай-ақ..

VII. Топпен жұмыс: Оқушыларды үш топқа бөліп, І топ «Теңдіктер»,
ІІ топ «Теңсіздіктер» , ал ІІІ топ «санды өрнектер» жазуды тапсырдым.
Дайын болған тапсырманы әр топ басшысы өзі қорғайды.

VIIІ. Оқушылардың танымдық қабілеттерін дамытуға арналған
3-мысалды шығарамыз.
Дәптерде өз беттерінше орындайды.
5-4 4+5 4+4 4-4
5+4 5+5 5-5

Тақтаға оқушылар шығып жазады, мәндерін табады, салыстырады.
5-4=1 4+5=9 5+4=9
IХ. Шығармашылық тапсырманы орындату.
Айжан Маржан Әсем
(плакаттағы суретті пайдалану)

Х. Ой қорыту. Оқушыларды бағалау.

Бәйдібек ауданы, «Бөген» жалпы орта мектебінің 11-сынып,
МБН пәнінің мұғалімі Әбілқасова Айгул.

Медициналық білім негіздері
Сабақтың тақырыбы: Сүйек сынықтары жөнінде түсінік, сынық түрлері.

Сабақтың мақсаты:
а) білімділік: оқушыларға сүйек сынықтары, сынық түрлері, сүйектің химиялық құрамы мен өсуі туралы , алғашқы көмек көрсету туралы білім беру.
ә) тәрбиелілік:Отансүйгіштікке, адамгершілікке тәрбиелеу.
б) дамытушылық.Сүйек типтері мен олардың байланысуын оқып-білуде оқушылардың белсенділігін арттыру, ойлау қабілетін, шапшаңдығын дамыту.

Сабақтың көрнекілігі: адам қаңқасының моделдері, тірек-сызбалар , сөзжұмбақ.

Сабақтың әдісі: баяндау, суреттеу.

Сабақтың барысы:1.Ұйымдастыру
2.Үй тапсырмасы
3.Жаңа сабақ
Кеңістікте қозғала алу қабілеті- тірі ағзаның маңызды қасиеті. Бұл қызметті қаңқа мен бұлшық еттер атқарады

Қаңқа

Тірек қозғалғыштық қан жасушасы қорғаныштық

Тірек сызба №1

қ/с Мүшелері Қаңқа бөлімдері1
1 Бас сүйек Ми сауыты, бет бөлімі Қозғалмалы-астыңғы жақ
Қозғалмайтын-үстіңгі жақ
2 Кеуде қуысы Қабырға-12 жұп, төссүйек, омыртқа жотасы. 33-34 омыртқа.Мойын-7, арқа-12, сегізкөз-5,құйымшақ-4,5, 4-иілім түзеді.
3 Иық белдеуі Жауырыны-2
Бұғана-2
4 Қол сүйектері Тоқпан жілік, кәрі жілік, шынтақ сүйек,білезік, алақан, саусақ сүйектері
5 Аяқ сүйектері Жамбас-2, ортан жілік, асықты жілік, шыбық сүйек толарсақ, өкше, башпай сүйектері 26 сүйектен тұрады, толарсақ, табан, башпай сүйектері

Жілік басы-кемік заттан тұрады-қан жасушалары түзіледі.Сүйектердің көбісі сырты тығыз және кемік заттардан тұрады. Сүйектің сырты-тығыз ұлпадан, ішкі бөлімі кезекті ұлпадан құралады. Сүйектің сыртында сүйек затымен тұтасып кеткен сүйекқан болады. Сүйек сынғанда біртіндеп бітіп, қайта қалпына келуі сүйекқапқа байланысты. Сүйекқапта қан тамырлар мен жүйкелер болады.

№2

№3 Сүйек құрылысы



№4 Сүйек түрлері





№5



№6 Тірек – сызба




Сүйек сынуының белгілері.

-Жарақатталған сүйектің айналасы ауырады.
-ісіктің пайда болуы
-қапшалау
-сынған жердің қалыпты қимялдай алмауы.
Алғашқы медициналық жәрдем көрсету:
1.Дененің сынған жерін мүлдем қимылдатпау керек.
2.Жараны таңу мақсатымен киімді және аяқ киімді шешіп алуға болмайды, оларды қиып, сынған жерді жалаңаштау керек.
3.Егер ашық сынықта қан кетсе, қанды дереу тоқтату керек.
4.Стерильді таңғыш салып, ауырғанын басатын дәрі егу керек.
5.Сынған жерді қолда бар құралдармен қозғалмайтындай етіп таңу керек.

Мақал- мәтелдер.
1.Сөз сүйектен өтеді, таяқ еттен өтеді.
2.Бас жарылса бөрік ішінде, қол сынса жең ішінде
3.Сынықтан басқаның бәрі жұғады.
4.Ауырып тұрдың, аунап тұрдың
5.Денсаулық- зор байлық
6.Ауруды елемеген өледі, дауды елемеген төлейді.
7.Ауру батпандап кіріп, мысқылдап шығады.
8.Денсаулық кепілі- тазалық.
9.Он екі мүшең сау болса, жарлымен деме.
Жаныңда жараң болмаса, зарлымен деме

Сөзжұмбақ

С

Ү

Й

Е

К


Т

Е

Р


1.Суйектің құрамындағы 50% (су)
2.Сүйектің сыртқы қабығы . (сүйекқап)
3.Сүйек құрамында 15,7% болатын не ? (май)
4.Серпімді, иілгіштік қасиет беретін зат. (оссеин)
5.Аяқ сүйегіндегі негізгі сүйек. (жілік)
6.Сынықтың түрі. (шытынау)
7.Сүйекті ұстап тұрған ткань. ( ет)
8.Адам жасы ұлғайған сайын көбейетін заттар? (минералдар)

Венн диаграммасы.


Қой сүйек Адам сүйегі

Қазақ халқының табақ жасау жолдарын үйрету.

1. «Құда табақ»- жамбас, кәрі жілік
2. «Құдағи табақ» -жақ, ортан жілік
3. «Күйеу табақ» -төс
4. «Қыз табақ» - құйымшақ
5. «Бастабақ» - бас салынады.

6.Бағалау.

7.Үйге : Сынық түрлері. .