. Досметов Абдулла Убайдуллаевич
Түркістан қаласы, Ғ.Мұратбаев атындағы N5 жом тарих пәні мұғалімі

Сабақтың тақырыбы: Әбілқайыр хандығының құрылуы
Сабақтың мақсаты:
Білімділік: Әбілқайыр хандығын құрылу тарихын, Қазақ хандығының құрылуының байланысын түсіндіру;
Дамытушылық: логикалық ойлау қабілеттерін дамыту, өз ойын еркін жеткізуге дағдыландыру
Тәрбиелік: Оқушыларды ұлтжандылыққа, еліне, туған жеріне деген сүйіспеншілікке тәрбиелеу
Пәнаралық байланыс: Әдебиет, сурет
Көрнекілігі: карта, суреттер, тірек-сызбалар
Сабақтың барысы:
IҰйымдастыру кезеңі:
II Үй тапсырмасын сұрау.
Толықтыруды қажет ететін тест
№ Тарихи шеңбері Аумағы Орталығы Қай ханның кезінде гүлденді
1 Алтай тауы-Дунай өзені
2 Сығанақ
3 XIVғ.ортасы- XVIғ.басы
4 Едіге

«Кім жылдам» ойыны
1. Ноғай Ордасының территориясы (Еділ мен Жайық аралығы)
2. Ноғай Ордасының негізін қалаған кім? (Едіге)
3. Ноғай Ордасында билеушінің титулы (Хан)
астанасы (Қызыл-Тура)
4. Ноғай Ордасы Алтын Ордадан кімнің тұсында бөліне бастады?
(Едіге)
5. Ноғай Ордасы кімнің кезінде Алтын Ордадан жеке мемлекет болып біржолата бөлініп шықты? (Нұраддин)
6. Едігенің Алтын Орданы басқарған кездегі атағы
(«Беклербек», «ұлы әмір»)
7. Маңғыт елінің Едігеге арнаған жыры («Едіге жыры»)
8. 1396-1411ж. 15 жыл билеген Едіге тұсында Сібірдің қай тайпасы бағынған? (Тайбұға)
9. 1446 ж. маңғыт Уақас би билік еткен жер (Үзгент қаласы)
10. Едіге ұрпақтарының ішінде Дешті қыпшақта белгілі болғандар кімдер?
(Мұса мен Жаңбыршы)
11. Қазан, Астрахан хандықтарының Ресейді мойындаған жылдар
(1550ж.)
12. Шайбани ұрпағы Махмуд-Қожа кімнің қолдауымен Сібірге хан болды?
(Ноғайлар)
13. Батыс Сібірді билеген тайпа (Тайбұға)
14. Әбілқайыр өліп Батыс Сібір билігін өз қолына алған кім? (Ибақ)
15. Мұхаммед Чимги-Тураға шабуыл жасап, Ибақты қай жылы өлтірді?
(1495ж.)
ІІІ Жаңа сабақ
Сабақ жоспары
1. Әбілқайыр хандығының құрылуы, жер аумағы
2.Әбілқайыр хандығы халқының этникалық құрамы
3. Әбілқайыр хандығының нығаюы
4. Хандықтың әлсіреуі

Кестемен жұмыс: Әбілқайыр хандығы
Тарихи шеңбері 1428-1468
Тарихи жазбалар «Өзбек ұлысы», «Шайбани ұлысы», «Қыпшақ хандығы»
Аумағы Жайық-Балқаш-Арал теңізі, Сырдарияның төменгі ағысы-Тобыл, Ертіс
Астанасы Тура (1428ж.), Орда базар (1431ж.), Сығанақ (1446ж.)
Халқы 92ру-тайпадан тұрған («92 баулы өзбек» шежіресі) Шайбанилер, Қарақалпақтар, Қазақстан. Ең көбі,ер жүрек-қазақтар (Рузбихан)

Венн диаграммасы
Әмір Темір айырмашылығы Ұқсастығы Әбілқайыр
айырмашылығы



Қорытындылау: «Топтастыру» әдісі арқылы Әбілхайыр ханға сипаттам беру.
Бағалау
Үйге тапсырма: Оқу. Әбілхайыр хан туралы тарихи деректермен танысу .