. О.Ағыбайұлы атындағы жалпы орта мектебінің
география пәні мұғалімі Талдыбекова Уриля
Пәні: География
6-сынып

Сабақтың тақырыбы: Көлдер
Сабақтың мақсаты: Көл дегеніміз не? Ағынды және ағынсыз көлдер,
көлдің батпаққа айналуы, көлдердің шаруашылық маңызы және Каспий – дүние жүзіндегі ең ірі көл туралы түсінік беріп, оны меңгерту.
Білімділік: Оқушылардың ойлау қабілеттерін дамыта отырып,
білімдерін арттыру.
Дамытушылық: Оқушылардың ізденістерін, танымдық
қызығушылықтарын дамыту.
Тәрбиелік мақсаты: Суды қорғауға және қоршаған ортаны аялауға
тәрбиелеу.
Сабақтың көрнекілігі: Интерактивті тақта, карта, тірек-сызбалар,
сөзжұмбақтар, үлестерме, тест, инсерт стратегиясы.
Сабақтың түрі: Ізденіс, зерттеу сабағы.
Әдістері: сұқар-жауап, ой-қозғау.
Пән аралық байланыс: тарих, биология.
Сабақтың барысы:
І. Ұйымдастыру кезеңі
ІІ. Үй тапсырмасын сұрау
Тақырыбы: Өзендер
1. Өзен қандай түрге бөлінеді?

жазықтық өзен тау өзен

бастауы саласы қосылатын өзендер

сағасы
Есіл өзені – Ертістің сол жақ саласы.
Өзеннің құяр жері оның сағасы деп аталады.

Сөзжұмбақ: «Өзендер»
Үй тапсырмасын қорытындылауға арналған сөзжұмбақ.
Өткен материалды тиянақты отырып, жаңа материалды меңгерту.
Сөзжұмбақ: «Өзендер»
1. Жер бетіндегі суға толы ойыстарды не деп атаймыз?
2. Тектоникалық көлдердің бірін ата. Алтайдағы.
3. Жазық жермен ағатын өзеннің бірі?
4. Жер шарындағы ең биік сарқыраманы ата?
5. Көшпелі қазақ халқы қандай ірі өзендердің бойын жайлаған?
6. Біздің елімізде су электр станциялары жұмыс істейтін өзеннің бірін ата.
7. 120 м биіктіктен құлап ағатын сарқыраманы ата.

2-сұрақ. Жазық жерлермен ағатын өзендерге қандай өзендер жатады?

Жазық өзендер не үшін қолайлы болып келеді?
3-сұрақ.
Шоңғалдар мен сарқырамалар
Жер шарындағы ең биік сарқырама Анхель
ІІ-ші биік сархырама Виктория
Дүние жүзіндегі ірі сарқырама Игуасу (81-сурет)

4-сұрақ
Адамның шаруашылық әркеті үшін өзендердің маңызы қандай?
(43-сурет)
Сергіту сәті:
«Адасқан объектілер» ойыны.

Жаңа сабақтың жоспары:
Көлдер.
1. Көл дегеніміз не?
Жер бетіндегі суға толған табиғи ойыстарды көл деп атайды.
Қазақстан көлдерінің ең ірілері: Каспий, Арал және Балқаш.

Балқаш көлінің көріністері.

Бұл көл қазаншұңқырларының пайда болуына қарай түрлері болып табылады.
Көл

тектоникалық бөген жанартаулар қалдық

Байкал Памирдегі Куриль арал Каспий
Ыстық көл Сарез көлі Камяатка Арал
Зайсан түбегінде бар
Көл

Ағынды Ағынды Шөкпе, тұнба
өзен өзен түбінде тек тұз қалады.
ағып шығады ағып шығады Көлдің батпаққа айналуы
Шіріген өсімдік қалдықтары көлдің түбіне жиылып, соның салдарынан көл тайыздай береді. Нәтижесінде көлдің орнында батпақ пайда болады.

Көлдердің шаруашылыққа маңызы:

Көлдердің шаруашылыққа Көлдер әртүрлі өсімдіктерге бай
пайдасы үлкен

Тұз өндіріледі Көлдердің Кеме қатынасы Каспий
маңызы

Ең бірінші байлығы тұщы су Мал суғаруға, егін егуге

Бекіту сұрақтарына «Көлдер» жұмбақ шешу.
1. Дүние жүзіндегі ең ірі көл?
2. Ағынды суды не деп атаймыз?
3. Қазақстанда көлемі жөнінен ІІІ-орынды қай көл алады?
4. Ресейдегі қай көлде кеме қатынасы үзілмейді?
5. Каспий көлі қай мемлекетпен байланысып тұрады?
6. Тұз өндіргіштік көл?

Инсерт стратегиясы. Көлдер.
Не білеміз? Не білгіміз келеді? Не білгіміз келеді?
Каспий Дүние жүзіндегі ірі көл Каспийдің тағы ашылмаған
Арал Көлемі жағынан ІІ-орын сырын білгіміз келеді.
Балқаш Тұзды Каспийге саяхат жасап, өз
Байкал Ең терең көзімізбен көргіміз келеді.
Каспий теңізі бейнекөріністі тамашлаймыз.

Қорытындылау: Кім картаны жақсы біледі?

Географиялық сергіту: «Ең...ең...ең...»
1. Ең үлкен арал – Греландия.
2. Ең үлкен түбек – Арабия.
3. Ең кіші материк – Аустралия.
4. Ең ұзын тау – Анд.
5. Ең үлкен материк – Еуразия.
6. Ең халқы көп мемлекет – Қытай.
7. Ең терең шұңғыма – Марина.
8. Ең биік сарқырама – Анхель.
9. Ең үлкен көл – Каспий.
10. Ең терең көл – Байкал.
11. Ең кіші мұхит – Солтүстік мұзды Мұхит.
12. Ең суы мол өзен – Амазонка.
13. Ең биік тау – Гималай.
14. Ең үлкен шөл – Сахара.
15. Ең тұзды теңіз – Қызыл теңіз.
16. Ең суық материк – Антарктида.
17. Ең үлкен ел – Рсей Федерациясы.
18. Ең лас мұхит – Үнді.
19. Ең ірі су жануары – кит.
20. Ең ұзын өзен – Ніл.

Үйге тапсырма: §42 Көлдер.
Бағалау.
Картамен жұмыс. Сарқыраманы тауып келу. 5-тест. .