. Оңтүстік Қазақстан облысы
Қазығұрт ауданы
П.Тәжібаева атындағы жалпы орта мектебі
Математика пәні мұғалімі
Қалымбетова Саулеш Оралбековна

Сынып: 7
Пәні: геометрия
Сабақтың тақырыбы: Үшбұрыштың қабырғаларына байланысты теңсіздік
Сабақтың мақсаты:
Білімділік: Өткен тақырыптар бойынша білімдерін еске түсіру, жаңа тақырып бойынша алған білімдерін меңгерту
Дамытушылық: Өз бетімен жұмыс істеуге дағдыландыру, қосымша шығармашылықпен айналысу, тіл байлықтарын дамыту.
Тәрбиелік: Оқушыны білімділікке, пәнге қызығушылығын арттыру, алғырлыққа тәрбиелеу.
Сабақтың түрі: аралас сабақ.
Сабақтың барысы:
І.Ұйымдастыру (сәлемдесу, түгелдеу, сабаққа назар аудару)
ІІ.Суреттер сөйлейді.
ІІІ. Еске түсіру.
ІV. Ой шақыру
V. Сергіту сәті
VІ. Үшбұрыш - көп таралған фигура.
VІІ.Қорытынды.
ІІ.Суреттер сөйлейді
1.Қабырғасы неше сантиметр?

С Х В К
14 300
8
300 7
Е Д
600 А
Z У
СЕ = ? ZУ = ?
2.Суретте кескінделген барлық үшбұрыштың ішкі, сыртқы бұрыштарын табыңыз
В
С 1000
Е

А 250
С Д
30
К Д F Е
ІІІ. Еске түсіру
1-Тік бұрышты үшбұрыштың кіші қабырғасы
2- Тік бұрышты үшбұрыштың үлкен қабырғасы
3- Бір нүктеден бірдей қашықтықта жатқан нүктелер жиынын қалай атайды?
4 - Дәлелдеуді қажет етпейтін ұғым.
5 - Үшбұрыштың төбесінен қарсы жатқан қабырғаға түсірілген перпендикуляр
6 - Шексіз фигура
7 - Үшбұрыштың төбесін қарсы жатқан қабырғаның ортасымен қосатын кесінді.
8 - Бұрыштарының шамасына қарай
9 - Бұрышты тең бөлетін кесінді
ІV. Ой шақыру
Үшбұрыштың қабырғаларына байланысты теңсіздік
Теорема. Үшбұрыштың кез келген қабырғасы қалған екі қабырғасының қосындысынан кіші болады.
Бер: ∆ АВС Е
1
Д/к АС< АВ + ВС В

ВЕ = СВ
А 2 С

С мен Е нүктелерін А қосайық. Тең бүйірлі ∆ СВЕ-ы пайда болады.
<1 = <2

<2 - АСЕ бұрышының бөлігі, сондықтан <АСЕ > <2, олай болса
<АСЕ> <1. АС< АЕ. АЕ = АВ + DT немесе АЕ = АВ + ВС
Сондықтан АС< АВ+DC
Бір түзуде жатпайтын кез келген А, В, С үш нүкте үшін мына теңсіздіктер орындалады.
АВ < АС + ВC
АС < АВ + ВC
ВС < ВА + АC
Бұл теңсіздіктердің әрқайсысы үшбұрыш теңсіздігі деп аталады.
Себебі: А. В. С нүктелері - үшбұрыштың төбелері.
Ал АВ, ВС, АС кесінділері - осы үшбұрыштың қабырғалары.
V. Сергіту сәті
Өзен : Менен тек барлық бұрыштары сүйір үшбұрыштар ғана өте алады»
Тау: «Тек екі қабырғасы тең үшбұрыштар өтеді»
Көпір:»Менен тек барлық қабырғалары тең үшбұрыштар ғана өте алады»
Сұрақ: 1.Қай үшбұрыш патша болды?
2.Қай үшбұрыш негізгі қарсылас ретінде көпірге дейін келді.
3.Жартысынан ең бірінші шығып қалған үшбұрыш түрі
VІ. Үшбұрыш - көп таралған фигура.
1.Үшбұрыш - солтүстік жартышардың шоқжұлдызы
2.Үшбұрыш - соқпалы музыкалық аспап
3.»Бермуд үшбұрышы» - Атлант мұхитының Бермуд, Пуэтро-Рико, Флорида аралдарының аймағы.
4.Үшбұрыш - ХVІІІ ғасырда көп таралған үшбұрыш шляпа.

VІІ.Қорытынды. Нені білдік?
Үшбұрышта:
1) Үлкен қабырғаға қарсы үлкен бұрыш жатады, үлкен бұрышқа қарсы үлкен қабырға жатады.
2) Қабырғалар тең болса, оларға қарсы жатқан бұрыштарда тең болады, бұрыштар тең болса, оларға қарсы жатқан қабырғалар да тең болады.
3) Тік бұрышты үшбұрыштың бір бұрышы 300 болса, оған қарсы жатқан катеті гипотенузаның жартысына тең болса, онда осы катетке қарсы жатқан бұрыш 300-қа тең болады.
4. Үшбұрыштың кез келген қабырғасы оның қалған екі қабырғасының қосындысынан кіші болады.
№ 39 есеп
В С Бер: ВС ǁ АД

? 30 АВ= СД
ВК АД, СЕ АД
∠ЕСД = 300
А К Е Д
Т/к ∆ АВК, ∆ ДСЕ -тарының бұрыштарын - ?
Д/к 2) ∆ АВК= ∆ ДСЕ - ?

Ауызша сұрақ
№ 185 есеп.
1.Қабырғалары 2 см, 10 см, 15 см үшбұрыш болуы мүмкін бе?
2.Қабырғалары 2 см, 3 см, 5 см үшбұрыш болуы мүмкін бе?
3.4 см, 3 см, 6 см болса ше?

Сұраққа жауап беру
1.Тік бұрышты үшбұрыш тең бүйірлі мүмкін бе?
2.Тең бүйірлі үшбұрыштың табанындағы бұрышы доғал болуы мүмкін бе?
3.Тең бүйірлі үшбұрыштың неше сүйір бұрышы болады. Неліктен?
4.Үшбұрыштың бір бұрышы 900-қа тең болса, онда мұндай үшбұрыш қалай аталады?
5.Катет деген не?
6.Гипотенуза дегеніміз не?
7.Медиана дегеніміз не?
8.Биіктік дегеніміз не?
9.Биссектриса дегеніміз не? .