. № 26 Жамбыл атындағы
мектеп - гимназиясы

ШЕШЕНДІК ӨНЕР
(таңдау курсы)
Сынып – 5
Сағаты – 1
Жылдық сағаты – 34

Бағдарламаны құрастырған
қазақ тілі мен әдебиеті
пәнінің мұғалімі: Аблязова Г.К.

2014 – 2015 оқу жылы

Келісілген: Бекітемін:
Директордың ғылыми – әдістемелік Мектеп директоры
істері жөніндегі орынбасары ...................... Налиханова Қ.Ү.
.......................... Б.Ж.Қалтаева 1.09.2014 жыл

Түсінік хат

Бұл құрал 5 – сынып бойынша таңдамалы курсқа арналған. Шешендік өнер пәні арқылы оқушылардың рухани дүниесін байыта отырып, қазақ кемең-герлері атанған данышпан би – шешендердің шығармаларын насихаттау және тілдерін жаттықтыру, яғни ұлт шешендері шығармаларының мазмұнын аша білу болып табылады.

Курстың өзектілігі:

Оқушыларды шығармашылық ізденіс жұмыстарына баули отырып,
би – шешендер мұраларын тани білуге шақыру.

Мақсаты:

Оқушыларды шешендік өнер тарихымен таныстыру, шығармашылық дағдыларын қалыптастыру, аты алты алаштың баласына мәшһүр би-шешен-дердің өмірі мен шығармашылығынан ақпараттар беру.

Міндеттері:

- Қара сөздің мән-мағынасын аша білуге;
- Лирикалық шығармаларды образға салып оқи білуге;
- Алған әсерлерін айшықты тілмен жеткізе білуге;
- Шығармашылық және ізденіс жұмыстарына баулу.

Оқушылардың даярлығына қойылатын талаптар:

1. Көркем шығарманы талдай білуге;
2. Өлеңді нақышына келтіре оқи білуге;
3. Сөйлеу әдебін меңгерген, ойы терең, рухани дүниетанымы бай, адамгершілігі жоғары, шығармашылықпен айналысатын тұлға қалыптастыру.

I тоқсан (9 сағат)

№

Тақырыптары

сағат саны

мерзімі
жоспар
бойынша нақты
1. Кіріспе. Шешендік өнер тарихынан 1
2. Шешен сөйлеу сыры 1
3. Ұлттық шешендік өнер 1
4. «Түгел сөздің түбі бір, түп атасы – Майқы би» 1
5. Аяз бидің ғұмырнамасы 1
6. Жиренше шешен – ақыл-парасаттың, тапқырлықтың символы 1
7. Асан қайғы – тереңнен толғайтын сөз зергері 1
8. Шығармаларының көркемдік ерекшелігі
9. Қорытынды сабақ 1

II тоқсан (7 сағат)

№

Тақырыптары

сағат саны

мерзімі
жоспар
бойынша нақты
1. Қазақ жыраулар поэзиясының атасы – Шалкиіз Тіленшіұлы 1
2. Ш.Тіленшіұлы толғауларындағы метафора мен эпитеттің қолданылуы 1
3. Бұқар жыраудың даналық сөздері 1
4. Бұқар толғауларындағы теңеу мен эпитет 1
5. «Тәуке хан заңдарының» («Жеті жарғы») қабылдануы 1
6. Әдебиет теориясы: ұйқас және оның түрлері 1
7. Қорытынды сабақ 1

III тоқсан (10 сағат)

№

Тақырыптары

сағат саны

мерзімі
жоспар
бойынша нақты
1. «Бір ауыз сөзі мың ауыз сөзге татитын» Төле бидің төрелігі 1
2. Төле би толғауларындағы метафора мен метонимия 1
3. Дүниені дуалы аузымен бағындырған, киелі өнеріне табындырған Қазыбек бидің шешендігі 1
4. Шығармаларында кездесетін аллитерация мен ассонанс 1
5. Аты аңызға айналған ақыл – ой алыптарының бірі – Әйтеке би 1
6. Әйтеке шығармаларындағы шендестіру 1
7. Мөңке бидің өмір құбылыстарына берген бағасы 1
8. Шығармаларының көркемдік ерекшелігіне талдау 1
9. Әдебиет теориясы: кейіптеу 1
10. Қорытынды сабақ 1

IV тоқсан (8 сағат)

№

Тақырыптары

сағат саны

мерзімі
жоспар
бойынша нақты
1. «Аузынан гүл, көзінен от төгілген» Бөлтірік шешеннің қанатты сөздері 1
2. Әдебиет теориясы: қайталау және оның түрлері 1
3. Дүниетанымы терең, түйсігі ерен, білім-білігі кемел Сырым батыр 1
4. Досбол шешеннің тапқырлыққа суарылған сөздері 1
5. Абайдың билік айту өнеріндегі шеберлік сырлары 1
6. Әлем ойшылдарының шешендік өнер туралы нақылдары мен қанатты сөздері 1
7. Жыл бойы өткенді қайталау 1
8. Қорытынды сабақ 1

Оқуға ұсынылатын әдебиеттер тізімі:

1. Н.Төреқұлов «Даланың дара ділмарлары», Алматы қаласы,
2001 жыл
2. «Ай, заман – ай, заман - ай», II том, Алматы қаласы, 1998 жыл
3. «Үш пайғамбар» кітабы
4. М.Қожаев «Жеті жарғы», Шымкент қаласы, «Жібек жолы»
баспасы, 1993 жыл
5. «Сырымның шешендік сөздері» кітабы
6. «Бес ғасыр жырлайды», I, II, III томдары
7. Интернет материалдары
8. Ғылыми – танымдық журналдар
9. «Аңыз адам» журналы
10. Баспасөз деректері .