Наставник - сайт Открытых уроков. Учителя Казахстана. Образование в Казахстане
.
.
Қырық қыз және күйеу тас. (Аңыз-поэма)

Қырық қыз және күйеу тас. (Аңыз-поэма)

. Қырық қыз және күйеу тас. (Аңыз-поэма)

Орны бөлек Қазығұрттың аймағы,
Аңыздарға толы әрбір тау тасы.
Қорғандар-ай, үйіндіде қаңқасы,
Аңыздар да ақиқатқа жақындау,
Осы маңда сұлулықтың қаймағы.
Жазу жеткен балбал тастың арқасы.
Жартас шыңдар жаудан қорған қалқасы.
Ұлылықты жөн болады мақұлдау.

Сенбегендер балбал тастан үй салып,
Жиһаз жинап айналдырған сарайға.
Зәулім үйі құт болмаған алайда,
Тыныштығын әруақ бұзып, мазалар.
Тастап қашқан, күйінішті күй қалып,
Ашкөзділік опа бермес маңайда,
Қасиетті қаралаған талайға,
Түптің түбі жаза бар.

Ұқсас аңыз, нұр құйылып санамда,
Өгем, Таңмен, Қаржантаулар үндескен.
Үш аңыз бар бір-бірімен үйлескен.
Жанға жақын табиғаттың ғажабы.
Тіл жетпейтін керемет көп ғаламда.
Не айтамыз кешегіні білместен?
Өткен күндер, небір қайғы мұң кешкен.
Қатар жүрген рахаты азабы.

Ел аузында аңыз былай сақталған:
Серуенге шыққан қырық қыз гүл теріп,
Ару қыздар иманына шын берік.
Әрбір ауыз дуалы еді ол заман.
Қызғалтақтар көз қуантар тәтті арман,
Кенет шыққан жаулар жылдам үнге еріп,
Жалмауыздық жыртқыш аңдық күйге еніп,
Дәмеленген оңай түсер олжадан.

Мөлдіреген табиғатта сыр тұнған,
Осы маңда батыр жігіт қырағы.
Бақылайтын, көрші ауылда тұрағы.
Сырттай ғашық, сездіре алмас ынтығып,
Жауды көріп, үміт жібі қырқылған.
Құтқаруға жанын сала ұмтылған.
Ер екенін көрсететін күн туып.

Жанұшыра қыздар қашып жаулардан,
Құтқармасын біліп, дұшпан азабын,
Сезіп тағы арды таптар мазағын,
Бір Құдайдан жылап тілек тілеген.
Пана таппай небір әсем баулардан,
Бірте-бірте тасқа айналды ғажабым.
Қара түнек тұрып алды азалы үн,
Нет тілесең тәңір берер шын екен.

«Құтқарам»-деп жеткен батыр соңынан,
Тасқа айналған бірте-бірте ол дағы.
Бар амалын жасағанмен қолдағы,
Қорған болып, тас мүсінге айналған.
Заманымның туса да айы оңынан,
Зерттей алмай тұр ғой ұлы олжаны.
Бірі болып көз тартатын жолдағы,
Сыры жұмбақ тас түйін боп байланған.

Осы аңыздан тазалықты ұққамыз,
Ар намыстың туы жеткен желбіреп.
Арулардың рухы елес мөлдіреп.
Табиғатта әз таңбасын қалдырған.
Жаңғырық боп даламызда бұл аңыз,
Сол заманнан жүрек келер елжіреп.
Әр уақытта елге, жерге ер тірек.
Ерлігімен санаға ой салдырған.

Бұлжымайтын дала заңы, тау салты,
Есті жанды ерліктерге бастаған.
Құпияда қаншама жыр дастан ән.
Алыптықты айқын ете алдық па?
Болашаққа сақтала ма сол қалпы?
Жалғана ма үзіп, кесіп тастаған?
Неге келді бұл өмірге баста Адам?
Ойланбаймыз, тасқа айналып қалдық па???
19.09.2009жыл.
Просмотров: 2447
.